Iqtisodiyotning birlamchi sektori

Iqtisodiyotning birlamchi sektoriga xomashyo qazib olish va ishlab chiqarish bilan shugʻullanadigan har qanday sanoat, masalan, dehqonchilik, daraxt kesish, baliqchilik, oʻrmon va togʻ -kon sanoati kiradi.^[1]^[2]

Birlamchi sektor rivojlangan mamlakatlarga qaraganda rivojlanayotgan mamlakatlarda iqtisodiyotning katta qismini tashkil qiladi. Masalan, 2018-yilda qishloq, oʻrmon xoʻjaligi va baliqchilik Afrikaning Sahroi Kabirdan janubi-gʻarbiy qismida^[3] YaIMning 15 % dan ortigʻini, Shimoliy Amerikada esa YaIMning 1 % dan kamrogʻini tashkil qiladi.^[4]

Rivojlangan mamlakatlarda birlamchi sektor texnologik jihatdan rivojlangan boʻlib, masalan, kambagʻal mamlakatlardagi past texnologiyali usullar bilan solishtirganda qishloq xoʻjaligini mexanizatsiyalash imkonini beradi.^[5] Rivojlangan iqtisodiyotga ega davlatlar asosiy ishlab chiqarish vositalariga qoʻshimcha kapital (investitsiya) kiritadi: masalan, AQShda makkajoʻxori kamari, makkaxoʻjori kombaynlari makkajoʻxori teradi, purkagichlar koʻp miqdorda insektitsidlar,gerbitsidlar va fungitsidlarni purkaydi, bu esa kapital-intensiv texnikalardan kamroq foydalanib, yuqori hosil olish imkonini beradi. Ushbu texnologik yutuqlar va investitsiyalar birlamchi sektorga kamroq ishchi kuchini ishlatish imkonini beradi, shuning uchun rivojlangan mamlakatlar oʻzlarining ishchi kuchining kichikroq foizini asosiy faoliyatga jalb qiladilar, aksincha, oʻrta va uchinchi tarmoqlarda yuqori foizga ega.^[6]

Manbalar tahrir

↑ Chand, S. N.. Dictionary of economics. New Delhi: Atlantic Publishers & Distributors, 2006 — 268 bet. ISBN 81-269-0535-2. OCLC 297507928.
↑ Kjeldsen-Kragh, Søren. The Role of Agriculture in Economic Development: The Lessons of History. Copenhagen Business School Press DK, 2007 — 73 bet. ISBN 978-87-630-0194-6.
↑ „Agriculture, forestry, and fishing, value added (% of GDP) | Sub-Saharan Africa“. World Bank Open Data (2018). Qaraldi: 2019-yil 14-iyul.
↑ „Agriculture, forestry, and fishing, value added (% of GDP) | North America“. World Bank Open Data (2018). Qaraldi: 2019-yil 14-iyul.
↑ „Employment in agriculture (% of total employment) (modeled ILO estimate) - Data“. data.worldbank.org.
↑ H Dwight H. Perkins: Proceedings of the Academy of Political Science, Vol. 31, No. 1, Chinaʼs Developmental Experience (March 1973)

Qoʻshimcha oʻqish tahrir

Duayt X. Perkins: Siyosiy fanlar akademiyasi materiallari, jild. 31, № 1, Xitoyning rivojlanish tajribasi (mart, 1973-yil)
Kameron: Umumiy iqtisodiy va ijtimoiy tarix
Historia Económica y Social General, Mariya Ines Barbero, Rubén L. Berenblum, Fernando R. Garcia Molina, Xorxe Saborido

Havolalar tahrir

Media related to Primary sector of the economy at Wikimedia Commons
Economy101.net: The Nature of Wealth

[1] Chand, S. N.. Dictionary of economics. New Delhi: Atlantic Publishers & Distributors, 2006 — 268 bet. ISBN 81-269-0535-2. OCLC 297507928.

[2] Kjeldsen-Kragh, Søren. The Role of Agriculture in Economic Development: The Lessons of History. Copenhagen Business School Press DK, 2007 — 73 bet. ISBN 978-87-630-0194-6.

[3] „Agriculture, forestry, and fishing, value added (% of GDP) | Sub-Saharan Africa“. World Bank Open Data (2018). Qaraldi: 2019-yil 14-iyul.

[4] „Agriculture, forestry, and fishing, value added (% of GDP) | North America“. World Bank Open Data (2018). Qaraldi: 2019-yil 14-iyul.

[5] „Employment in agriculture (% of total employment) (modeled ILO estimate) - Data“. data.worldbank.org.

[6] H Dwight H. Perkins: Proceedings of the Academy of Political Science, Vol. 31, No. 1, Chinaʼs Developmental Experience (March 1973)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]