Pratipa (sanskr. प्रतीप) — hind mifologiyasiga koʻra Oy sulolasidan boʻlgan afsonaviy shoh. U Shantanuning otasi va Bxishmaning bobosi edi[1]. Bu hind eposi Mahabharatada qayd etilgan.

Kelib chiqishi va oilasi tahrir

Bhagavata, Vishnu, Matsya, Bhavishya va Vayu Puranaslarga koʻra, Pratip Bhimasenaning nevarasi va Dilipaning oʻgʻli edi[2]. Biroq, Mahabharataga koʻra, u qirol Bhimasena va Kaykeyi malikasi Sukumari oʻgʻli edi. U Devapi va Shantanuni dunyoga keltirgan Shibi Sunandaga uylanadi[3].

Gang bilan uchrashish tahrir

Bir kuni qirol Pratip Gang daryosi boʻyida mulohaza yuritib, duolar oʻqiyotgan edi. Daryo maʼbudasi Svargaloka Brahmaʼdan laʼnat olgandan keyin paydo boʻldi. Ganga kelib, Pratipning oʻng tizzasiga oʻtiradi va uning meditatsiyasi toʻxtatiladi. Ganga Pratipni u bilan birga laʼnatlangan Mahibxish deb hisobladi. Va u Pratipdan unga turmushga chiqishni soʻraydi. Pratipaning soʻzlariga koʻra, Ganga qizi yoki oʻgʻlining xotini uchun moʻljallangan oʻng tizzasida oʻtirgani uchun Pratipaning oʻgʻil koʻrishini kutishi kerak deb. Shuning uchun u Ganga oʻgʻliga uylanishni taklif qiladi. Ganga kutishga rozi boʻladi va Pratipaning oʻgʻliga bir shart bilan turmushga chiqishini maʼlum qilishi kerakligini aytadi: Pratipaning oʻgʻli uning kimligini bilmasligi va uning xatti-harakatidan shubhalanadi, shundan soʻng Ganga gʻoyib boʻladi. Oʻsha paytda Pratipa va uning rafiqasida hali farzandlari yoʻq edi, biroq ular bir necha askez amaliyotini bajarganlaridan soʻng, ularning oʻgʻli Shantanu tugʻiladi. Keyinchalik u Ganga uylanadi va Devavrata yoki Bhishmaning otasi boʻladi[4].

Adabiyotlar tahrir

  • JAB van Buitenen, Mahabharata Book 1, Chicago 1973, стр. 214–220

Manbalar tahrir

  1. Monier Williams Sanskrit-English Dictionary (Oxford, 1899), p. 674.1
  2. M.M.S. Shastri Chitrao, Bharatavarshiya Prachin Charitrakosha (Dictionary of Ancient Indian Biography, in Hindi), Pune 1964, p. 469
  3. Mbhr. 1.90.45-46 (Pune Critical Edition)
  4. Mbhr. 1.92