Roman Arkadyevich Abramovich (ruscha: Роман Аркадьевич Абрамович, ivritcha: רומן ארקדיביץ' אברמוביץ') – rossiyalik oligarx va siyosatchi[1]. Angliyaning London shahridagi Premyer-ligadaning "Chelsi" futbol klubining sobiq egasi va Millhouse MChJ xususiy investitsiya kompaniyasining asosiy egasidir[2]. Rossiya, Isroil va Portugaliya fuqaroligiga ega[3][4].

Roman Abramovich
Роман Абрамович

Abramovich 2021-yilda
Chukotka muxtor okrugi raisi
Mansab davri
10-yanvar 2000-yil – 17-dekabr 2008-yil
Oʻtmishdoshi Vladimir Babichev
Vorisi Vladimir Yetilin
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi
Roman Arkadyevich Abramovich

24-oktyabr 1966-yil (1966-10-24) (57 yosh)
Saratov, RSFSR, Sovet Ittifoqi
Fuqaroligi
Siyosiy partiyasi mustaqil
Turmush oʻrtogʻi
  • Olga Lisova
    (turm. 1987; ajr. 1990)
  • Irina Malandina
    (turm. 1991; ajr. 2007)
  • Dasha Jukova
    (turm. 2008; ajr. 2018)
Bolalari 7ta
Taʼlim Moskva yuridik instituti
Rossiya neft va gaz instituti
Kasbi
  • Tadbirkor
  • Siyosatchi
Mashhur ishlari
Mukofotlari

Biografiyasi tahrir

Roman Arkadyevich Abramovich 1966-yil 24-oktyabrda Rossiya SFSRning Saratov shahrida tugʻilgan. Uning onasi Irina (1939—1967) musiqa oʻqituvchisi boʻlib, Abramovich bir yoshligida vafot etgan[5]. Uning otasi Aaron Abramovich Leybovich (1937−1969), asli yahudiy, Komi ASSR iqtisodiy kengashida ishlagan va Roman uch yoshligida vafot etgan[6][5][7]. Romanning onasi va buvisi Ukrainada tugʻilgan Vasiliy Mixaylenko va Faina Grutman edi. Saratovga Ikkinchi jahon urushining dastlabki kunlarida Romanning buvisi Ukrainadan qochib ketgan. Oʻshanda Irina uch yoshda edi[8]. Buvisi Toybe (Tatyana) Stepanovna Abramovich belarus yahudiylaridan edi[8]. Ular Belarusda yashagan va inqilobdan keyin familiyasining litvacha imlosi Abramavičius boʻlishi bilan Litvaga koʻchib oʻtdi[9][10][11].

1940-yilda Sovet Ittifoqi (SSSR) Litvani qoʻshib oldi. SSSRga fashistlar bostirib kirishidan bir oz oldin, Sovetlar butun oilalarni Sibirga joʻnatish bilan „antisovet, jinoiy va ijtimoiy xavfli elementlarni tozaladilar“. Abramovichning bobosi va buvisi deportatsiya qilinganda ajralishdi. Ota, onasi va bolalari – Leib, Abram va Aron (Arkadiy) turli lagerlarda edi. Deportatsiya qilinganlarning koʻpchiligi lagerlarda vafot etgan. Ular orasida Abramovichning bobosi ham bor edi. Nachman Leybovich 1942-yilda Krasnoyarsk oʻlkasining Resheti posyolkasidagi NKVD lagerida vafot etgan[12].

4 yoshida ikkala ota-onasidan ham ayrilgan Abramovich qarindoshlari qoʻlida tarbiyalangan va yoshligining katta qismini Rossiya shimolidagi Komi Respublikasida oʻtkazgan[13]. Abramovich Rossiya yahudiy jamoalari federatsiyasi raisi, Moskva yahudiy muzeyi vasiylaridan biri[14]. Abramovich Xolokostda oʻldirilgan Litva yahudiylari xotirasiga 25000ga yaqin yangi va tiklangan daraxtlardan iborat oʻrmon barpo etishga, har bir daraxtga nom berish va ularning nomini yodgorlikka kiritish orqali ajdodlarning xotirasini tiklashga qaror qildi. Litva yahudiylariga virtual yodgorlik yaratilgan[15].

Biznesi tahrir

Abramovich biznes olamiga armiyadagi xizmati paytida kirib kelgan[16]. U dastlab koʻchada savdogar, keyin esa mahalliy zavodda mexanik boʻlib ishlagan. Abramovich Moskvadagi Gubkin nomidagi neft va gaz institutida tahsil olgan, keyinroq Shveytsariyaning Runicom savdo firmasi uchun tovarlar savdosi bilan shugʻullangan[17][18].

1988-yilda qayta qurish Sovet Ittifoqida xususiylashtirish imkoniyatlarini yaratganligi sababli, Abramovich oʻzining eski biznesini qonuniylashtirish imkoniyatiga ega boʻldi[19]. U birinchi rafiqasi Olga bilan qoʻgʻirchoqlar ishlab chiqaruvchi kompaniya tashkil qildi. Bir necha yil ichida neft konglomeratlaridan tortib, choʻchqachilik fermalarigacha tashkil qildi[20]. U yogʻoch, shakar, oziq-ovqat va boshqa mahsulotlar bilan savdo qilgan[21]. 1992-yilda davlat mulkini oʻgʻirlaganlikda ayblanib, hibsga olingan va qamalgan[22].

Ikki xil manbaga koʻra, Abramovich Berezovskiy bilan birinchi marta 1993-yilda rossiyalik tadbirkorlar bilan uchrashuvida tanishgan[23][24]. Berezovskiy va Abramovich beshta shoʻba korxonasi boʻlgan Runicom Ltd. offshor kompaniyasini roʻyxatdan oʻtkazishdi. Abramovich Shveytsariyaning Runicom SA kompaniyasining Moskvadagi filialini boshqargan. 1995-yil avgust oyida Boris Yeltsin Sibneftni yaratish toʻgʻrisida farmon chiqardi, Abramovich va Berezovskiy uning yuqori lavozimli rahbarlari boʻlishdi[25].

1995-yilda Abramovich va Berezovskiy soxta kim oshdi savdosida yirik Sibneft neft kompaniyasining nazorat paketini sotib olishdi[26]. Kelishuv munozarali kreditlar-ulushlar dasturi doirasida amalga oshirilgan va har bir sherik kompaniyaning yarmi uchun 100 million AQSh dollaridan toʻlagan. Ulushning birja qiymati 150 millionni AQSh dollaridan yuqorini tashkil etdi va tezda milliardlarga aylandi[27][28][26]. Keyinroq Abramovich sudda oʻz aktivlarini qoʻlga kiritish va himoya qilish uchun davlat amaldorlariga milliardlab dollar pora berganini tan oldi[29]. 2000-yildan boshlab Sibneft yiliga 3 milliard AQSh dollariga teng neft ishlab chiqardi[30].

The Times gazetasining taʼkidlashicha, unga Sibneftni sotib olishda Badri Patarkatsishvili yordam bergan[31][32][33][34]. Sibneftdan keyin Abramovichning navbatdagi maqsadi alyuminiy sanoati edi. Xususiylashtirishdan soʻng, „alyuminiy urushlari“ sanoatni nazorat qilish uchun kurashayotgan guruhlar sifatida eritish zavodlari rahbarlari, metall savdogarlari va jurnalistlarning oʻldirilishiga olib keldi. Abramovich avvaliga alyuminiy biznesiga kirishga ikkilanib, „har uch kunda bir kishi shu biznesda oʻldirildi“, deb taʼkidlagan[35]. Abramovich 2005-yilda Sibneftni Rossiya hukumatiga 13 milliard dollarga sotgan[36].

2011-yilda Berezovskiy Abramovichga nisbatan fuqarolik daʼvosi bilan London sudiga murojaat qilgan[37]. U Abramovichni shantaj, ishonch va shartnomani buzishda aybladi. Daʼvoda 3 milliard funt sterlingdan ortiq tovon toʻlashni talab qilgan[38]. 2012-yil 31-avgustda Oliy sud daʼvoni rad etdi[39][40].

2015-yilda Abramovich PIR Equities shirkatiga 30 million dollarlik sarmoya kiritdi va moliyalash bosqichiga rahbarlik qildi[41][42]. Boshqa hamkorlar orasida musiqa sanoatining bir qancha taniqli shaxslari – David Guetta, Nicki Minaj, Tiësto, Avicii, Will.i.am, Benni Andersson, Dave Holmes va boshqalar bor[43].

2003-yil iyun oyida Abramovich Gʻarbiy Londondagi "Chelsi"ni boshqaradigan kompaniyalar egasiga aylandi[44]. Klubning oldingi egasi Ken Bates edi, keyinchalik u „Lids Yunayted“ni sotib oldi. Abramovich „Chelsi“ni "Manchester Yunayted" va "Real Madrid" kabi jahon brendiga aylantirish maqsadida tijoriy rivojlanishning ulkan dasturiga kirishdi[45].

Siyosiy faoliyati tahrir

1996-yilga kelib, 30 yoshida Abramovich prezident Boris Yeltsinga yaqinlashdi va Yeltsinlar oilasining taklifiga binoan Kreml ichidagi kvartiraga koʻchib oʻtdi[46].

Abramovich Yeltsinga Vladimir Putinni Rossiya prezidenti sifatida uning vorisi boʻlishini tavsiya qilgan birinchi odam edi[47]. Putin 1999-yilda Bosh vazir sifatida oʻzining birinchi kabinetini shakllantirganida, Abramovich vazirlar mahkamasi lavozimlariga nomzodlarning har biri tasdiqlanishidan oldin ular bilan suhbat oʻtkazdi[48]. Keyinchalik Abramovich Putinning eng yaqin ishonchli kishilaridan biri boʻlib qoladi. 2007-yilda Putin Abramovich bilan uchrashuvlarda prezident sifatida uning vorisi kim boʻlishi kerakligi masalasida maslahatlashgan. Medvedevni shaxsan Abramovich tavsiya qilgan[47].

1999-yilda Abramovich Davlat Dumasiga Rossiyaning Uzoq Sharqidagi qashshoq mintaqa boʻlgan Chukotka avtonom okrugi vakili etib saylandi. Chukotka aholisiga, ayniqsa bolalarga yordam berish uchun „Umid qutbi“ xayriya tashkilotini tuzdi va 2000-yil dekabr oyida Aleksandr Nazarov oʻrniga Chukotka gubernatori etib saylandi.

Abramovich 2000-yildan 2008-yilgacha Chukotka gubernatori boʻlgan. U mintaqada 1,3 milliard AQSh dollaridan ortiq sarmoya kiritgan deb ishoniladi[49]. Abramovich Rossiya prezidenti tomonidan imzolangan farmon bilan „Chukotka iqtisodiy rivojlanishiga qoʻshgan ulkan hissasi uchun“ Hurmat ordeni bilan taqdirlangan[50].

2008-yil iyul oyi boshida prezident Dmitriy Medvedev Abramovichning Chukotka gubernatori lavozimini tark etish haqidagi iltimosini qabul qilgani, garchi uning mintaqadagi turli xayriya faoliyati davom etayotgani eʼlon qilindi. 2000–2006-yillarda Chukotkadagi oʻrtacha ish haqi 2000-yildagi oyiga 165 AQSh dollaridan 2006-yilda 826 AQSh dollariga oshdi[51][52].

Abramovich 2017-yilda Donald Trump tomonidan imzolangan CAATSA nomli „Amerikaning dushmanlariga sanksiyalar orqali qarshi kurashish“ toʻgʻrisidagi qonunda nomi koʻrsatilgan koʻplab rossiyalik oligarxlardan va „Navalniy 35“ roʻyxatiga kiritilgan shaxslardan biri[53][54].

2022-yilda Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishidan bir kun oʻtgach, Abramovich ukrainalik magnatlar bilan bogʻlanib, Putinga norasmiy elchi sifatida ishlashni soʻradi[55].

Abramovich Aiden Aslin va boshqa chet ellik harbiy asirlarni rus asirligidan ozod qilishda muhim rol oʻynadi[56].

Rossiyaning 2022-yilda Ukrainaga bostirib kirishi ortidan, 2022-yilning 10-martida Abramovichga yetti nafar rossiyalik oligarxlar guruhi tarkibida Buyuk Britaniya tomonidan sanksiya qoʻyilgan edi[57][58]. Abramovich Buyuk Britaniyadagi aktivlari muzlatib qoʻyildi. Britaniya hukumati sanksiyalar Abramovichning Kreml bilan aloqalari haqidagi taxminlarga javob ekanligini aytdi. Abramovich boshqaruvidagi kompaniyalar Rossiya tomonidan Ukrainaga joylashtirilgan tanklarda ishlatiladigan poʻlat ishlab chiqarishi mumkinligini aytdi[59]. Abramovich Vladimir Putin va Kreml bilan yaqin aloqalari borligini rad etadi[60]. 10-mart kuni Kanada Ukrainaga qarshi urushda yordam bergan tadbirkor sifatida Abramovichga qarshi sanksiyalar kiritdi[61][62]. 14-martda Avstraliya va 15-martda Yevropa Ittifoqi Britaniyaning talabiga ergashib, Abramovichga ham sanksiyalar kiritdi[63][64][65]. 16-mart kuni Abramovich Shveytsariyada qora roʻyxatga kiritilgan[66]. 5-aprelda Vladimir Putin bilan yaqin aloqalari uchun Yangi Zelandiya sanksiyalariga uchradi[67].

19-oktabr kuni Vladimir Zelenskiy 256 nafar rossiyalik tadbirkorga nisbatan shaxsiy sanksiyalar qoʻllash toʻgʻrisidagi ikkita farmonni imzoladi. Ular orasida Abramovich ham bor edi. Unga nisbatan cheklovlar barcha ukrainalik asirlar va Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi paytida halok boʻlganlarning jasadlari almashtirilgandan keyingina ishlaydi[68].

Boyligi tahrir

Yillar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Boyligi 5,7 10,6 13,3 18,2 18,7 23,5 8,5 11,2 13,4 12,1 10,2
Oʻrni 25 21 11 16 15 51 50 53 68 68
Oʻrni (Rossiya) 2 1 1 1 3 2 5 9 9 13

Nizolar tahrir

Roman Abramovich 2021-yilda „Putin's People“ kitobi uchun HarperCollins nashriyotini sudga berdi[69].

Manbalar tahrir

  1. Smith, David. „Roman Abramovich interview: Inside the hidden world of Roman's empire“ (en). The Guardian (2006-yil 24-dekabr). Qaraldi: 2018-yil 23-oktyabr.
  2. „Abramovich says he will sell Chelsea“ (en-GB). BBC Sport. Qaraldi: 2022-yil 3-mart.
  3. „Roman Abramovich: Rabbi investigated over Portuguese citizenship“ (en-GB). BBC News (2022-yil 12-mart). Qaraldi: 2022-yil 28-sentyabr.
  4. Curado. „Roman Abramovich é cidadão português desde Abril“ (pt). PÚBLICO (2021-yil 18-dekabr). Qaraldi: 2022-yil 28-sentyabr.
  5. 5,0 5,1 „Roman Abramovich: From orphan to sanctioned billionaire oligarch“. BBC (2022-yil 29-mart). — „His mother, Irina, died of blood poisoning when he was one year old and his father died two years later after an accident with a construction crane.“. Qaraldi: 2022-yil 30-mart.
  6. „Roman Abramovich. Biography. Abramovich, Roman Arkadievich – biography Who is Abramovich and what does he do“. ezoteriker.ru. Qaraldi: 2021-yil 8-iyun.
  7. „Everything you need to know about mega philanthropist Roman Abramovich“ (en-US). The Jerusalem Post (2021-yil 12-sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 22-dekabr.
  8. 8,0 8,1 „Roman Abramovich – biography of a wealthy man“. vk-spy.ru. Qaraldi: 2021-yil 9-iyun.
  9. „Roman Abramovich: the orphan who came in from the cold“ (en-GB). The Daily Telegraph (2011-yil 31-oktyabr). 2011-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-iyul.
  10. „Beneath the cold 'death mask' of Abramovich“. The Straits Times (2015-yil 14-dekabr). Qaraldi: 2018-yil 25-iyun.
  11. Dunst. „Billionaire Roman Abramovich helps brings ill Israeli kids to the World Cup“. Jewish Telegraphic Agency (2018-yil 21-iyun). Qaraldi: 2018-yil 25-iyun.
  12. „Roman Abramovich – biography of a wealthy man“. vk-spy.ru. Qaraldi: 2021-yil 9-iyun.
  13. „Roman Abramovich: the orphan who came in from the cold“ (en-GB). The Daily Telegraph (2011-yil 31-oktyabr). 2011-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-iyul.
  14. „Еврейский музей и центр толерантности“. www.jewish-museum.ru. 2014-yil 10-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 3-mart.
  15. „Abramovich makes 'significant' donation to forest in memory of Lithuanian Jews“ (en-US). jewishnews.timesofisrael.com. Qaraldi: 2021-yil 7-sentyabr.
  16. „Roman Abramovich built multi-billion-dollar career during his army service“ (en). Pravda. 2011-yil 21-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 3-dekabr.
  17. Asthana, Anushka. „Roman Abramovich“. The Times. Qaraldi: 2010-yil 22-may.
  18. FRONTLINE/WORLD . Moscow – Rich in Russia . How to Make a Billion Dollars – Roman Abramovich. PBS. Retrieved 3 December 2010.
  19. „The Biography of the Great Oil Tycoon Roman Abramovich“. 2011-yil 10-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 10-fevral. . Leadership Biographies (12 February 2010).
  20. „Battle of the oligarchs... the amazing showdown between Roman“ (en). Evening Standard (2007-yil 6-oktyabr). Qaraldi: 2019-yil 26-iyul.
  21. Gardham, Duncan. „Berezovsky v Abramovich: How Roman Abramovich made his fortune“ (en-GB). The Daily Telegraph (2012-yil 31-avgust). 2022-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-iyul.
  22. Vandysheva. „Roman Abramovich is no longer Chukotka's governor“. Komsomolskaya Pravda. spb.kp.ru (2008-yil 3-iyul). Qaraldi: 2016-yil 9-dekabr.
  23. Strauss, Julius. Shy orphan who rose to join Russiaʼs super-rich. The Daily Telegraph. 6 November 2003. Retrieved 23 April 2010.
  24. „He Was the Penniless Orphan“. 2010-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 20-dekabr. . bmi Voyager (28 October 2008). Retrieved 3 December 2010.
  25. Vandysheva. „Roman Abramovich is no longer Chukotka's governor“. Komsomolskaya Pravda. spb.kp.ru (2008-yil 3-iyul). Qaraldi: 2016-yil 9-dekabr.
  26. 26,0 26,1 „Roman Abramovich: New evidence highlights corrupt deals“ (en-GB). BBC News (2022-yil 14-mart). Qaraldi: 2022-yil 14-mart.
  27. Bandeira, Luiz Alberto Moniz. The World Disorder: US Hegemony, Proxy Wars, Terrorism and Humanitarian Catastrophes (en). Springer, 2019. ISBN 9783030032043. 
  28. Midgley, Dominic. Abramovich: The Billionaire from Nowhere. Harper Collins Willow, 3 May 2005. ISBN 978-0-00-718984-7. 
  29. „Chelsea owner admits he paid out billions in bribes“. The Independent (2008-yil 5-iyul). Qaraldi: 2010-yil 3-dekabr.
  30. Wolosky, Lee S. (March–April 2000). "Putin's Plutocrat Problem". Foreign Affairs 79 (2): 21. doi:10.2307/20049638. 
  31. Kennedy, Dominic. Roman Abramovich admits paying out billions on political favours. The Times. 5 July 2008. Retrieved 23 April 2010.
  32. OAO Siberian Oil Company (Sibneft) – Company History. Fundinguniverse.com. Retrieved 3 December 2010.
  33. Russia, Economy, Putin, Oligarchs, Loans for Shares – JRL 9–30–05 Webarxiv andozasida xato: |url= qiymatini tekshiring. Boʻsh.. Cdi.org (29 September 2005). Retrieved 3 December 2010.
  34. Russia, Oil, Gazprom, Sibneft – JRL 9–29–05 Webarxiv andozasida xato: |url= qiymatini tekshiring. Boʻsh.. Cdi.org (29 September 2005). Retrieved 3 December 2010.
  35. „Abramovich Says He Feared Russia's Murderous Aluminum Trade“. Bloomberg.com (2011-yil 3-noyabr). Qaraldi: 2019-yil 27-iyul.
  36. „Roman Abramovich: New evidence highlights corrupt deals“ (en-GB). BBC News (2022-yil 14-mart). Qaraldi: 2022-yil 14-mart.
  37. „Berezovsky v Abramovich Action 2007 Folio 942“. www.judiciary.gov.uk. Qaraldi: 2022-yil 3-mart.
  38. „Court win 'vindicates' Abramovich“. Press Association (2012-yil 31-avgust). 2012-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 31-avgust.
  39. „Court win 'vindicates' Abramovich“. Press Association (2012-yil 31-avgust). 2012-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 31-avgust.
  40. „Roman Abramovich Wins Court Battle Against Berezovsky“. BBC (2012-yil 31-avgust). Qaraldi: 2012-yil 31-avgust.
  41. Abramovich leads $30m round in OD Koboʻs music start-up. Globes.co.il. Retrieved 20 April 2015.
  42. Music Messenger, the App That Nicki Minaj and David Guetta Invested In, Is Exploding – Hereʼs Why. billboard.com. Retrieved 22 April 2015.
  43. „Abramovich leads $30 million investment round in Music Messenger app“. Reuters (2015-yil 21-aprel). Qaraldi: 2020-yil 19-dekabr.
  44. „Roman Abramovich receives apology from HarperCollins over Putin claims“. The Jerusalem Post. Qaraldi: 2021-yil 29-dekabr.
  45. „Chelsea to build new training complex“. Worldsoccer.com (2004-yil 27-sentyabr). 2007-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 3-iyul.
  46. Levy, Adrian; Scott-Clark, Cathy. „He won, Russia lost“ (2004-yil 8-may). Qaraldi: 2010-yil 23-aprel.
  47. 47,0 47,1 Sakwa, Richard. The Crisis of Russian Democracy: The Dual State, Factionalism and the Medvedev Succession. Cambridge University Press, 2011. 
  48. Midgley, Dominic. Abramovich: The Billionaire from Nowhere. Harper Collins Willow, 3 May 2005. ISBN 978-0-00-718984-7. 
  49. Smale, Will. „What Abramovich may do with his money“. BBC News (2005-yil 29-sentyabr). Qaraldi: 2010-yil 22-may.
  50. „Russia's Putin Awards Order of Honor to Abramovich“. 2006-yil 6-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 30-avgust. . MosNews.com (20 January 2006). Retrieved 19 October 2006.
  51. Vandysheva. „Roman Abramovich is no longer Chukotka's governor“. Komsomolskaya Pravda. spb.kp.ru (2008-yil 3-iyul). Qaraldi: 2016-yil 9-dekabr.
  52. Walker, Shaun. „Abramovich quits job in Siberia to spend more time on Western front“. The Independent (2008-yil 4-iyul). Qaraldi: 2008-yil 4-iyul.
  53. „Report to Congress Pursuant to Section 241 of the Countering America's Adversaries Through Sanctions Act of 2017 Regarding Senior Foreign Political Figures and Oligarchs in the Russian Federation and Russian Parastatal Entities“ (PDF) (2018-yil 29-yanvar).
  54. Johnson Hess, Abigail. „Russian anti-corruption group founded by Navalny calls for Biden to sanction Putin allies in letter“. CNBC (2021-yil 30-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 26-fevral.
  55. Grove, Max Colchester, Jared Malsin and Thomas. „Roman Abramovich's Abrupt Transformation From Shunned Oligarch to Wartime Envoy“ (en-US). The Wall Street Journal (2022-yil 1-aprel). Qaraldi: 2022-yil 1-aprel.
  56. „Roman Abramovich 'played key part' in release of Aiden Aslin and prisoners of war in Russia“. The Daily Telegraph (2022-yil 22-sentyabr).
  57. „Ukraine war: Roman Abramovich sanctioned by UK“ (en-GB). BBC News (2022-yil 10-mart). Qaraldi: 2022-yil 5-aprel.
  58. Amy Woodyatt and Niamh Kennedy. „UK sanctions Russian oligarch and Chelsea owner Roman Abramovich“. CNN (2022-yil 10-mart). Qaraldi: 2022-yil 5-aprel.
  59. Ward, Victoria. „Roman Abramovich accused of 'destabilising Ukraine' by supplying steel for 'Russian tanks'“ (en-GB). The Telegraph (2022-yil 10-mart). Qaraldi: 2022-yil 10-mart.
  60. „Ukraine war: Roman Abramovich sanctioned by UK“. BBC News (2022-yil 10-mart). Qaraldi: 2022-yil 10-mart.
  61. „ABRAMOVICH Roman Arkadyevich - biography, dossier, assets | War and sanctions“ (en). sanctions.nazk.gov.ua. Qaraldi: 2023-yil 1-yanvar.
  62. „Canada slaps sanctions on Russian oligarch Roman Abramovich“.
  63. „ABRAMOVICH Roman Arkadyevich - biography, dossier, assets | War and sanctions“ (en). sanctions.nazk.gov.ua. Qaraldi: 2023-yil 1-yanvar.
  64. „EU hits Roman Abramovich with sanctions in new action against Russia“ (en). the Guardian (2022-yil 15-mart). Qaraldi: 2022-yil 5-aprel.
  65. „Australia joins the UK and US in sanctioning key Russian oligarchs“.
  66. swissinfo.ch/urs. „Swiss extend blacklist over Russia's invasion of Ukraine“ (en). SWI swissinfo.ch (2022-yil 16-mart). Qaraldi: 2023-yil 1-yanvar.
  67. „ABRAMOVICH Roman Arkadyevich - biography, dossier, assets | War and sanctions“ (en). sanctions.nazk.gov.ua. Qaraldi: 2023-yil 1-yanvar.
  68. „УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ №727/2022“.
  69. „Роман Абрамович «Путиннинг одамлари» номли китобни нашр этган компанияни судга берди“. Bugun.uz. 2021-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 1 июль.

Havolalar tahrir