Tavakkal
Tavakkal, Tavakkalxon, Tavakkul sulton (?— 1598) – Qozoq xonligi xoni (1582—1598). Shigʻayxonning oʻgʻli.
| Tavakkal | |
|---|---|
qozoqcha: Тәуекел хан | |
 | |
|
Mansab davri 1582 – 1598 | |
| Oʻtmishdoshi | Shigʻayxon |
| Vorisi | Ishimxon |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
1562 Dashti qipchoq |
| Vafoti |
1598 Buxoro |
| Turmush oʻrtogʻi | Aktorgʻin Xonim |
| Bolalari | Shahzoda Husayn, shahzoda Murat, shahzoda Berke Saijal |
| Onasi | Yaxshim-bigim Xonim |
| Otasi | Shigʻayxon |
| Dini | Islom |
1581—82 yillarda Abdullaxon II saroyida xizmat qilgan. T. va otasi Shigʻayxon Abdullaxonning Toshkent va Turkistonning shayboniylardan boʻlgan hokimi Boboxon (Bobo sulton)ga va baʼzi qozoq sultonlariga qarshi kurashida katta yordam bergan. Shu xizmatlari tufayli 1575-yil Shigʻayga Xoʻjand viloyati tarxon yoki suyurgʻol tariqasida berilgan. Ofarinkent viloyati T.ga tuhfa qilingan (1582). Biroq xonning unga nisbatan muomalasi yomonlashganidan badgumon boʻlib Dashti Qipchoqqa qaytgan. Mustaqil boʻlish uchun Moʻgʻuliston va Buxoro xonligi bilan kurash olib borgan. Abdullaxonga qarshi kurashda yordam bergani uchun Boboxon Yassi va Sabron viloyatlarini unga suyurgol kilib bergan. T. Sharqiy Turkistondagi Chalish va Turfan viloyatlari ichki ishlariga aralashgan, bu viloyatlar hokimi uning koʻrsatmasi bilan tayinlangan. Rossiya bilan doʻstona aloqa oʻrnatishga harakat qilgan. Rossiya Oʻrta Osiyo xonliklari bilan muzokaralarda T.dan vositachi sifatida foydalanishga hamda T. bilan Eron shohi Abbos I oʻrtasida Buxoro xonligiga qarshi ittifoqchilik shartnomasi tuzilishi uchun koʻp uringan. 1594-yil yanvda podsho xukumati T.ga harbiy yordam berishni vaʼda qilgan. 1595-yil mayiyulda T. huzurida Velyamin Stepanov boshchiligidagi rus elchilari boʻlgan. Abdullaxon va uning oʻgʻli Abdulmoʻminxon vafotidan soʻng T. Movarounnahrni egallashga uringan. Ukasi Ishimxon bilan avval Toshkentni, soʻngra Samarqandni egallab, Buxoroga yurgan. Buxoro yaqinidagi jangda ogʻir yarador boʻlib Toshkentga qaytgan va oʻsha yerda vafot ettan.
Adabiyotlar tahrir
- Axmedov B. A., Istoriya Balxa, T., 1982;
- Axmedov B. A., Materiali po istorii kazaxskix xanstv XV—XVIII vekov, Alma-Ata, 1969.
|
Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga ishorat yoʻq. Siz ularni topib va ushbu maqolaga qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz mumkin. |
| Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |