Maymun noni
Maymun noni (inglizcha: Monkey Bread) — dolchin sepilgan xamirturushli xamir boʻlaklaridan tashkil topgan amerikalik shirin pirog[1]. Non koʻpincha nonushta uchun, bayramlarda, yarmarka va festivallarda taom sifatida beriladi.
„Maymun noni“ atamasi pishiriqni qoʻllar bilan isteʼmol qilishdan kelib chiqqan; odam maymundek nonni uzadi[2].
Boshqa tahlilga koʻra, non toʻplari maymunlar juda yaxshi koʻradigan baobab mevalariga oʻxshaydi. Shuning uchun afrikaliklar baobabni „maymun noni“ deb atashadi[3][4].
Boshqa non nomlari: boʻlaklangan non, qabariq non, Rojdestvo ertalabki lazzat[2], maymun nonli jumboq, maymun miyalari, yopishqoq non, venger kofe toʻrti, oltin dumplingli kofe toʻrti, chimchila meni toʻrti, buzilgan toʻrt, qabariq non, quvnoq non, afrika noni.
Kelib chiqishi tahrir
Qoʻshma Shtatlarda tanilgan maymun noni aslida venger shirinligi, Aranj galushka (veng.: Aranygaluska, „oltin kletski/galushki“), eritilgan sariyogʻ, soʻngra shakar va maydalangan yongʻoq aralashmasida oʻralgan xamirturush xamirining toʻplaridan iborat. Bu 1880-yillarda venger kitoblarida qayd etilgan va vengriyalik muhojirlar bu taomni Amerikaga olib kelishgan. XX asrning oʻrtalarida venger va yahudiy novvoyxonalari uni sotishni boshladilar[5].
Non retseptlari birinchi marta, 1950-yillarda Amerika ayollar jurnallari va oshxona kitoblarida paydo boʻlgan. 1972-yilda Betti Kroker tomonidan nashr etilgan oshxona kitobida „Vengriya kofesi pirogi“ nomli aran galushki retsepti mavjud edi. Amerikada aran galushki mashhur boʻlgach, ular maymun noni bilan adashtirishni boshlashdi. Tez orada „maymun noni“ bu venger-yahudiy shirinligining keng tarqalgan nomiga aylandi. 1980-yillarda Nensi Reygan Rojdestvoda maymun nonini berishni ommalashtirdi va bu Ronald Reygan[6] prezidentligi davrida Oq Uydagi asosiy Rojdestvo taomlaridan biriga aylandi. Pazandachilik tarixchisi Gil Marksning soʻzlariga koʻra, Nensi Kongressda Eron-Kontras ishi boʻyicha guvohlik berish arafasida eriga maymun nonini tortgan va sobiq prezident Ronald Reygan goʻyoki shunday degan: „Ona, men qamoqqa tushishim mumkin, lekin men bu maymun nonni doim eslayman.“[7][8][9].
Tayyorlanishi tahrir
Non shirin xamirturushli xamir boʻlaklaridan (koʻpincha muzlatilgan) tayyorlanadi, ular eritilgan sariyogʻ, dolchin bilan shakar, yongʻoq bilan oʻraladi, soʻngra pishiriladigan idishga solinadi va pishiriladi[10]. Baʼzan nonga sirop, karamel yoki muz bilan sepiladi (Aran galushka vanil kremi bilan tortiladi). Maymun noni anʼanaviy ravishda issiq qilib beriladi va pishirilgan boʻlaklarni qoʻlda osongina boʻlish mumkin[11].
Manbalar tahrir
- ↑ Kulinarnaya ensiklopediya. Tom 23. — M.: „Komsomolskaya pravda“, 2016. — S.151-152
- ↑ 2,0 2,1 Olver, Lynne „The Food Timeline: history notes“. The Food Timeline. 2011-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-oktabr 2008-yil.
- ↑ Yuliya Shkolnik. Rasteniya. Polnaya ensiklopediya. — M.: EKSMO, 2008. — S.16
- ↑ „Обезьяний хлеб“. 2021-yil 17-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-fevral.
- ↑ Romanow, Katherine „Eating Jewish: Aranygaluska, or "Hungarian monkey bread"“ (en). Jewish Women's Archive (2011-yil 30-mart). 2021-yil 11-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 24-dekabr.
- ↑ Atwood, Food for Thought Heather „Remembering Nancy Reagan and her monkey bread“ (en). Salem News (2016-yil 8-mart). 2020-yil 25-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 24-dekabr.
- ↑ Marks, Gil „Monkey Bread - History and Recipe“ (en). Tori Avey (2013-yil 29-dekabr). 2021-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 24-dekabr.
- ↑ Atwood, Heather „Remembering Nancy Reagan and her monkey bread“ (en). Salem News (2016-yil 8-mart). 2020-yil 25-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 24-dekabr.
- ↑ Kappel, Ashley „Throwback Thursdays: Monkey Bread“ (en). MyRecipes (2014-yil 3-aprel). 2020-yil 26-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 24-dekabr.
- ↑ „Рецепт обезьяньего хлеба“. 2021-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-fevral.
- ↑ Boodro, Michael „Just Say Dough“. "FOOD" Magazine. The New York Times Company. 2015-yil 26-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 11-sentyabr.