MERKATOR (Mercator; Kremerning lotinlashtirilgan familiyasi) Gerard (1512.5.3-1594.2.12) - flamand haritagrafi. Aniq optik asboblar tayyorlash va haritalar nashr qilish bilan shugʻullangan. 1552-yil Duysburg shahri (Germaniya)ga koʻchib oʻtgan. Mavjud haritagrafik materiallarni tanqidiy qarab chiqib, M. haritalar tuzishning yangi, matematik asoslangan prinsiplarini, xususan bir nechta haritagrafik pro-yeksiyalarni taklif etdi; bulardan eng mashhuri teng burchakli silindrik proyeksiya asosida tuzilgan dunyo haritasi (1569) (qarang Merkator proyeksiyam). Bu proyeksiya jahonda eng koʻp tarqalgan va oʻsha vaqgdan hozirgi qadar bu proyek-siyada burchaklarni aniq tasvirlovchi dengiz navigatsiya haritalari, aeronavigatsiya va boshqa haritalar tuziladi. M. Yer magnetizmini tadqiq qilib, magnit qutbi koordinatini hisoblab chiqdi. Asosiy ilmiy ishi — Yevropa mamlakatlarining "Atlas" deb atalgan haritalari toʻplami (1595, vafotidan keyin nashr qilingan). "Atlas" soʻzboshisida geografiya predmeti va vazifalari bayon qilingan.

Adabiyot tahrir

  • Salishev K. A., Osnovi kartovedeniya. Chast istoricheskaya i kartograficheskiye materiali, M., 1948.[1]

Manbalar tahrir

  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil