Hisoblashda proshivka-bu qurilmaning o'ziga xos uskunasi uchun past darajadagi boshqaruvni taʼminlaydigan kompyuter dasturiy taʼminotining o'ziga xos sinfidir. Shaxsiy kompyuterning BIOS kabi mikrodastur qurilmaning asosiy funktsiyalarini o'z ichiga olishi mumkin va operatsion tizimlar kabi yuqori darajadagi dasturiy taʼminot uchun apparat abstraktsiya xizmatlarini taqdim etishi mumkin. Kamroq murakkab qurilmalar uchun proshivka qurilmaning to'liq operatsion tizimi bo'lib, barcha boshqarish, monitoring va maʼlumotlarni manipulyatsiya qilish funktsiyalarini bajarishi mumkin. Mikrodasturlarni o'z ichiga olgan qurilmalarning odatiy misollari o'rnatilgan tizimlar (ichki o'rnatilgan dasturiy ta'minot), maishiy va shaxsiy foydalanish uchun asboblar, kompyuterlar va kompyuterning tashqi qurilmalari.

Mikrodastur ROM, EPROM, EEPROM va Flash xotira kabi doimiy xotira qurilmalarida saqlanadi. Mikrodasturni yangilash uchun ROM integral mikrosxemalarini jismoniy almashtirish yoki EPROM yoki flesh-xotirani maxsus protsedura orqali qayta dasturlash talab etiladi.[1] Baʼzi proshivka xotira qurilmalari doimiy ravishda o'rnatiladi va ularni ishlab chiqarilgandan keyin o'zgartirib bo'lmaydi. Mikrodasturni yangilashning umumiy sabablari orasida xatolarni tuzatish yoki qurilmaga xususiyatlar qo'shish kiradi.

Tarix va etimologiya tahrir

Ascher Opler proshivka atamasini 1967-yil Datamation maqolasida[2] “apparat” va “dasturiy taʼminot” oʻrtasida vositachi atama sifatida kiritgan. Ushbu maqolada Opler foydalanuvchi nuqtai nazaridan anʼanaviy dasturlardan farqli amaliy va psixologik maqsadga ega bo'lgan yangi turdagi kompyuter dasturini nazarda tutgan.

Kompyuterlar murakkablasha boshlaganligi sababli, foydalanuvchining ixtiyoriga ko'ra murakkabroq dasturlarni ishga tushirish uchun zarur bo'lgan izchil muhitni taʼminlash uchun avvalo turli dasturlarni ishga tushirish va ishga tushirish kerakligi maʼlum bo'ldi. Buning uchun kompyuterni ushbu dasturlarni avtomatik ravishda ishga tushirish uchun dasturlash kerak edi. Bundan tashqari, kompaniyalar, universitetlar va marketologlar kam texnik maʼlumotga ega oddiy odamlarga kompyuterlarni sotmoqchi bo'lganligi sababli, oddiy foydalanuvchiga amaliy maqsadlar uchun dasturlarni osongina boshqarish imkonini berish uchun ko'proq avtomatlashtirish zarur bo'ldi. Bu foydalanuvchi ongli ravishda ishlatmaydigan dasturiy taʼminot turini keltirib chiqardi va oddiy foydalanuvchi ham bilmagan dasturiy taʼminotga olib keldi.[3]

Dastlab, bu kompyuterning ko'rsatmalar to'plamini aniqlaydigan va amalga oshiradigan va markaziy protsessor (CPU) tomonidan ko'rsatmalarni ixtisoslashtirish yoki o'zgartirish uchun qayta yuklanishi mumkin bo'lgan mikrokodni o'z ichiga olgan yoziladigan boshqaruv do'konining (kichik maxsus yuqori tezlikdagi xotira) mazmunini anglatadi. ) bajarishi mumkin edi.[4] Dastlab ishlatilganidek, proshivka apparat (protsessorning o'zi) va dasturiy taʼminot (protsessorda bajariladigan oddiy ko'rsatmalar) bilan farq qiladi. U CPU mashinasi ko'rsatmalaridan emas, balki mashina ko'rsatmalarini amalga oshirishda ishtirok etadigan past darajadagi mikrokoddan iborat edi. U apparat va dasturiy taʼminot o'rtasidagi chegarada mavjud edi; shuning uchun proshivka nomi. Vaqt o'tishi bilan keng tarqalgan foydalanish proshivka so'zini apparat taʼminoti bilan chambarchas bog'langan har qanday kompyuter dasturini, shu jumladan shaxsiy kompyuterlardagi BIOS, telefonlardagi yuklash yuklagichlari yoki mikroto'lqinli pechlar, masofadan boshqarish pultlari yoki kompyuterning tashqi qurilmalari kabi oddiy elektron qurilmalarni boshqarish tizimlarini bildirish uchun kengaytirildi.

Tarix va etimologiya tahrir

Shaxsiy kompyuterlar tahrir

Baʼzi maʼlumotlarga ko'ra, turli xil proshivka komponentlari ishlaydigan kompyuterdagi operatsion tizim kabi muhimdir. Biroq, ko'pgina zamonaviy operatsion tizimlardan farqli o'laroq, proshivka kamdan-kam hollarda jihozni jo'natgandan keyin aniqlangan har qanday funksional muammolarni hal qilish uchun o'zini yangilashning yaxshi rivojlangan avtomatik mexanizmiga ega.

BIOS foydalanuvchi tomonidan kichik yordamchi dastur orqali "qo'lda" yangilanishi mumkin. Aksincha, ommaviy xotira qurilmalaridagi proshivkalar (qattiq disklar, optik disklar, flesh-xotiralar, masalan, qattiq holatdagi disklar) proshivka uchun flesh-xotira (ROM, EEPROM o'rniga) xotiradan foydalanilganda ham kamdan-kam yangilanadi.

Aksariyat kompyuter tashqi qurilmalari o'zlari maxsus maqsadli kompyuterlardir. Printerlar, skanerlar, veb-kameralar va USB flesh-disklar kabi qurilmalarda ichki proshivkalar mavjud; baʼzi qurilmalar o'zlarining mikrodasturlarini yangilash uchun ham ruxsat berishi mumkin. Baʼzi arzon atrof-muhit qurilmalari endi proshivka uchun doimiy xotirani o'z ichiga olmaydi va o'rniga qurilmani boshqarish dasturini disk fayli yoki CD dan uzatish uchun xost tizimiga tayanadi.[5]

Uy va shaxsiy foydalanish uchun mahsulotlar tahrir

2010-yildan boshlab ko'pgina portativ musiqa pleyerlari proshivka taʼminotini yangilashni qo'llab-quvvatlaydi. Baʼzi kompaniyalar yangi o'ynaladigan fayl formatlarini (kodeklar) qo'shish uchun proshivka yangilanishlaridan foydalanadilar. Mikrodastur yangilanishlari bilan o'zgarishi mumkin bo'lgan boshqa xususiyatlar GUI yoki hatto batareyaning ishlash muddatini o'z ichiga oladi. Aksariyat mobil telefonlar proshivkani havo orqali yangilash imkoniyatiga ega bo'lib, xuddi shu sabablarga ko'ra; baʼzilari hatto qabul qilish yoki ovoz sifatini yaxshilash uchun yangilanishi mumkin.

Avtomobillar tahrir

1996-yildan beri ko'pgina avtomobillar mexanik muammolarni aniqlash uchun bort kompyuteri va turli sensorlardan foydalanmoqda. 2010-yil holatiga ko'ra, zamonaviy transport vositalarida kompyuter tomonidan boshqariladigan blokirovkaga qarshi tormoz tizimlari (ABS) va kompyuterda boshqariladigan transmissiya boshqaruv bloklari (TCU) ham qo'llaniladi. Haydovchi shu tarzda haydash paytida real vaqt rejimida yoqilg'i tejamkorligi va shinalar bosimi ko'rsatkichlari kabi ichki maʼlumotlarni ham olishi mumkin. Mahalliy dilerlar avtomobillarning ko'p dasturiy taʼminotini yangilashlari mumkin.

Adabiyotlar tahrir

  1. "What is firmware?". 23-yanvar 2013-yil.
  2. Opler, Ascher (January 1967). "Fourth-Generation Software". Datamation. 13 (1): 22–24.
  3. "Introduction to Computer Applications and Concepts. Module 3: System Software". Lumen.
  4. "Microcontrollers: An Integral Part of Embedded Hardware". Aduk
  5. Corbet, Jonathan; Rubini, Alessandro; Kroah-Hartman, Greg (2005). Linux Device Drivers. O'Reilly Media. p. 405. ISBN 0596005903.