Muborak gazni qayta ishlash zavodi

Muborak gazni qayta ishlash zavodi — Oʻzbekiston yoqilgʻiener-getika sanoatining yirik korxonasi. Qashqadaryo viloyati Muborak shahrida joylashgan. "Oʻzbekneftgaz" milliy xolding kompaniyasining "Oʻzgeoneftgazqazibchiqarish" aksiyadorlik kompani-yasi tarkibida. Asosan, qayta ishlangan tabiiy gaz, qattiq va suyuq holatdagi oltingugurt, barqarorlashtirilgan gaz kondensati, suyultirilgan gaz (propan va butan fraksiyasi) ishlab chiqaradi.

1965-yil 10-sentabrda Muborak shahridan 12 km jan.-sharkda Muborak oltingugurt zavodi (1972-yildan Muborak gazni qayta ishlash zavodi) kurila boshladi. 1971-yil 31 dekabrda yiliga Oʻrtabuloq konlari, Muborak guruxidagi konlardan olinadigan 5 mlrd. m3 oltingugurtli va 3,7 mlrd. m3 oltingugurtsiz tabiiy gazni tozalash quvvatiga ega boʻlgan korxona ishgatushirildi. 1976-yil zavod 1navbatining oltingugurtdan tozalash insho-otlari rekonstruksiya qilinib, uning yillik quvvati 6,2 mlrd. m3 ga yetkazildi. 1978—80 yillarda zavodni kengaytirishning 2- va 3- navbatlari amalga oshirilib, umumiy quvvati yiliga 10 mlrd. m3 ga yetkazildi. 1984-yilda zavodning 4navbati qurib tamomlandi. Shu yili mart oyida oltingugurt ishlab chiqarish ning 4navbati ham ishga tushirildi. Uning yillik ishlab chiqarish quvvati 183 ming t. Oltingugurt tozalovchi 6 ta blok va oltingugurt ishlab chiqaruvchi 2 ta blokdan tashkari 4navbat majmuiga suyultirilgan gaz olish va bir yoʻla gaz kondensatini barqarorlashtirish qurilmasi ham kiradi.

1992-yilning dekabr oyiga kelib gazni qayta ishlash quvvatlari yiliga 25 mlrd.m3 ga oshirilib, gazni kayta ishlash bloklari soni 18 taga yetkazildi. 2000-yil 25-maydan boshlab korxona "Oʻzgeoneftgazqazibchiqarish" aksiyadorlik kompaniyasi tarkibidagi Muborak gazni kayta ishlash zavodi shoʻʼba-unitar korxonasiga aylantirildi. Korxonaning Nizom jamgarmasi 10 mlrd. 199 mln. 245 ming soʻm (2003). M.g.q.i.z. AQSH, Fransiya, Ispaniya, Germaniya, Chexiya, Rossiya, Yaponiya, Ukraina davlatlari bilan iqtisodiy aloqalar oʻrnatgan. Bu davlatlardan korxonaga absorbentlar, katalizatorlar, kimyoviy re-agentlar, kimyoviy reaktivlar, kimyoviy asbob-uskunalar yetkazib beriladi.

2000-yilda kayta ishlangan gaz 27324 mln. m3, oltingugurt ishlab chiqarish 217,5 ming t., barkarorlashtirilgan kondensat ishlab chiqarish 556 ming t, suyultirilgan gaz ishlab chiqarish 13,5 ming t ni tashkil etdi.

Oʻktam Umarov.