Phan Thị Kim Phúc (talaffuzi: „Fan Txo Kim Fuk“, 1963-yil 6-aprelda tugʻilgan), norasmiy ravishda Napalm qizi deb ataladi, Janubiy Vetnamda tugʻilgan kanadalik ayol, Pulitser mukofoti sovrindori toʻqqiz yoshli bola sifatida tanilgan

Phan Thị Kim Phúc
Tavalludi
Phan Thị Kim Phúc

6-aprel 1963-yil (1963-04-06) (60 yosh)
Trảng Bàng, Janubiy Vietnam
Fuqaroligi Janubiy Vietnam (1963—1975)
Vietnam (1975—1997)
Kanada (1997-hozirga qadar)
Kasbi Muallif, UNESCO Yaxshi niyat elchisi
Turmush oʻrtogʻi
Bui Huy Toan (turm. 1992)
Bolalari 2
Mukofotlari Order of Ontario

Vetnam urushi napalm hujumi tahrir

Phan Thi Kim Phúc va uning oilasi Janubiy Vetnamdagi Trảng Bang qishlogʻida yashashar edi. 1972-yil 8-iyunda Janubiy Vetnam samolyotlari Shimoliy Vyetnam kuchlari tomonidan hujumga uchragan, bosib olingan va Trảng Bàngga napalm bombasini tashladilar[1]. Kim Phúc Kaoday ibodatxonasidan janubiy Vyetnam egallab turgan pozitsiyalari xavfsizligiga qochayotgan tinch aholi va janubiy Vyetnam askarlari guruhiga qoʻshildi[2]. Vetnam Respublikasi Harbiy-havo kuchlari uchuvchisi guruhni dushman askarlari deb bildi va hujumga yoʻl oldi. Portlash Kim Phukning ikki amakivachchasi va yana ikki qishloq aholisini oʻldirgan. Kim Phúc kiyimi olovda kuyganidan keyin uchinchi darajali kuyishlar oldi[3].

Kattalar hayoti tahrir

Phúc oʻqiyotgan universitetdan chetlatilgan va Vetnam kommunistik hukumati tomonidan targʻibot ramzi sifatida ishlatilgan[4]. Doimiy ogʻriq tufayli u oʻz joniga qasd qilish haqida oʻylab qoladi, lekin 1982-yilda kutubxonadan Yangi Ahdni topdi va bu uni xristian boʻlishiga olib keldi. Uning imoni unga kechirishga imkon berdi[5]. 1986-yilda unga Kubada oʻqishni davom ettirishga ruxsat berildi. Vetnam Bosh vaziri Phạm Văn Dồng uning doʻsti va homiysi boʻldi. Kubaga kelganidan soʻng, u yana bir vetnamlik talaba va uning boʻlajak kuyovi Bui Huy Toan bilan uchrashdi. 1992-yilda Phúc va Toan turmush qurishdi[1].

Moskvadagi asal oyiga ketayotib, ular Nyufaundlend shtatining Gander shahrida yoqilgʻi quyish paytida samolyotni tark etishdi va Kanadadan siyosiy boshpana soʻrashdi va vizaga ega boʻldi[6]. Er-xotin hozir Toronto yaqinidagi Ontario shtatining Ayaks shahrida yashaydi va ikki farzandi bor[1]. 1996-yilda Phúc uning hayotini saqlab qolgan jarrohlar bilan uchrashdi. Keyingi yili esa Kanada fuqaroligini oldi[7]. 2015-yilda chap qoʻli va orqa qismidagi chandiqlarni kamaytirish uchun Mayamidagi shifoxonada bepul lazer bilan davolanayotgani haqida xabar berilgan edi[8][9][10][11].

Mukofotlar tahrir

2004-yil 22-oktabrda Kim Phúc Ontario ordeni aʼzosi boʻldi va butun dunyo boʻylab urush qurbonlari boʻlgan bolalarni qoʻllab-quvvatlash borasidagi faoliyati uchun York universitetidan faxriy huquq doktori unvonini oldi. 2005-yil 27-oktyabrda u Ontario shtatining Kingston shahridagi Queenʼs universitetining huquqshunoslik boʻyicha faxriy unvoni bilan taqdirlandi[12]. 2011-yil 2-iyunda unga Lethbridge universitetining yuridik fanlari doktori faxriy darajasi berildi. 2016-yil 19-mayda unga Saint-Mary universiteti (Galifaks) tomonidan fuqarolik huquqi fanlari doktori, Honoris Causa unvoni berildi.

Yana qarang tahrir

  • Nguyen Van Lémning qatl etilishi — Vetnam urushidan yana bir ajoyib tasvir
  • Thich Quang Duc — Oʻzini yoqib yuborishi suratga olingan vetnamlik rohib
  • Facebook tomonidan senzura § Rasm tsenzurasi — Facebook yugurayotgan Kim Phukning suratini senzura qildi

Manbalar tahrir

  1. 1,0 1,1 1,2 Burge, Kathleen. „Girl in famous Vietnam photo talks about forgiveness“. Boston Globe (14-fevral 2013-yil). Qaraldi: 18-avgust 2014-yil. „More than 40 years after her injury, Phuc, now married with two teenagers and living near Toronto… Phuc lived in Trảng Bàng, north of Saigon, when the war started. On June 8, 1972, Phuc, her family, other villagers and South Vietnamese soldiers had been hiding in a temple for three days. The day of the attack, they heard planes flying overhead. One of the soldiers told the civilians to run away, that the plane was going to bomb the temple.“.
  2. „1973 Photo Contest, World Press Photo of the Year“. World Press Photo. World Press Photo Foundation. — „South Vietnamese planes mistakenly dropped napalm on South Vietnamese troops and civilians.“. Qaraldi: 17-may 2020-yil.
  3. Collins, Nick. „Vietnam War 'girl in the picture' reunited with journalist who saved her life“. The Telegraph. Qaraldi: 6-yanvar 2018-yil.
  4. „The girl in the picture“. CBS News (25-oktabr 2015-yil). Qaraldi: 22-fevral 2019-yil.
  5. „Phan Thị Kim Phúc on Pain and Forgiveness“. CBC Documentary Channel (8-yanvar 2020-yil). Qaraldi: 15-yanvar 2020-yil.
  6. Thi, Kim Phuc Phan. „Opinion | Itʼs Been 50 Years. I Am Not 'Napalm Girl' Anymore.“ (inglizcha). The New York Times (6-iyun 2022-yil). Qaraldi: 7-iyun 2022-yil.
  7. „Kim Phúc“. David Spencer's Education Paragon: Helping students develop citizenship, literacy, responsibility and vision. 2018-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-iyun 2012-yil.
  8. Hartley-Parkinson, Richard. „Girl in the 'napalm picture' during Vietnam War gets free laser surgery“. Metro (26-oktabr 2015-yil). Qaraldi: 26-oktabr 2015-yil.
  9. Archived at Ghostarchive and the „Laser treatment for Vietnam War napalm attack victim“. CNN (4-noyabr 2015-yil). 13-fevral 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-sentabr 2022-yil.
    „Laser treatment for Vietnam War napalm attack victim“. CNN (4-noyabr 2015-yil).
  10. Archived at Ghostarchive and the „The girl in the picture“. Sunday Morning. CBS (25-oktabr 2015-yil). 25-avgust 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-sentabr 2022-yil.
    „The girl in the picture“. Sunday Morning. CBS (25-oktabr 2015-yil).
  11. Archived at Ghostarchive and the „In News History: Napalm Girl“. Newseum (7-iyun 2012-yil). 31-avgust 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-sentabr 2022-yil.
    „In News History: Napalm Girl“. Newseum (7-iyun 2012-yil).
  12. „Honorary Degrees – Fall Convocation 2005“. Queen's University. 2011-yil 6-iyunda asl nusxadan arxivlangan.