Raja Jon Vurputoor Chari (1977-yil 24-iyunda tugʻilgan) — amerikalik sinovchi uchuvchi va NASA astronavti.[1] U Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari akademiyasi, Massachusets texnologiya instituti va AQSh dengiz kuchlarini sinovdan oʻtkazuvchi uchuvchilar maktabi bitiruvchisi boʻlib, 2000 soatdan ortiq parvozga ega. U Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy havo kuchlarining polkovnigi.

Raja Chari
Tavalludi
Raja Jon Vurputoor Chari

24-iyun 1977-yil (1977-06-24) (46 yosh)
Milwaukee, Wisconsin, U.S.
Fuqaroligi AQSh
Kosmik karyera
Hozirgi kasb
Qiruvchi uchuvchi
Daraja Polkovnik (Amerika Qoʻshma Shtatlari)
Kosmosdagi vaqt
6-may 2022-yil 04:43 — 11-Noyabr 2021-yil 02:03:31
Tanlash NASA guruhi 22
Jami EVAs
1
Jami EVA vaqti
6 soat 54 daqiqa
Missiyalar SpaceX Crew-3 (Ekspeditsiya 66/Ekspeditsiya 67
Missiya belgisi

Erta hayot va taʼlim tahrir

Chari Viskonsin shtatining Milwaukee shahrida hindistonlik Peggi Egbert va Sreenivas V.Chari oilasida tugʻilgan.[2][3] U Ayova shtatidagi Sidar-Folls shahrida oʻsgan va Kolumbus oʻrta maktabida oʻqigan va 1995-yilda tugatgan. U Kolorado shtatining Kolorado-Springs shahridagi Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari akademiyasida oʻqigan va 1999-yilda astronavtika muhandisligi va muhandislik fanlari boʻyicha bakalavr, matematika boʻyicha ikkinchi darajali diplom bilan tamomlagan. Oʻqishni tamomlagandan soʻng Chari Draper stipendiyasi boʻyicha Kembrijdagi Massachusets texnologiya institutiga oʻqishga kirdi va 2001-yilda aviatsiya va astronavtika muhandisligi boʻyicha magistrlik darajasini oldi.

Harbiy havo kuchlari karyerasi tahrir

Aspiranturada oʻqishni tugatgandan soʻng, Chari Oklaxoma shtatidagi Vance havo kuchlari bazasida bakalavriat uchuvchilar tayyorlash kursida qatnashdi. U Shimoliy Karolina shtatidagi Seymur Jonson havo kuchlari bazasida F-15E Strike Eagle mashgʻulotlarida qatnashdi va keyinchalik Iroq urushini qoʻllab-quvvatlash uchun Elmendorf AFB, Alyaska va RAF Lakenheath, Angliyada joylashtirildi. 2007-yilda Chari Merilend shtatidagi Patuxent daryosidagi AQSh dengiz sinov maktabiga havo kuchlari almashinuvi xodimi sifatida qoʻshildi va Floridadagi Eglin AFBda sinov uchuvchisi boʻlib xizmat qildi, u yerda APG-63 va APG- uchun loyiha uchuvchisi boʻlib xizmat qildi. Chari, shuningdek, Kanzas shtatining Fort-Livenvort shahridagi AQSh armiyasi qoʻmondonligi va Bosh shtab kollejida tahsil olgan va CENTCOMda vaqtni sezgir nishonga olish boʻyicha ofitser boʻlib xizmat qilgan. 2017-yil iyun oyida u kosmonavt sifatida tanlanganida, Chari Kaliforniyadagi Edvards AFB da 461-chi parvoz sinov otryadining qoʻmondoni boʻlib xizmat qilgan.[4][5]

NASA karyerasi tahrir

2017-yil iyun oyida Chari NASAning 22-kosmonavtlar guruhiga tanlandi va avgust oyida astronavt sifatida ikki yillik oʻquv kursini boshlash topshirildi.[6][7]

2020-yil dekabr oyida Chari Artemida jamoasining bir qismi sifatida „Kelgusi oyning missiyalariga yoʻl ochishga yordam berish, shu jumladan birinchi ayol va keyingi erkakni 2024-yilda oyda yurish uchun yuborish“ uchun tanlangan.[8] Oʻsha oyda u oʻzi boshqargan SpaceX Crew-3 kosmik missiyasi uchun 22-guruhdan tanlangan birinchi astronavt boʻldi.[9] Chari 1973-yilda Skylab 4 missiyasiga qoʻmondonlik qilgan Jerald Karrdan keyin NASAning birinchi kosmik parvozga qoʻmondonlik qilgan yangi xodimidir.

2022-yil 23-martda Chari va ESA astronavti Mattias Maurer EVAni amalga oshirish uchun ISSda Quest Joint Airlock-dan ketishdi. Biroq, Maurerning dubulgʻa kamerasi boʻsh edi va bu faoliyat boshlanishini bir soatga kechiktirdi. Chari oxir-oqibat uni sim bilan himoya qildi va kosmik yurish muvaffaqiyatli yakunlandi.[10]

Shaxsiy hayot tahrir

Chari Sidar sharsharasida yashovchi Xolli Shaffter Chari bilan turmush qurgan va er-xotinning uch farzandi bor.[11]

Mukofot va unvonlar tahrir

Harbiy havo kuchlarida ishlagan davrida Chari „Mudofaa xizmatlari uchun“, „Buyuk xizmatlari uchun“, „Havodagi muvaffaqiyati uchun“, „Havo kuchlari uchun shon-sharaf“ medali, Harbiy havo kuchlaridagi yutuqlari uchun medali, Iroq kampaniyasi medali, Koreya Mudofaa xizmati medali va Yadro qurolini tarqatmaslik shartnomasi, Operatsion xizmatlari medallari bilan taqdirlangan. Chari burgut skauti va AQSh Harbiy-havo kuchlari akademiyasining taniqli bitiruvchisi va uchuvchilar tayyorlash bakalavri edi.[11][12]

Manbalar tahrir

  1. „SpaceX Crew-3 mission to help test space tech: Raja Chari“. The Times of India. Qaraldi: 2022-yil 7-yanvar.
  2. „Sreenivas V. "Shari" Chari (1942-2010)“. The Waterloo-Cedar Falls Courier (8-aprel 2010-yil).
  3. Daniel, Vaihayasi Pande. „The next Indian astronaut“. Rediff.com (16-avgust 2017-yil).
  4. Timperlake. „Lieutenant Colonel Raja Chari Talks About the Way Ahead with the F-35: The Renorming of Airpower Seen from Edwards“. F-35 Global News. Second Line of Defense (24-mart 2016-yil). Qaraldi: 14-sentabr 2018-yil.
  5. „Outgoing 461st FLTS commander selected for astronaut training“. 412th Test Wing Public Affairs (7-iyun 2017-yil). Qaraldi: 14-sentabr 2018-yil.
  6. Garcia. „Astronaut Candidate Raja Chari“ (en). NASA (7-fevral 2018-yil). 2022-yil 6-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-iyun.
  7. Harwood, William. „NASA introduces 12 new astronauts“. CBS News. CBS Broadcasting (7-iyun 2017-yil). Qaraldi: 8-iyun 2017-yil.
  8. „NASA The Artemis Team“. NASA. Qaraldi: 11-dekabr 2020-yil.
  9. Potter. „NASA, ESA Choose Astronauts for SpaceX Crew-3 Mission to Space Station“. NASA (14-dekabr 2020-yil). Qaraldi: 14-dekabr 2020-yil.
  10. „Spacewalking astronauts restore radiator, replace space station camera after wardrobe malfunction“. Space.com (23-mart 2022-yil).
  11. 11,0 11,1 Garcia. „Astronaut Candidate Raja Chari“ (en). NASA (7-fevral 2018-yil). 2022-yil 6-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-iyun.
  12. Swartz. „Meet Eagle Scout Raja Chari, one of NASA's newest astronauts“. Bryan on Scouting. Scouting Magazine (9-iyun 2017-yil). Qaraldi: 14-sentabr 2018-yil.

11. Srivastava, Namrata (2021-yil 30-may). „ NASAning kosmik missiyasi qoʻmondoni Telangana ildizlariga ega“. Bugun Telangana. 2022-yil 15-yanvarda olindi.