Sharlotta Bronte
Sharlotta Bronte (/ˈʃɑːrlət ˈbrɒnti/, odatda /-teɪ/;[1] 1816-yil 21-aprel- 1855-yil 31-mart)—mashhur ingliz yozuvchisi va shoiri, balogʻat yoshida omon qolgan uchta opa-singil Brontelarning eng kattasi, romanlari ingliz adabiyotining klassikasiga aylangan Angliyalik yozuvchi.
| Sharlotta Bronte | |
|---|---|
 Sharlotta Bronte,1850-yil | |
| Tavalludi |
1816-yil, 21-aprel Toronton, Buyuk Britanya |
| Vafoti |
1855-yil,31-mart Havort, Buyuk Britanya |
| Taxallusi | Kurrer Bell |
| Ijod qilgan tillari | Ingliz tili[2] |
| Fuqaroligi | United Kingdom of Great Britain and Ireland |
| Otasi | Patrik Bronte |
| Onasi | Mariya Branvell |
| Imzosi | |
 | |
Hayoti tahrir
Sharlotta Bronte 1816-yil 21-aprelda Yorkshirdagi Gʻarbiy Ridingdagi Bredfordning gʻarbida joylashgan Tornton shahridagi Market Streetda tugʻilgan. Irlandiyalik Anglikan ruhoniysi Mariya (Branvell) va Patrik Bronte (dastlabki familyasi Brunty)larning uchinchi farzandi. 1820-yilda uning oilasi Havort qishlogʻiga koʻchib oʻtadi, u erda otasi Sent-Maykl va barcha All Angels cherkovining doimiy kuratori etib tayinlangan edi. Mariya 1821-yil 15-sentyabrda saraton kasalligidan vafot etdi va besh qizi Mariya, Elizabet, Sharlotta, Emili va Anna hamda oʻgʻli Branvellni singlisi Elizabet Branvellning qaramogʻida qoldirdi.
1824-yil avgust oyida Patrik qizlari Sharlotta, Emili, Mariya va Elizabetni Lankashirdagi Kovan ko‘prigi oldida joylashgan Ruhoniylar qizlari maktabiga yubordi. Sharlottaning taʼkidlashicha, maktabning yomon sharoitlari uning sogʻligʻi va jismoniy rivojlanishiga doimiy taʼsir koʻrsatdi va 1825 yil iyun oyida Mariya (1814 yilda tugʻilgan) va Elizabet (1815 yilda tugʻilgan) sil kasalligidan vafot etadi. Katta qizlarining oʻlimidan soʻng, Patrik Sharlotta va Emilini maktabdan olishni maqul koʻradi.[3]
1831-1832 yillarda Bronte oʻqishni Mirfielddagi Roe Head maktabida davom ettirdi va u yerda eng yaqin doʻstlari Ellen Nussi va Meri Teylor bilan uchrashdi.[3] 1833 yilda u Wellesley nomidan foydalanib, "Yashil mitti " (The Green Dwarf)romanini yozdi. Taxminan 1833-yilda boshlab gʻayritabiiy ertaklardan realistik hikoyalar yozishga oʻtdi.[4] U 1835-yildan 1838-yilgacha Roe Headda oʻqituvchi sifatida ishladi. Roe Headda oʻqituvchi sifatida baxtsiz va yolgʻiz Bronte oʻz qaygʻularini sheʼriyatga aylantirdi va bir qator gʻamgin sheʼrlar yozdi.[4] 1835-yil dekabrda yozilgan „Biz bolalik chogʻida toʻr toʻqdik“ (We wove a Web in Childhood) asarida Bronte oʻzining oʻqituvchilikdagi mashaqqatli hayotini aks ettirishga harakat qiladi.[4] Uning koʻpgina sheʼrlari Angrianing xayoliy olamiga, koʻpincha Bayron qahramonlariga taalluqli boʻlgan va 1836-yil dekabrida u shoir Robert Sautiga maktub yozib, undan shoir sifatidagi karerasini ragʻbatlantirishni soʻradi. Sauti mashhur tarzda javob berdi: (Wayback Machine saytida 2020-04-17 sanasida arxivlangan) „Adabiyot ayol kishi hayotining asosiy ishi boʻla olmaydi va boʻlmasligi kerak. U oʻz vazifalari bilan qanchalik koʻp shugʻullansa, u yutuqlar va dam olish uchun boʻsh vaqtini shunchalik kamaytiradi.“ U bu maslahatni hurmat qildi, lekin eʼtibor bermadi.
1839- 1841-yillarda u Yorkshirdagi bir qancha oilalarda oʻqtuvchi boʻlib yollanadi va ularning farzandiga dars beradi.Xususan, 1839 yilning mayidan iyuligacha u Sidgviklar oilasi tomonidan Lotersdeyldagi Stoun Gappe yozgi qarorgohida ishlagan. Ammo Bronte oʻqtuvchilik faolyatidan qoniqmaydi, chunki ish beruvchilari unga deyarli quldek munosabatda boʻladilar va doimo uni kamsitadilar.[4]
Vafoti tahrir
Bronte Artur Bell Nikolls bilan turmush quradi va toʻyidan koʻp oʻtmay homilador boʻldi, ammo uning sogʻligʻi tezda yomonlashdi va Gaskellning soʻzlariga koʻra, unga "doimiy koʻngil aynish va doimo takrorlanuvchi hushdan ketish " kabi muammolar bezovta qiladi. U tugʻilmagan bolasi bilan 1855-yil 31-martda, 39 yoshga toʻlishidan uch hafta oldin vafot etdi. Uning oʻlim haqidagi guvohnomasida oʻlim sababi ftizis kasalligi koʻrsatilgan. Bronte Xovortdagi Avliyo Maykl va All Angels cherkovidagi oilaviy qabristonga dafn qilindi.
Ijodi tahrir
1846-yil may oyida Sharlotta, Emili va Enn oʻzlarining Currer, Ellis va Acton Bell nomlari ostida qoʻshma sheʼrlar toʻplamini nashr etishni oʻzlari moliyalashtirdilar. Taxalluslar opa-singillarning bosh harflarini saqlanib, jinsi yashiringan; Shunday qilib, Sharlotta Kurrer Bell edi.
Juveniliya tahrir
- Yosh erkaklar jurnali, 1-3-raqam (1830 yil avgust) [5][6]
- Qofiyalar kitobi (1829) [7]
- Sehr [8] :146
- Sir
- Lili Xart [8] :157
- Foundling [9]
- Albion va Marina [8] :129
- Orolliklar ertaklari [10]
- Angria ertaklari (1838-1839 yillarda yozilgan — bolalik va yosh kattalar yozuvlari toʻplami, shu jumladan beshta qisqa roman)
"1839-yil oxirida Bronte „Angria bilan xayr“ nomli qoʻlyozmasida oʻzining fantaziya olami bilan xayrlashdi. Borgan sari u haqiqatda qolishdan koʻra oʻzining xayoliy dunyolariga qochishni afzal koʻrayotganini angladi va u aqldan ozganidan qoʻrqdi. Shunday qilib, u oʻz qahramonlari, sahnalari va mavzulari bilan xayrlashdi. [. . . ] U oʻzini „doʻstlari“dan ayirib, nomaʼlum mamlakatlarga borishda his qilgan ogʻriqlari haqida yozgan" [11] .
Romanlari tahrir
- Jeyn Eyre, 1847-yilda nashr etilgan
- Shirley, 1849-yilda nashr etilgan
- Villette, 1853-yilda nashr etilgan
- Emma, tugallanmagan; Bronte 1860 yilda vafotidan keyin nashr etilgan qoʻlyozmaning atigi 20 sahifasini yozgan. Soʻnggi oʻn yilliklarda ushbu parchaning kamida ikkita davomi paydo boʻldi
- Emma, 1980 yilda nashr etilgan „Sharlotta Bronte va boshqa xonim“; Garchi bu Elizabet Goudgega tegishli boʻlsa-da,[12] haqiqiy muallif Konstans Saveri edi.[13]
- Emma Braun, bu asar Kler Boylan tomonidan, 2003 yilda nashr etilgan
Sheʼriyati tahrir
- Currer, Ellis va Acton Bell sheʼrlari (1846)
- Brontesning tanlangan sheʼrlari, Everyman sheʼriyati (1997)
Manbalar tahrir
- ↑ As given by Merriam-Webster Encyclopedia of Literature (Merriam-Webster, incorporated, Publishers: Springfield, Massachusetts, 1995), p. viii: „When our research shows that an author’s pronunciation of his or her name differs from common usage, the author’s pronunciation is listed first, and the descriptor commonly precedes the more familiar pronunciation.“ See also entries on Anne, Charlotte and Emily Brontë, pp. 175-176.
- ↑ (unspecified title)
- ↑ 3,0 3,1 Fraser 2008.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Paddock & Rollyson 2003.
- ↑ Barnard, Robert. A Brontë encyclopedia, Louise Barnard, Malden, MA: Blackwell Pub, 2007 — 29, 34–35 bet. ISBN 978-1-4051-5119-1. OCLC 76064670.
- ↑ Glen, Heather. Charlotte Brontë : the imagination in history. Oxford: Oxford University Press, 2004 — 9 bet. ISBN 978-1-4294-7076-6. OCLC 139984116.
- ↑ Nathan-Kazis. „Brontë Manuscript Buyer Will Donate Book To Museum“. Barron's (2022-yil 25-aprel). Qaraldi: 2022-yil 27-aprel.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 Butcher, Emma. The Brontës and War : Fantasy and Conflict in Charlotte and Branwell Brontë's Youthful Writings. Cham: Palgrave Macmillan, 2019. ISBN 978-3-319-95636-7. OCLC 1130021690.
- ↑ „Charlotte Brontë's Unpublished Works Discovered“. Newsweek (2015-yil 13-noyabr). Qaraldi: 2021-yil 13-iyun.
- ↑ „Tales of the Islanders“. Oxford Reference. — „Volumes 1–4, written between 31 [sic] June 1829 and 30 June 1830, is Charlotte Brontë's first extended attempt at storytelling“.
- ↑ 11,0 11,1 „The secret history of Jane Eyre: Charlotte Brontë's private fantasy stories“. The Guardian (2016-yil 21-aprel). Qaraldi: 2021-yil 6-iyun.
- ↑ „Review of Emma Brown by Charlotte Cory“. The Independent (2003-yil 13-sentyabr). 2011-yil 19-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 12-iyun.
- ↑ Bronte, Charlotta and Another Lady. Emma. Moscow: Folio. 2001. 11.
Manbalar tahrir
- Alexander, Christine (March 1993). "'That Kingdom of Gloo': Charlotte Brontë, the Annuals and the Gothic". Nineteenth-Century Literature 47 (4): 409–436. doi:10.2307/2933782. https://archive.org/details/sim_nineteenth-century-literature_1993-03_47_4/page/409.
- Fraser, Rebecca. Charlotte Brontë: A Writer's Life, 2, New York: Pegasus Books LLC, 2008 — 261 bet. ISBN 978-1-933648-88-0.
- Lane, Margaret. The Brontë Story: a reconsideration of Mrs. Gaskell's Life of Charlotte Brontë, 1953.
- Miller, Lucasta. The Brontë Myth. London: Vintage, 2002. ISBN 978-0-09-928714-8.
- Miller, Lucasta. The Brontë Myth. New York: Anchor, 2005. ISBN 978-1400078356.
- Paddock, Lisa. The Brontës A to Z. New York: Facts on File, 2003. ISBN 978-0-8160-4303-3.
- Phillips-Evans, James. The Longcrofts: 500 Years of a British Family. Amazon, 2012 — 260–261 bet. ISBN 978-1481020886.
- Potter, Dawn (Summer 2010). "Inventing Charlotte Brontë". The Sewanee Review 118 (3): 393–399. doi:10.1353/sew.2010.0014.
Havolalar tahrir
- Xovortdagi Bronte jamiyati va Parsonage muzeyi sayti, Yorkshire
- Charlotte Brontë Residencesning zamonaviy suratlari (arxivlangan)
- Charlotte Brontë
- Sharlotta Interneti: Sharlotta Brontening Jeyn Eyr haqidagi gipermatn (Arxivlangan)
- Charlotte Brontening noyob kitobi muzey auktsionida muvaffaqiyat qozonganidan keyin uyga qaytdi
- Sharlotta Bronyo sheʼrlari
- ↑ Charlotte wrote this piece, however, Branwell also used the name Henry Hastings as a pseudonym in their juvenilia.