Zinoviy Solovyov
Zinoviy Petrovich Solovyov (1876-yil 10-noyabr, Grodno — 1928-yil 6-noyabr, Moskva) — shifokor, inqilobchi, Sovet sogʻliqni saqlash tashkilotchilaridan biri, RSFSR Sogʻliqni saqlash xalq komissarining oʻrinbosari, Artek asoschisi.
Biografiyasi tahrir
Katta ofitser, kollegiya kotibi, viloyat hokimiyatining chegara boʻlimi xodimi Pyotr Pavlovich Solovyov oilasida tugʻilgan[1]. Oila Grodnoda 1881-yilgacha — Zinoviy Solovyov hayotining birinchi 5 yiligacha yashagan. Zinoviy Solovyovning bolaligi Ufada, keyin Simbirskda davom etadi. U 1897-yilda V. I. Lenin oʻqigan gimnaziyani tamomlagan, Dmitriy Ilyich Ulyanov bilan bir sinfda oʻqigan. U „Kumush asr“ning mashhur shoiri Velimir Xlebnikovning tarbiyachisi edi[2]. 1897-yilda Qozon universitetining tibbiyot fakultetiga oʻqishga kirdi va uni 1904-yilda tugatdi. Rossiya-Yaponiya urushidagi Qizil Xoch Jamiyatining koʻngillisi. Keyinchalik Z. P. Solovyov Simbirsk Zemstvoda sanitar shifokor boʻlib ishladi. 1906-yil oxirida u Saratovga viloyat zemstvo kengashining epidemiologi lavozimiga taklifnoma oldi.
1898-yilda u RSDLPga qoʻshildi va tez orada inqilobiy faoliyati uchun hibsga olindi. 1908-yilda u inqilobiy harakatda faol ishtirok etgani uchun Saratovda yana hibsga olindi va sud hukmi bilan 1909-yilda 3 yilga Ust-Sisolsk (Siktyvkar)dagi Vologda viloyatiga surgun qilindi va u yerdan Velikiy Ustyugga koʻchirildi (1912-yilda). Tez orada u surgun muddati tugaganidan keyin politsiya nazoratidan ozod qilindi va Qozonga yuborildi, ammo u kelmadi. Surgunda boʻlganida u sil kasalligiga chalingan. Zemstvo shifokorlarining tanishlari taklifiga binoan u Moskvaga keldi va Silga qarshi kurash ligasining kotibi boʻlib ishlay boshladi. 1916-yilda Butunrossiya Zemskiy ittifoqining tibbiy-sanitariya boʻlimi kotibi sifatida u Qrimdagi Ay-Danil shahridagi Qizil Xoch sogʻliqni saqlash kurortini sil kasalligi bilan kasallangan askarlarni davolash uchun kengaytirdi.
1917-yil kuzida Solovyov Moskvaning Xamovnicheskiy okrugi harbiy inqilobiy qoʻmitasining aʼzosi , Petrogradda qurolli oktyabr qoʻzgʻolonini tashkil etishda qatnashadi. 1918-yil boshida Solovyov Ichki Ishlar Xalq Komissarligi sogʻliqni saqlash boshqarmasi boshligʻi edi. 1918-yil 11-iyulda u Sogʻliqni saqlash xalq komissarining oʻrinbosari, tashkil etilgan Sogʻliqni saqlash xalq komissarligining fuqarolik tibbiyoti boʻlimi boshligʻi etib tayinlandi. 1923-1928 yillarda Moskva davlat universiteti tibbiyot fakulteti ijtimoiy gigiena kafedrasi professori.
1920-yil yanvaridan hayotining soʻnggi kuniga qadar — Qizil Armiya Bosh harbiy sanitariya boshqarmasi boshligʻi[3]. 1919-yildan — Rossiya Qizil Xoch jamiyati (ROKK) Ijroiya qoʻmitasi raisi. Uning rahbarligida Qizil Xoch Volga boʻyi, Qirgʻiziston va Qrimning ochlikdan azob chekayotgan hududlarida 30 ming bolani oziq-ovqat bilan taʼminladi. RRCS Xalqaro Qizil Xochdan yordam koʻrsatishni muvofiqlashtirdi, uning homiyligida Amerika yordam maʼmuriyati (ARA), Save the Children xalqaro alyansi, bir qator diniy xayriya jamiyatlari va boshqalar uning tashabbusi va faollari bilan birlashdilar. ishtirokida „ Yosh kashshoflar“ sogʻliqni saqlash xizmati (1924), Qrimdagi Artek kashshoflar lageri-sanatoriyasi (1925) va bir qator bolalar sogʻliqni saqlash muassasalari tashkil etildi.
Asarlari tahrir
- Zamonaviy tibbiyotning yoʻllari va chorrahalari
- Davolash tibbiyotining profilaktik vazifalari (1926)
- Harbiy tibbiyot masalalari (1955)
- Ijtimoiy gigiena va sogʻliqni saqlash masalalari. Fav. ishlaydi. — M.: 1970 yil.
- Harbiy sanitariya xizmatining ilmiy asoslari
- Oliy tibbiyot maktabi qaysi shifokorlarni tayyorlashi kerak
Adabiyotlar tahrir
- Solovyov Z. P. Sevimlilar : 3 jildda. — Moskva: Medgiz, 1964.
- Zinoviy Petrovich Solovyov : Maqolalar toʻplami. — M., 1952 yil.
- Mirskiy M. Doktor-bolshevik. — M.: Politizdat, 1962.
- Petrov B. D. 3. P. Solovyov. — M., 1967 yil.
- Barsukov M. I. Z. P. asarlarida profilaktika masalalari. Solovyova — M., 1955 yil.
Manbalar tahrir
- ↑ „Гостев А. П. Известные личности Гродно - Херсон, ОЛДІ-ПЛЮС, 2015“. 5-mart 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-fevral 2020-yil.
- ↑ „Непостижимый Велимир - Ульяновский литературно-краеведческий журнал «Мономах»“. monomax.sisadminov.net. 19-fevral 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-fevral 2020-yil.
- ↑ O Z. P. Solovyove. // Voenno-istoricheskiy jurnal. — 1978. — № 6. — S.124-125.
Havolalar tahrir
- Bolshaya sovetskaya ensiklopediya : [v 30 t.] / gl. red. A. M. Proxorov. — 3-e izd. — M. : Sovetskaya ensiklopediya, 1969—1978.
- Solovyov Zinoviy Petrovich (Wayback Machine saytida 2017-05-20 sanasida arxivlangan) na sayte RGMU
- Jizn i deyatelnost Zinoviya Petrovicha Solovyova (po vospominaniyam sovremennikov). — M.: Meditsina, 1980. (Wayback Machine saytida 2019-08-31 sanasida arxivlangan)
- O Z. P. Solovyove na sayte redcross.khakasia.ru[sayt ishlamaydi] (nedostupnaya ssilka)
- Vologodskaya jizn Solovyova // Nikolay Turupanov. Delo, vibrannoe serdsem. — Ch. I. — Vologda, 1993. — (Ocherki iz istorii meditsini Vologodskogo kraya).