Steven Alan Hawley (inglizcha: Steven Alan Hawley, tugʻ. 1951-yil 12-dekabr, Ottava, AQSh) — NASA astronavti. U parvoz mutaxassisi sifatida kemalarda beshta kosmik parvozni amalga oshirgan: STS-41D (1984) „Kashfiyot“, STS-61C (1986) „Kolumbiya“, STS-31 (1990) „Kashfiyot“, STS-82 (1997) „Kashfiyot“ va STS-93 (1999) „Kolumbiya“, astrofizik.

Tugʻilish va taʼlim

tahrir
 
Cerro Tololo rasadxonasi.
 
STS-61C ning ishga tushirilishi.
 
STS-31 — qoʻnish.

Steven 1951-yil 12-dekabrda Kanzas shtatining Ottava shahrida tugʻilgan, ammo shu shtatdagi Salina shahrini oʻzining vatani deb biladi. 1969-yilda Salina shahridagi oʻrta maktabni tamomlagan. 1973-yilda Kanzas universitetini fizika va astronomiya boʻyicha sanʼat bakalavri darajasi bilan tamomlagan. 1977-yilda esa Kaliforniya universitetida (Santa-Cruz) nomzodlik dissertatsiyasini himoya qildi va astronomiya va astrofizika fanlari doktori ilmiy darajasini oldi[1].

NASAdan oldin

tahrir

1972-yilda Vashingtondagi AQSh dengiz observatoriyasida tadqiqotchi boʻlib ishlagan. 1973—1974-yillarda Gʻarbiy Virjiniya shtatidagi Green Bankdagi Milliy radio astronomiya rasadxonasida ilmiy xodim boʻlib ishlagan. Keyin u Santa-Cruz shahridagi Lik rasadxonasida (Kaliforniya universitetida) aspiranturada ishladi. Shuningdek, u ushbu ob’ektlardagi ustun kimyoviy elementlarni aniqlash uchun gazsimon tumanliklarning spektrofotometriyasi va galaktikalarning emissiya chiziqlari sohasidagi tadqiqotlar bilan shugʻullangan. Steven astronavtlar korpusiga qoʻshilgan vaqtga kelib, Chilining La Serena shahridagi Cerro Tololo Amerikalararo rasadxonasida tadqiqotchi boʻlib ishlagan[2].

Kosmik mashgʻulotlar

tahrir

1978-yil 16-yanvarda Steven Hawley 8-setda NASA astronavtlar guruhiga kiritildi. U umumiy kosmik tayyorgarlik (OKP) kursini tugatdi va 1979-yil avgust oyida astronavtlar boʻlimiga parvoz mutaxassisi sifatida oʻqishga kirdi. U STS-2, STS-3 va STS-4 qoʻllab-quvvatlash ekipajining aʼzosi edi. Shuningdek, Hawley Shuttle aviatsiya uskunalari laboratoriyasida analog samolyot uchuvchisi sifatida ishlagan. 1984—1985-yillarda havo ekipaji direktorining texnik yordamchisi boʻldi. 1987-yil aprel oyida u kosmonavtlar boʻlimi boshligʻining oʻrinbosari etib tayinlandi. 1990-yilda esa u Kaliforniyadagi NASAning Eyms kosmik markazi direktori oʻrinbosari etib tayinlandi va astronavtlar korpusidan nafaqaga chiqdi. 1992-yil avgust oyida Steven Xouli Jonson kosmik markaziga qaytib keldi va parvoz ekipaji operatsiyalari boʻyicha direktor oʻrinbosari lavozimini egalladi. 1996-yil dekabr oyida u yana parvoz maqomini oldi va parvozga tayyorlana boshladi.

Kosmik parvozlar

tahrir
  • Birinchi parvoz — STS-41D, Discovery shuttle[3]. 1984-yil 30-avgustdan 5-sentabrgacha parvoz mutaxassisi sifatida. Parvoz davomiyligi 6 kun 00 soat 57 daqiqa[4].
  • Ikkinchi parvoz — STS-61C[5], Kolumbiya shuttle. 1986-yil 12-yanvardan 18-yanvargacha parvoz mutaxassisi sifatida. Parvoz davomiyligi 6 kun 2 soat 5 daqiqa[6].
  • Uchinchi parvoz — STS-31[7], Discovery skovyesi. 1990-yil 24-apreldan 29-aprelgacha parvoz mutaxassisi sifatida. Parvoz davomiyligi 5 kun 1 soat 17 daqiqa[8].
  • Toʻrtinchi parvoz — STS-82[9], Discovery kemasi. 1997-yil 11-fevraldan 21-fevralgacha parvoz mutaxassisi sifatida. Parvoz davomiyligi 9 kun 23 soat 38 daqiqa[10].
  • Beshinchi parvoz — STS-93[11], Kolumbiya kosmik kemasi. 1999-yil 23-iyuldan 28-iyulgacha parvoz mutaxassisi sifatida. Parvoz davomiyligi 4 kun 22 soat 50 daqiqa[12].

Kosmik parvozlarning umumiy davomiyligi 32 kun 2 soat 47 daqiqa. 2002-yil iyul oyida astronavtlar otryadi qayta tashkil etilgandan soʻng, u kosmonavt-menejer boʻldi va NASAda qoldi.

Mukofotlar

tahrir

Mukofotlangan: Favqulodda xizmatlari uchun medal (1988 va 1991),

Alohida xizmat medali (NASA),

Kosmik parvoz medali (5) va boshqalar.

Manbalar

tahrir
  1. „Hawley“ (en). astronautix.com. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  2. „Astronaut Bio: Steve Hawley“ (en). jsc.nasa.gov. 2018-yil 19-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  3. „NASA - NSSDCA - Spacecraft - Details“ (en). nssdc.gsfc.nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  4. Lynda Warnock: KSC. „NASA - STS-41D“ (en). nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  5. „NASA - NSSDCA - Spacecraft - Details“ (en). nssdc.gsfc.nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  6. Lynda Warnock: KSC. „NASA - STS-61C“ (en). nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  7. „NASA - NSSDCA - Spacecraft - Details“ (en). nssdc.gsfc.nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  8. Lynda Warnock: KSC. „NASA - STS-31“ (en). nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  9. „NASA - NSSDCA - Spacecraft - Details“ (en). nssdc.gsfc.nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  10. Lynda Warnock: KSC. „NASA - STS-82“ (en). nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  11. „NASA - NSSDCA - Spacecraft - Details“ (en). nssdc.gsfc.nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  12. Lynda Warnock: KSC. „NASA - STS-93“ (en). nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.