Toj Mahal — 1999 yilda Bharathiraja tomonidan suratga olingan tamil tilidagi romantik drama filmi. Filmda uning oʻgʻli Manoj va Riya Sen bosh rollarni debyut qilishdi, yordamchi ansambl, jumladan Revathi, Raadhika va Ranjithalar bilan birga ishlashgan. Filmni Mani Ratnam yozgan, musiqa esa AR Rahman tomonidan yozilgan va kamerani B. Kannan boshqargan. Filmning hikoyasi toʻqnashayotgan ikki jamoa va ularning raqobat girdobiga tushib qolgan ikki sevishganlar atrofida edi. Film 1999-yilgi Diwali prokatlarida yomon natija koʻrsatdi.

Syujeti tahrir

Thiruppaachi va Sengulam qoʻshni qishloqlar boʻlib, ular oʻrtasida adovat boʻlgan. Maayan va Machakanni unashtirilgan kuni uchrashadilar va bu birinchi qarashda sevgi boʻladi. Kuyov va uning oilasi Machakanni oilasini haqorat qilganda va Maayan bilan ishqiy munosabatlari davom etsa, uning nikohi bekor qilinadi. Biroq, akasi u haqida bilib qolgach, butun doʻzax buziladi. Qasos olishdan bosh tortgan kuyov hamon qasos olishga urinishadi va uni olishning yagona yoʻli Machakanniga uylanish ekanligini tushunib, kechirim soʻraydi va akasining qalbini eritishga muvaffaq boʻladi. Bu nizolar esa nikoh tugallandi, lekin Maayanning doʻstlari yulduzlarni kesib oʻtgan sevishganlarni birlashtirishga qasam ichishadi. Bundan tashqari, Maayanning xolasi qizini Maayanga turmushga berishga harakat qilayotgan eda.

Ishlab chiqarishi tahrir

Bharathiraja oʻgʻli Manojni film bilan aktyor sifatida tanishtirdi va oʻgʻli ekipaj tarkibida ishlash orzularini amalga oshirishdan oldin aktyor sifatida paydo boʻlishi kerakligini aytdi. Hind aktrisasi Mun Mun Senning qizi Riya Sen bosh ayol rolini oʻynashga imzo chekdi[1]. Yetakchi kinorejissyor Mani Ratnam film uchun hikoya yozgan, Rajiv Menon ham dastlabki ssenariy muhokamalarida qatnashgan, biroq film qishloqqa qaratilgan loyihaga aylanganidan keyin undan voz kechgan[2].

AR Rahman musiqani yozish uchun imzolangan boʻlsa, faxriy kinematograflar B. Kannan va Madhu Ambat ham loyihaga imzo chekishdi, bu esa Tamil filmlaridagi uzoq tanaffusga yakun yasadi[3]. Jamoa 1997-yil oxirida ishlab chiqarishdan oldingi ishlarni boshladi va 1998-yilda suratga olish ishlari boshlanadi, loyiha Janani Cine Artsning bugungi kundagi eng qimmat mahsulotiga aylandi[4][5].

Ishlab chiqarish jarayonida Bharathiraja oʻgʻliga Manibxarathi deb nom berishni oʻylab koʻradi, lekin oxir-oqibat bunga qarshi chiqdi[6]. Qoʻshiqlar ketma-ketligi uchun Madrasdagi Marina plyajidagi Toj Mahalning aniq nusxasi[7]. Film Kulu Manali, Badxami, Xampi, Bellari va Poomparai kabi hududlarda suratga olingan[8].

Film dastlab bir qancha boshqa yirik filmlar, xususan, Kamol Haasanning „Hey Ram“, Mani Ratnamning „Alaipayuthey“, Rajiv Menonning „Kandukondain Kandukondain“ va Shankarning „Mudhalvan“ filmlari bilan kassa jangiga duch kelishi kerak edi, ammo birinchi filmning kechikdi, Toj Mahalga uchtasigina muvaffaqiyatga erishish uchun imkon berdi[9].

Chiqarishi tahrir

The New Indian Express filmga aralash baho berib, u „eng zoʻr vintage Bharatiraja“ ekanligini taʼkidlab, shuningdek, Riya Sen „begona tilga va u joylashtirilgan mutlaqo gʻalati madaniy muhitga qaramay porlashini“ qoʻshimcha qilib oʻtdi. Sharhlovchining qoʻshimcha qilishicha, „qoʻshiq tasviri ajoyib va rejissyorning sevimli sobiq qahramonlari Revati va Radhika taʼsirli shouni namoyish etishdi“. Tanqidchi, shuningdek, „yagona koʻzni qamashtiradigan narsa bu qahramon Manoj“ va „Bxaratiraja bu yerda biroz emas, oʻta shijoatli edi va filmning kamida 20 foizini, shu jumladan koʻplab keraksiz jangovar sahnalarni tahrirlashi mumkin edi“ deb taʼkidlaydi[10].

Film kassada moliyaviy muvaffaqiyatsizlikka uchradi va Manojning faoliyati yuqori darajadagi namoyishga qaramay, yuqoriga koʻtarilmadi[11]. Film telugu tilida ham dublyaj qilinishi va chiqarilishi rejalashtirilgan edi, ammo moliyaviy yoʻnalishlari boʻlgan uchun versiyani toʻxtatishga sabab boʻldi[12].

Soundtrek tahrir

Saundtrekda AR Rahman tomonidan yaratilgan 10 ta qoʻshiq va Vairamuthu soʻzlari mavjud. Qo‘shiqlar anʼanaviy cholg‘u asboblaridan keng foydalanilgani bilan eʼtirof etildi. Rahman bir nechta qoʻshiqchilarni Tamil musiqasi sahnasiga kiritdi, eng diqqatga sazovorlari Palakkad Sreeram edi. U dappan koothu uslubidagi „Thirupaachi“ qoʻshigʻini kuyladi[13].

Manbalar tahrir

  1. „Rediff On The NeT, Movies: Gossip from the southern film industry“. Rediff.com. Qaraldi: 2018-yil 18-iyul.
  2. „A. R. R. News and more!“. Indolink Tamil. 2012-yil 9-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 15-fevral.
  3. „Rediff On The Net, Movies: An interview with cinematographer Madhu Ambat“. Rediff.com. Qaraldi: 2018-yil 18-iyul.
  4. „Best of 1997“. Indolink Tamil. 2015-yil 19-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 14-oktyabr.
  5. „Fascination for the pastoral“. 2008-yil 24-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 24-oktyabr.
  6. „Mumtaz's magical eyes“. The Times of India (1999-yil 5-noyabr). 2008-yil 8-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-mart.
  7. „Rediff On The NeT, Movies: Gossip from the southern film industry“. Rediff.com. Qaraldi: 2018-yil 18-iyul.
  8. „Old news“. Pvv.ntnu.no. Qaraldi: 2018-yil 18-iyul.
  9. „Rediff On The NeT, Movies: Gossip from the southern film industry“. Rediff.com. Qaraldi: 2018-yil 18-iyul.
  10. „Over-ambitious venture“. The Indian Express (1999-yil 22-noyabr). 2011-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  11. Rajitha. „Bharatiraja's son gets a second chance“ (2000-yil 31-may). Qaraldi: 2018-yil 18-iyul.
  12. „Google Groups“. Groups.google.com. Qaraldi: 2018-yil 18-iyul.
  13. K. Pradeep. „Musical notes“. 2008-yil 17-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 8-sentyabr.