TkvarcheliAbxaziyadagi shaharcha . U Ghalidzga (Aaldzga) daryosida joylashgan bo'lib, uni Ochamchire bilan temir yo'l bog'laydi. Shahar ichida joylashgan Akarmara 1990-yillarning boshlarida Abxaziyadagi urush (1992-1993) tufayli insonsiz bo'lib qolgan, tashlandiq xonadonlari va zavodlariga ega arvoh shahar bo'lib, bugungi kunda atigi 35 kishi istiqomat qiladi. [1]

Tarix tahrir

Bu hududda 1935-yilda boshlangan ko'mir qazib olish Ikkinchi Jahon urushi davrida, ayniqsa Donbasning Sovet Ittifoqiga bostirib kirishi paytida yo'qolganidan keyin ahamiyat kasb etdi. 1942-yil 9-aprelda Tkvarcheliga shahar maqomi berildi [2]

Abxaziyadagi urush (1992–1993) paytida Tkvarcheli Rossiya harbiy yordami orqali Gruziya qo'shinlari tomonidan qamalga dosh berdi. 1995-yildan beri u yangi tashkil etilgan Tkvarcheli tumanining markazi bo'lib kelgan. 2008-yil 27 sentyabrda Prezident Sergey Bagapsh unga Qahramon shahar faxriy unvonini berdi. [2]

Sanoat tahrir

Ko'mir qazib olish shaharning asosiy sanoati bo'lib kelgan, garchi hozirda Sovet konlari yopilgan va ko'mir faqat Abxaz- Turkiyaning Tamsash kompaniyasi tomonidan ochiq usulda qazib olinadi. [1] Tamsashning soliq to'lovlari Tkvarcheli tumani byudjetining 75 foizini tashkil qiladi, ammo kompaniya atrof-muhit talablariga e'tibor bermagani uchun tanqid qilindi. Gruziya bu sarmoyalarning barchasini 1996-yilgi MDH cheklovlarini aniq buzgan holda noqonuniy deb biladi [3] va uning hududiy suvlarida Tkvarchelidan ko'mir ortilgan bir nechta kemalarni hibsga oldi, bu esa Tamsashni bankrotlik yoqasiga olib kelgani xabar qilingan. [4]

Demografiya tahrir

1989-yilda shahar aholisi 21 744 kishi edi. Uchta asosiy etnik guruh abxazlar (42,3%), ruslar (24,5%) va gruzinlar (23,4%) edi. [5] Abxaziyadagi urush natijasida shaharning sanoat korxonalari butunlay to'xtab qoldi va uning aholisi sezilarli darajada kamaydi va 2004 yilda ba'zi manbalarga ko'ra 7000 dan 8000 gacha bo'lgan va boshqalarga ko'ra atigi 4800 kishi. [6] 2003-yilgi aholini ro'yxatga olish vaqtida uning aholisi 4,786 kishi edi.  2011-yilgi aholini ro'yxatga olish vaqtiga kelib, u 5,013 ga ko'tarildi. Ulardan 66,5% abxazlar, 17,4% gruzinlar, 9,7% ruslar, 1,3% ukrainlar, 1,1% armanlar va 0,4% yunonlar edi. [7]

Galereya tahrir

Manbalar tahrir

  1. 1,0 1,1 Inal Khashig Tkuarchal, Abkhazia – a former coal capital trying to survive 05.09.2020 JAMnews
  2. 2,0 2,1 „Городу-Герою Ткуарчал исполняется 70 лет“. Apsnypress (2012-yil 9-aprel). Qaraldi: 2012-yil 11-aprel.
  3. Abkhazia Today. The International Crisis Group Europe Report N°176, 15 September 2006. Retrieved on September 30, 2007. Free registration needed to view full report
  4. Abkhaz MP: Georgia’s Sea Seizure Pose Threat to Abkhaz Coal Industry (Wayback Machine saytida 2017-10-08 sanasida arxivlangan). Civil Georgia. October 26, 2007.
  5. Abkhazia census statistics(ruscha)
  6. „Абхазия - город Ткварчели“. 2007-yil 10-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 24-noyabr.
  7. 2011 Census results