Turon Amirsolaymoniy (forscha: توران امیرسلیمانی ,Qamar ol-Molouk Amirsoleimani, (قمرالملوک امیرسلیمانی); 1905-yil 4-fevral — 1995-yil 24-iyul) Eron shohi va Rizo Shohning uchinchi xotini boʻlib, undan tugʻilgan Gʻulom Rizo Pahlaviy ismli oʻgʻli bor edi.[1]

Malika Turon

Hayoti tahrir

Turon 1905-yilda Qamar ol-Moluk Amirsolaymoniy tugʻilgan. Uning otasi Iso Xon Majd as-Saltana Majd ad-Davlaning (Nosiriddin Shoh Qojarning birinchi amakivachchasi) oʻgʻli edi.

U Tehrondagi Namous oʻrta maktabi diplomini qoʻlga kiritgunga qadar oʻqishni davom ettirdi. 1922-yilda u oʻsha paytda harbiy ishlar vaziri boʻlgan Rizo Xonga turmushga chiqdi. Keyingi yili u yagona oʻgʻli Gʻulom Rizo Pahlaviyni dunyoga keltdi.[2] Koʻp oʻtmay, er-xotin ajrashishdi.[2] Bunga sabab, Rizoxon uni takabbur shaxs deb hisoblagan.[3]

Amirsulaimoniy ajrashgach, boshqa turmush qurishdan oʻzini tiyadi va oʻgʻli Gʻulom Rizo bilan qirollik qarorgohlaridan birida yashadi. 1945-yilda, Rizo Shoh vafotidan bir yil oʻtib, u taniqli savdogar Zabiholloh Malekpurga turmushga chiqdi. Rizo Shohning bevasi va qirolicha onasi Todj ol-Moluk bu nikohdan foydalanib, Amirsulaymoniyni sobiq eri bergan qarorgohdan chiqarib yuborish uchun bahona sifatida ishlatgan.[4]

1979-yildagi Eron inqilobidan soʻng Amirsolaymoniy Eronni tark etib, Germaniyaga koʻchib oʻtdi va keyingi yillarida Parijdagi qariyalar uyida yashadi. U 1995-yil 24-iyulda u yerda vafot etdi va Thiais qabristoniga dafn qilindi. Oʻgʻli 2017-yilda vafotidan keyin uning yoniga dafn etilgan.

Amirsulaymoniyning Erondagi uyi Tehronning Zafaroniy mahallasidagi Pesyan va Ismoiliy chorrahasining janubi-gʻarbiy tomonida joylashgan edi. Bu mulk 2016-yil 19-iyul kuni Imom Xomayniy yordam fondi tomonidan qisman vayron qilingan va xususiy mulkdorga sotilgan keyin butunlay buzib tashlangan.[5]

Manbalar tahrir

  1. Niloufar Kasra. „The Lonely Queen at Reza Shah's Court“ (forscha). Institute for Iranian Contemporary Historical Studies. Qaraldi: 19-aprel 2021-yil.
  2. 2,0 2,1 James Buchan. Days of God: The Revolution in Iran and Its Consequences. Simon and Schuster, 15-oktabr 2013-yil — 46 bet. ISBN 978-1-4165-9777-3. 
  3. Janet Afary. Sexual Politics in Modern Iran. Cambridge: Cambridge University Press, 2009 — 194 bet. ISBN 978-1-107-39435-3. 
  4. Jalal Andarmanizadeh. Pahlavis (Pahlavi dynasty according to documents). Tehran: Institute for Iranian Contemporary Historical Studies, 1999 — 6 bet. 
  5. „آلبوم عکس:خانه ملکه توران همسر سوم رضا شاه در تهران 'تخریب' شد“ (forscha). BBC Persian (19-iyul 2016-yil). Qaraldi: 21-iyul 2020-yil.