Udora tumani (komi Udora tumani) — Rossiya Federatsiyasi Komi Respublikasi tarkibidagi maʼmuriy-hududiy birlik va munitsipalitet (munitsipal okrug).

Udora
Skyline of Udora
63°27′0″N 48°54′0″E / 63.45000°N 48.90000°E / 63.45000; 48.90000 G OKoordinatalari: 63°27′0″N 48°54′0″E / 63.45000°N 48.90000°E / 63.45000; 48.90000 G O
Mamlakat Rossiya
Mintaqa Yevrosiyo
Udora xaritada
Udora
Udora

Maʼmuriy markazi — Koslan qishlogʻi.

Udora tumani Uzoq Shimol mintaqalari bilan tenglashtirilgan. [1]

Geografiya tahrir

Udora tumani Komi Respublikasining shimoli-gʻarbiy qismida, 140 irmogʻi boʻlgan Mezen va Vashka daryolari havzalarida joylashgan. U Komi Respublikasining Ust-Tsilemskiy, Knyajpogost va Ust-Vymskiy tumanlari va Arxangelsk viloyatining Leshukonskiy, Pinejskiy, Verxnetoyemskiy va Lenskiy tumanlari bilan chegaradosh.

Mintaqaning relyefi biroz tepalik, baʼzi joylarda deyarli tekis tekislik, daryo vodiylari bilan kesib oʻtgan, Timan tizmasining eng muhim tizmasi Chetlas toshi (463 m), shimoli-sharqdan kiradi.

Foydali qazilmalar

Mineral qurilish materiallari (gil, qum, mergel), tuzlar, moyli slanetslar, alyuminiy va temir rudalari.

Flora va fauna

Qaragʻay va qaragʻay oʻrmonlari ustunlik qiladi, yovvoyi tabiat oʻrta taygaga xosdir.

Tabiat yodgorliklari

Verxnemezenskiy kompleks qoʻriqxonasi, Svetliy botanika qoʻriqxonasi, Yortomskiy botanika qoʻriqxonasi, Pavyujskiy botanika qoʻriqxonasi, 6 botqoq qoʻriqxonasi, Yortomvad koʻli — suv yodgorligi, Yuqori Vashkinskiy oʻrmon xoʻjaligidagi "Korabelnaya Chacha " botanika qoʻriqxonasi, Vymskiy ixtiologik qoʻriqxonasi .

Tarixi tahrir

1823-yildagi Vologda viloyatining umumiy xaritasida Mezen daryosida Rojdestvenskoye qishlogʻi (Tugʻilish cherkovi sharafiga) belgilangan. Tuman 1929-yil 15-iyulda tugatilgan Ust-Vimskiy okrugi tarkibidan Shimoliy hududning Komi (Ziryan) avtonomiyasi tarkibida tuzilgan. 1921-yilgacha Udora Vologda viloyatining Yarenskiy tumanining shimoliy qismida, 1780-yilgacha — Arxangelsk viloyatida joylashgan .

1967-yil dekabr oyida SSSR va Bolgariya Xalq Respublikasi hukumatlari oʻrtasida Bolgariya Xalq Respublikasi xalq xoʻjaligi ehtiyojlari uchun SSSR hududida daraxt kesish boʻyicha hamkorlik toʻgʻrisida Bitim imzolandi. Ikki oy oʻtgach, bolgar quruvchilari otryadi Udora viloyatiga qoʻndi, ular rejalashtirilgan uchta daraxt kesish korxonasining birinchisini va shimolning ogʻir sharoitida turar-joy qishlogʻini yaratishni boshladilar. 8 yildan keyin taygada uchta yirik qishloq paydo boʻldi — Usogorsk, Blagoevo va Mejdurechensk . Bundan tashqari, 1982-yilda Verxnemezensk qishlogʻi qurilgan[2].

1970-90-yillarda. mintaqada 20 mingga yaqin bolgarlar yashagan[3]: bolgar ishchilari, muhandislari va quruvchilari. Bolgarlar koʻpincha cheklangan shartnomalar boʻyicha ishlagan va muntazam ravishda almashtirilgan. 1994-yildan keyin Bolgariya bilan shartnoma bekor qilingandan keyin bolgarlar o‘z vatanlariga qaytishga majbur bo‘ldilar. Biroq, oz sonli bolgarlar, xususan, oila qurganlar mintaqada qolishdi.

  1. „Перечень районов Крайнего Севера и приравненных к ним местностей“. 2021-yil 14-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 2-noyabr.
  2. Ilina Yu. N., Kostova G. A. Iz opita vuzovskogo prepodavaniya bolgarskogo yazika v Respublike Komi // Etnokulturnaya i mejreligioznaya kommunikatsiya v obrazovatelnoy srede. Tendensii razvitiya i upravlenie riskami. Materiali region. nauch.-prakt. konf. s mejdunar. uchastiem. Yekaterinburg: FGAOU „Uralskiy federalniy universitet im. B. N. Yelsina“, MOiPO Sverdlovskoy oblasti, GAOU DPO Sverdlovskoy oblasti „Institut razvitiya obrazovaniya“, 2017.
  3. Mnogonatsionalnaya Respublika Komi : ucheb. posobie-spravochnik dlya gos- slujaщix i obrazovatelnix uchrejdeniy / gl. red. V. I. Korobov; otv. red. Ye. N. Rojkin. Siktivkar : Tip. „Poligraf-Servis“, 2009. S. 45.