Vikipediya

Dublin universiteti (kolleji)

(University College Dublindan yoʻnaltirildi)

Universitet kolleji Dublin (UCD, ilgari Irlandiya Milliy universiteti, Dublin nomi bilan tanilgan) 20 000 dan ortiq talabalarga ta`lim beruvchi oliygoh Irlandiyadagi eng yirik universitet hisoblanadi.[1] U mamlakat poytaxti Dublin shahrida joylashgan.

Bu Irlandiya Milliy Universitetining ish hududidagi ta'sis universitetidir.[2] 1997-yilgi Universitetlar to'g'risidagi qonunning shartlari Irlandiya Milliy Universiteti Senatining qaroriga binoan uni qayta nomlash holati qo`llanilgan.

Tarix tahrir

Uning tarixini 1854-yilda "Irlandiya katolik universiteti", 1908-yilda esa o'z nizomini olgan zamonaviy universitet sifatida kuzatish mumkin.

Irlandiya katolik universiteti tahrir

 
Jon Genri Nyuman universitetning 1-prezidenti.
 
UCD Jon Genri Nyuman uyi

Irlandiyada katoliklarning ozod etilishidan keyingi yillarda Pol Kallen boshchiligidagi harakat oliy ma'lumotni birinchi marta irland katoliklari uchun ochiq qilishga harakat qildi (uning davrida Triniti kolleji (Anglikan) hali ham katoliklarning qatnashishiga to'sqinlik qiladigan diniy testlarni o'rnatgan).

Ushbu sa'y-harakatlar natijasida 1854-yilda Irlandiyada yangi katolik universiteti ochildi va Jon Genri Nyuman uning birinchi rektori etib tayinlandi. Dastlab atigi o'n yetti nafar talaba o'qishga kirdi, ulardan birinchisi Daniel O'Konnellning nabirasi edi.

Xususiy universitet sifatida katolik universiteti hech qachon qirollik farmoniga ega bo'lmagan va shuning uchun tan olingan darajalarni bera olmadi va surunkali moliyaviy qiyinchiliklarga duch keldi. Nyuman 1857-yilda universitetni tark etdi va keyinchalik oliygoh jiddiy tanazzulga yuz tutdi. Bu tendentsiya 1880-yilda Irlandiya Qirollik universitetining tashkil etilishi bilan bu holat o'zgardi.

Qirollik universitetlari to'g'risidagi qonun barcha irlandiyalik talabalarga Universitetlar imtihonlarida qatnashish va o'z darajalarini olish imkonini berdi. Garchi katolik universiteti ko'p jihatdan muvaffaqiyatsiz deb qaralishi mumkin bo'lsa-da, kelajakdagi Universitet kolleji undan katta boyliklarni meros qilib oldi, shu jumladan muvaffaqiyatli tibbiyot maktabi va ikkita yaxshi bino, Sent-Stiven Green dagi Nyuman uyi[3] biriktirilgan.

Fond tahrir

 
Dublindagi hukumat binolari. UCD fan fakultetining sobiq joylashgan joyi.

Qirollik universitetining afzalliklaridan foydalanish uchun katolik universiteti Dublin Universitet kolleji deb o'zgartirildi. Kollej tezda Irlandiyadagi ko'plab eng yaxshi talabalar va akademiklarni, jumladan Jerar Manli Xopkins va Jeyms Joysni o'ziga jalb qildi va tezda Qirollik universiteti tizimidagi boshqa uchta kollejdan ajralib tura boshladi.

Milliy universitet tashkil etilishidan oldingi o'n besh yil ichida Qirollik universiteti tomonidan Universitet kollejiga berilgan san'at bo'yicha birinchi darajali mukofotlar soni bo`yicha boshqa uchta universitet (Golvey, Belfast Qirolicha kolleji) jami 486 taga nisbatan 702 tani tashkil etdi.

Bu davrda kollejning koʻplab xodimlari va talabalari boʻlajak Irlandiya davlatining shakllanishi va rivojlanishiga katta hissa qoʻshgan boʻlardi, eng mashhurlari Frensis Skeffington, Patrisio Pirs, Xyu Kennedi, Eamon de Valera, Eoin MakNil, Kevin O'Xiggins, Tomas Kettle, Jeyms Rayan, Duglas Hayd va Jon A. Kostello.

1908-yilda Qirollik universiteti tugatildi va uning o'rniga yangi Irlandiya Milliy universiteti paydo bo'ldi. Ushbu yangi universitet uchta tarkibiy universitet bilan paydo bo'ldi: Dublin, Cork va Galway. Bu vaqtda kollej kampusi Dublin shahar markazidagi Sent-Stiven Green va uning atrofidagi bir qancha joylardan iborat bo'lib, asosiy saytlar Erlsfort Terrasi, Sesiliya ko'chasi, Merrion ko'chasidagi Fan kolleji va Sent-Stiven Greenidagi Nyuman uyi edi..

UCD va Irlandiya erkin davlatining shakllanishi tahrir

1913-yilda Ulster ko'ngillilar kuchlarining (mahalliy hukumat harakati uchun tahdid sifatida ko'rilgan) shakllanishiga javoban Irlandiyaning ilk tarixi professori Eoin MakNeill unga qarshi hujum qilish uchun Irlandiya millatchi kuchlarini shakllantirishga chaqirdi.

O'sha yilning oxirida Irlandiya ko'ngillilari tuzildi va MakNil shtab boshlig'i etib saylandi. Birinchi jahon urushining boshida "Mahalliy boshqaruv to'g'risidagi qonun" (1914) ni hisobga olgan holda ko'pchilik ko'ngillilar, shu jumladan ko'plab UCD talabalari va xodimlari Britaniya urushini qo'llab-quvvatlashni tanladilar.

Ushbu harakatga qarshi bo'lganlarning ko'pchiligi keyinchalik Pasxa ko'tarilishida ishtirok etdilar, shu tarzda UCD umumiy irlandiyalik millatchi hamjamiyatning aksi bo'lib, ma'lum miqdordagi xodimlar va talabalar qo'zg'olonda qatnashgan, boshqalari esa jang qilgan (va jangda vafot etgan). Fransiyadagi Britaniya armiyasi uchun milliy iqtisodiyot professori Tomas Kettle ishi. Qo`zg`alonda qatnashganlar orasida Patrik Pirs, Tomas MakDona, Maykl Xeys va Jeyms Rayan bor.

Ko'plab UCD xodimlari, talabalari va bitiruvchilari qo'zg'olondan keyin Irlandiya mustaqillik urushida jang qilishgan. Angliya-Irlandiya shartnomasi imzolangandan so'ng, UCDning to'rt nafar bitiruvchisi yangi Irlandiya Erkin Davlati hukumatiga qo'shildi.

Shunisi e'tiborga loyiqki, Irlandiya parlamenti uylari UCDning Earlsfort Terrace kampusida 1919-yildan 1922-yilgacha Leinster uyidagi hozirgi joyga ko'chib o'tgan.

O'shandan beri universitet bitiruvchilari Irlandiyaning siyosiy hayotiga katta ta'sir ko'rsatdilar, Irlandiyaning sakkiz prezidentidan to'rttasi va o'nta Irlandiyalik Taoiseachdan oltitasi UCD xodimlari yoki bitiruvchilari bo'lgan. Hozirda Irlandiya Vazirlar Mahkamasining o'n besh a'zosidan o'n nafari UCD bitiruvchilari, shu jumladan hozirgi Taoiseach (Irlandiya Bosh vaziri) Berti Ahern.

Rektorlar tahrir

  • 2004–2013-yillar Xyu Bredi
  • 1994–2004 Art Cosgrove
  • 1986–1993-yillar Patrik Masterson
  • 1972–1985 Tomas Merfi
  • 1964 - 1972 Jeremiah J. Hogan
  • 1947 - 1964 Maykl Tierni
  • 1940 - 1947 Artur V. Konvey
  • 1908 - 1940 Denis J. Koffi
  • 1851 - 1859 Jon Genri Nyuman

Akademiya tahrir

Kollejlar va maktablar tahrir

 
Gardens, Dublin Universitet kolleji.
 
Universitet kolleji Dublin kampusi.
 
Universitet kolleji Dublin mikrobiologiya fakulteti.
 
Dublin universitet kollejining sxematik belgisi
 
Universitet kolleji Dublin binosining ichki ko'rinishi

2005-yil davomida UCD jiddiy qayta qurish davrini boshdan kechirdi. Universitet hozirda beshta kollej, ular bilan bog'liq maktablar (jami 35 ta) va o'n bitta institut va tadqiqot markazlaridan iborat. Har bir kollejda aspirantlar uchun Oliy maktab mavjud. Eng ko'zga ko'ringanlari orasida EQUIS, AACSB va AMBA tomonidan uch karra xalqaro akkreditatsiyaga ega bo'lgan Maykl Smurfit Oliy biznes maktabi bor.

Yangi kollej va maktablar quyidagilardir:

  • Arxeologiya maktabi
  • San'at tarixi va madaniyat siyosati maktabi
  • Klassika maktabi
  • Ingliz va drama maktabi
  • Tarix va arxivlar maktabi
  • Irlandiya maktabi, keltshunoslik, irland folklori va tilshunosligi
  • Tillar, adabiyotlar va kino maktabi
  • Musiqa maktabi[4]
  • Biznes maktabi
  • Huquq maktabi[5]
  • Arxitektura, obodonlashtirish va qurilish muhandisligi maktabi
  • Kimyoviy va bioprosess muhandisligi maktabi
  • Elektr, elektron va mashinasozlik fakulteti
  • Geologiya fanlari maktabi
  • Matematika fanlari maktabi
  • Fizika maktabi
  • Amaliy ijtimoiy fanlar maktabi
  • Iqtisodiyot maktabi
  • Hayot uchun ta'lim va o'rganish maktabi
  • Geografiya, rejalashtirish va atrof-muhit siyosati maktabi
  • Axborot va kutubxona tadqiqotlari maktabi
  • Falsafa maktabi
  • Siyosat va xalqaro munosabatlar maktabi
  • psixologiya maktabi
  • Ijtimoiy adolat maktabi
  • Sotsiologiya maktabi[6]
  • Qishloq xo'jaligi, oziq-ovqat fanlari va veterinariya fakulteti
  • Biologiya va atrof-muhit fanlari maktabi
  • Biomolekulyar va biotibbiyot fanlari maktabi
  • Kimyo va kimyoviy biologiya maktabi
  • Tibbiyot va tibbiyot fanlari fakulteti
  • Hamshiralik, akusherlik va sog'liqni saqlash tizimlari maktabi
  • Fizioterapiya va funktsional fanlar maktabi
  • Jamoat salomatligi va aholishunoslik maktabi[7]

Tadqiqot va innovatsiyalar tahrir

Universitet Irlandiyadagi yetakchi tadqiqot markazi boʻlib, uning koʻpgina maktablari mamlakatdagi eng yirik va eng samarali maktab hisoblanadi. Hozirda UCDdagi beshta aspiranturada aspirantura va tadqiqot bilan shug'ullanuvchi olti mingdan ortiq aspirant bor, bu Irlandiyadagi boshqa universitetlarga qaraganda ko'proq. 2004—2005-yillar davomida universitetning ilmiy daromadi 90,1 million yevroni tashkil etdi. Universitetning ilmiy-tadqiqot institutlari orasida:

  • Yuqumli kasalliklar tadqiqot markazi
  • Sintetik biologiya va kimyo markazi[8]
  • Klinton Amerika tadqiqotlari instituti[9]
  • Konvey biomolekulyar va biotibbiy tadqiqotlar instituti[10]
  • Geary instituti (Ijtimoiy fanlar bo'yicha tadqiqot)[11]
  • Irlandiya global instituti
  • Irlandiya gumanitar fanlar instituti[12]
  • Mícheal Ó Cléirig instituti (Irlandiya tarixi va tsivilizatsiyasi)[13]
  • Brioprosess tadqiqot va tayyorlash milliy instituti[14]
  • Milliy sport va salomatlik instituti
  • Irlandiya shahar instituti[15]
  • O'Kane kino tadqiqotlari markazi[16]

Universitet bilan bog'liq eng muvaffaqiyatli kompaniya.ie Sayt Registry ; universitetning ko'plab akademiklari direktorlar kengashida qolmoqda. Universitet dastlab .ie domenini 1980 -yillarning oxirida nazoratga oldi.

Ko'pchilik NovaUCD tashabbusi sifatida[17] tadqiqot natijalari va imkoniyatlarini tijoratlashtirishga yo'naltirilgan turli kampus kompaniyalari mavjud; ularning aksariyati universitetning hayot haqidagi fanlar va axborot texnologiyalari sohasidagi mukammalligini aks ettiradi. Bu kompaniyalarga quyidagilar kiradi:

  • Giyohvand moddalar va analitik ma'lumotlar (ADD) (miya tadqiqotiga ixtisoslashgan
  • Kasalliklarni davolash uchun yangi kimyoviy moddalarni ishlab chiqish bo'yicha tadqiqotlar o'tkazing[18]
  • Tibbiyot texnologiyalari[19]
  • O'tkazilgan o'rganish[20]
  • Biznes[21]
  • Keltlar katalizatorlari (xiral kimyo tadqiqotida ishtirok etadi)[22]
  • ChangingWorlds (uyali telefon operatorlari uchun ko'p kirish va intellektual portal platformalarini ishlab chiqadi)[23]
  • Cornerstone xalqaro bilimlari[24]
  • Crovan[25]
  • Cytrea (dorilar uchun siklodekstrin formulalariga ixtisoslashgan kimyo guruhi)[26]
  • Duolog Technologies[27]
  • Ta'lim ittifoqi (elektron)[28]
  • Enzolve (ferment va protein marketing guruhi)
  • Eventznet[29]
  • gsmExchange[30]
  • Smart Health Systems[31]
  • Ildana Biotech - Dublin Siti Universiteti bilan qo'shma guruh.
  • Java klinik tadqiqotlari[32]
  • Lightwave texnologiyalari
  • Harakatlanish[33]
  • AllaVoca[34]
  • Neo-seralar[35]
  • Novus (Moliyaviy xizmatlarni boshqarish va konsalting kompaniyasi)
  • Spektral imzolar[36]
  • Consulting Viewer[37]
 
Talabalar kanoeda eshkak eshishda

Manbalar tahrir

  1. ↑ http://www.universityobserver.ie/advertise/
  2. ↑ http://www.nui.ie/about/history.asp
  3. ↑ http://www.universitychurch.ie/ Iglesia de la Universidad
  4. ↑ http://www.ucd.ie/artsceltic/index.html Colegio de Artes & Estudios Celtas
  5. ↑ http://www.ucd.ie/businessandlaw/index.html (Wayback Machine saytida 2008-12-14 sanasida arxivlangan) Colegio de Negocios & Derecho
  6. ↑ http://www.ucd.ie/humansciences/index.html Colegio de Ciencias Humanas
  7. ↑ https://web.archive.org/web/20081212180229/http://www.ucd.ie/lifesciences/index.html Colegios de Ciencias de la Vida
  8. ↑ http://www.ucd.ie/cscb/
  9. ↑ http://www.ucd.ie/amerstud/
  10. ↑ http://www.ucd.ie/conway/
  11. ↑ http://www.ucd.ie/geary/
  12. ↑ https://web.archive.org/web/20061208200231/http://www.ucd.ie/hii/
  13. ↑ „arxiv nusxasi“. 2021-yil 21-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-avgust.
  14. ↑ http://www.nibrt.ie/
  15. ↑ „Copia archivada“. 17 de diciembre de 2007da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17 de diciembre de 2007.
  16. ↑ „arxiv nusxasi“. 2020-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-avgust.
  17. ↑ http://www.ucd.ie/nova/
  18. ↑ http://www.berand.ie/ Berand
  19. ↑ https://web.archive.org/web/20060828041954/http://www.biancamed.com/ Biancamed
  20. ↑ https://web.archive.org/web/20060625023940/http://www.broadcast.ie/
  21. ↑ „Copia archivada“. 28 de septiembre de 2007da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22 de julio de 2006.
  22. ↑ „Copia archivada“. 23 de septiembre de 2004da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22 de julio de 2006.
  23. ↑ „Copia archivada“. 13 de agosto de 2006da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22 de julio de 2006.
  24. ↑ „arxiv nusxasi“. 2006-yil 22-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-avgust.
  25. ↑ http://www.crovan.com/
  26. ↑ https://web.archive.org/web/20040901034123/http://www.cytrea.ie/
  27. ↑ „Copia archivada“. 1 de julio de 2006da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22 de julio de 2006.
  28. ↑ http://www.elearningunion.com/[sayt ishlamaydi]
  29. ↑ http://www.eventznet.ie/
  30. ↑ http://www.gsmexchange.com/
  31. ↑ http://www.healthsystems.ie/
  32. ↑ „arxiv nusxasi“. 2022-yil 28-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-avgust.
  33. ↑ http://www.locumotion.com/
  34. ↑ http://www.allavoce.com/
  35. ↑ http://www.neosera.com/
  36. ↑ „arxiv nusxasi“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-avgust.
  37. ↑ http://www.visor.ie/[sayt ishlamaydi] 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Dublin_universiteti_(kolleji)&oldid=4083477" dan olindi