Vasily Vasilievich Rozanov (ruscha: Васи́лий Васи́льевич Рóзанов Rozanov, 1856-yilning 2-mayida tugʻilgan, – 1919-yil 5-fevralda vafot etgan. U inqilobdan oldingi davrning simvolistlarining[1]eng bahsli rus yozuvchilari va muhim faylasuflaridan biri.

Koʻrishlari tahrir

Rozanov nasroniy taʼlimotlarini sogʻlom jinsiy aloqa va oilaviy hayot gʻoyalari bilan uygʻunlashtirishga harakat qildi, garchi uning raqibi Nikolay Berdyaev aytganidek, „Kalomga qarshi jinsiy aloqani oʻrnatish“. Uning diniy masalalarga boʻlgan qiziqishi Rozanovni rus simvolizmiga yaqinlashtirdi[2]. Rozanovning asarlarida fallusga ishora qilinganligi sababli, Klaus fon Beyme uni rus ziyolilarining Rasputini deb atagan[3].

Rozanovning yetuk asarlari — bu samimiy fikrlar, ekspromt satrlar, tugallanmagan maksimlar, yorqin aforizmlar, xotiralar va qisqa insholarni oʻz ichiga olgan shaxsiy kundaliklar. U nutqning intonatsiyalarini qayta tiklashga harakat qilgan ushbu asarlar Solitaria (1911-yil) va „Toʻkilgan barglar“ (1913 va 1915-yillar) ikki jildini oʻz ichiga olgan erkin bogʻlangan trilogiyani tashkil qiladi.

Rozanov tez-tez oʻzini Fyodor Dostoyevskiyning „Yer osti odami“ deb atagan va bir vaqtning oʻzida qarama-qarshi fikrlarni qoʻllab-quvvatlash huquqini eʼlon qilgan. U birinchi marta 1890-yillarda Aleksey Suvoringa tegishli boʻlgan konservativ „Novoye Vremya“ („Yangi vaqt“) gazetasida siyosiy eskizlarni nashr etganida eʼtiborni tortdi. Rozanovning har doim paradoksal va munozaralarga sabab boʻlgan izohlari uni chor hukumati va Lenin kabi radikallar bilan toʻqnashuvga olib keldi. Masalan, Rozanov rus pravoslavligini tanqid qilishdan, hatto oʻlim bilan shugʻullanadigan nasroniylikdan, nasroniy eʼtiqodini qizgʻin maqtashga, yahudiylikni maqtashdan uyalmasdan antisemitizmga va gomoseksualizmni boshqa narsa sifatida qabul qilishdan osongina oʻtdi. Gogol va boshqa baʼzi yozuvchilar yashirin gomoseksuallar boʻlgan degan vitriolik ayblovlarga inson tabiatining tomoni.  eskirgan" deb eʼlon qildi, chunki „Xudo endi siyosatni xohlamaydi“, „zamonimiz apokalipsisini“ qurdi va rus xalqining „sogʻlom instinktlari“ ni, hokimiyatga intilishini tavsiya qildi. va ularning modernizmga dushmanligi[4].

Rozanov inqilobdan keyingi ochlik yillarida monastirda ochlikdan oʻldi. Uning ijodi Sovet Ittifoqida bostirilgan va unutilgan, garchi uning muxlislari orasida bir qancha taniqli yozuvchilar, jumladan Maksim Gorkiy va Venedikt Erofeev boʻlgan va uning gʻoyalari Vladimir Nabokovning kundalik dunyosiga yondashuviga taʼsir qilgan deb ishoniladi. mavjudligi (byt/ byt) utopik sifatida[5]. Biroq so‘nggi paytlarda uning paradoksal yozganlari yana rus o‘quvchilari uchun ochiq bo‘ldi va Rozanovning siyosiy qarashlariga xayrixoh o‘quvchilar orasida biroz jonlanish kuzatildi. Rozanov Dmitriy Galkovskiyning XIX asr rus tarixini qayta koʻrib chiqadigan va Rozanovni rus falsafiy tafakkurining markaziga qoʻygan „Cheksiz boshi berk“ (1988-yil) falsafiy romani uchun asosiy ilhom manbai hisoblanadi. Rozanov Rossiyadan tashqarida unchalik mashhur emas, garchi baʼzi gʻarb olimlari uning ishi va shaxsiyati bilan tobora koʻproq hayratda qolishgan.

Yana qarang tahrir

Manbalar tahrir

  1. Beasley, Rebecca. Russomania: Russian Culture and the Creation of British Modernism, 1881-1922 (en). Oxford University Press, 2020 — 343 bet. ISBN 9780198802129. 
  2. „Vasily Vasilyevich Rozanov | Russian writer | Britannica“ (en). www.britannica.com. Qaraldi: 2022-yil 18-may.
  3. Klaus von Beyme, Politische Theorien im Zeitalter der Ideologien, Wiesbaden 2002, pp. 604-05
  4. Vasilij Rozanov: The Apocalypse of Our Times, 1977, pp. 204, 443, 483
  5. Adam Ure, Vasilii Rozanov and the Creation: The Edenic Vision and the Rejection of Eschatology, Bloomsbury Publishing, 2011 pp. 7, 204, n. 26