Walter Winchell — gazeta va radio sharhlovchi, (1897-yil 7-aprel — 1972-yil 20-fevral) — Amerika gazetasining gʻiybat boʻyicha sharhlovchisi va radio yangiliklar sharhlovchisi. Dastlab vodevil ijrochisi boʻlgan Vinchell oʻz karerasini Broadway muxbiri, New-York tabloidlari uchun tanqidchi va sharhlovchi sifatida boshlagan. U 1930-yillarda Hearst gazetalari zanjiri sindikatsiyasi va mashhur radio dasturi bilan milliy mashhurlikka erishdi. U gʻiybatchi stakkato yangiliklar qisqacha bayoni, hazillar va Jazz Age jargonlarining innovatsion uslubi bilan mashhurlikka erishgan edi. Biografi Neal Gablerning taʼkidlashicha, uning mashhurligi va taʼsiri „jurnalistikani oʻyin-kulgi turiga aylantirgan[1] deya taʼriflashgan edi“.

Walter Winchell
Tavalludi
Walter Winschel

7-aprel 1897-yil
New York City, U.S.
Vafoti 20-fevral 1972-yil(1972-02-20)
(74 yoshda)
Los Angeles, California, U.S.
Fuqaroligi AQSh
Kasbi
  • Jurnalist
  • suxandon
Turmush oʻrtogʻi
Rita Greene
(turm. 1919; ajr. 1928)
Bolalari 3

U 1959-yilda televideniyega 1920-yillarda "Tegib boʻlmaydiganlar" nomli kriminal drama serialining hikoyachisi sifatida qaytdi[2]. Yillar davomida u yigirmadan ortiq filmlar va televizion spektakllarda aktyor sifatida ham paydo boʻldi, baʼzan esa u oʻzini oʻynadi.

Professional faoliyati tahrir

Winchell New-York shahrida, Jennie (Bakst) va Jeykob Vinchellning oʻgʻli boʻlib, kantor va sotuvchi, ular rus yahudiy muhojirlari edi[3]. U oltinchi sinfda maktabni tugatdi va Gus Edwardsning „Newsboys Sextet“ deb nomlanuvchi vodevil truppasida, shuningdek, Eddi Cantor va George Jessel ham ishtirok etadi[3]. Bu vaqt ichida Winchell raqqosa sifatida ijro etdi[4]. Winchell Birinchi jahon urushi davrida AQSh dengiz flotida xizmat qilib, leytenant qoʻmondon darajasiga yetgan edi[2][5].

Yer osti dunyosi aloqalari tahrir

 
Walter Vinchellning „The Film Daily“ jurnalidagi reklamasi bilan „Brodveydagi bard“, 1932-yil

1930-yillarga kelib Winchell „New-Yorkdagi taqiqlar davridagi 1-raqamli toʻda rahbari Owney Maddenning yaqin doʻsti“[6] boʻlgan, lekin 1932-yilda Winchellning jinoyatchilar bilan yaqinligi uning oʻldirilishidan qoʻrqishiga sabab boʻldi. U Kaliforniyaga qochib ketadi va "bir necha hafta oʻtgach, qonunga yangi ishtiyoq bilan qaytdi[6]. Uning Lindbergning oʻgʻirlanishi va undan keyingi sud jarayoni haqidagi yoritilishi butun mamlakat eʼtiborini tortdi. Ikki yil ichida u J. Edgar Hoover bilan doʻstlashdi. U Louis „Lepke“ Buchalter of Murder, Inc.ni Guverga topshirish uchun mas’ul edi. Uning gazeta ustuni butun dunyo boʻylab 2000 dan ortiq gazetalarda sindikatlangan va uni 1920-yillardan 1960-yillarning boshlarigacha kuniga 50 million kishi oʻqigan. Uning yakshanba kuni tungi radio eshittirishini 1930-yildan 1950-yillarning oxirigacha yana 20 million kishi eshitgan. 1948-yilda Winchell Fred Allen va Jack Benny ortda qoldirganida, eng yuqori baholangan radio shouga ega edi[7]. Richard Rodgers va Lorenz Hartning 1937-yilda yozgan „The Lady is a Tramp“ qoʻshigʻida uning professional choʻqqidagi profiliga misol boʻla oladi: „Men Winchellga ergashaman va har bir satrni oʻqiyman[8] deya aytgan edi“.

Keyingi yillar tahrir

 
Greenwood Memory Lawn-dagi Walter Winchellning qabri

1960-yillarda Winchell Photoplay kinojurnali uchun bir nechta ustunlar yozgan. U 1969-yil 5-fevralda nafaqaga chiqqanini eʼlon qilib, oʻgʻlining oʻz joniga qasd qilganini asosiy sabab sifatida koʻrsatgan, shuningdek, sherigi Iyun Magining sogʻligʻi yomonligini aytgandi. Nafaqaga chiqqanidan roppa-rosa bir yil oʻtgach, Magi Arizona shtatining Feniks shahridagi kasalxonada yurak xastaligidan davolanayotganda vafot etadi.

Winchell oʻzining soʻnggi ikki yilini Los-Anjelesdagi Ambassador mehmonxonasida yolgʻonchi sifatida oʻtkazadi[9]. Mayami Heraldda Winchell oʻrniga kelgan Larri King shunday deb esladi:

Winchellning bir qancha sobiq hamkasblari ketishga tayyor ekanliklarini bildirishgan, biroq qizi Walda ularni qaytarib yuborishgan[10].

Winchell 1972-yil 20-fevralda Los-Anjelesda (Kaliforniya) 74 yoshida prostata saratonidan vafot etdi. U Feniksdagi Greenwood/Memory Lawn oʻlikxonasi va qabristoniga dafn etilgan[11].

Winchell Makkelveyga shunday javob berdi: „Oh, toʻxtang! Siz jurnalistikaning oʻrta maktab talabasidek gapirasiz[6]“ deya aytgan edi.

Winchellizm va Winchellez tahrir

Winchellning rang-barang va keng taqlid qilingan tili „winchellizm“ atamasini ilhomlantirdi, yaʼni „kolonist Walter Winchell tomonidan ilgari surilgan har qanday soʻz yoki ibora“[12] yoki uning taqlidchilari ilhomlantira olgan. Oʻz davrining etimologi shunday dedi: „Uning otasi boʻlgan va hozirda uning oʻquvchilari va taqlidchilari orasida mavjud boʻlgan juda koʻp … iboralar mavjud va ular Winchellese deb nomlangan. Umumxalq tirajiga ega boʻlgan gazeta rukni orqali Winchell zamonaviy jargon diktatori mavqeiga erishdi[13]“. Uning jargon, innuendo va oʻylab topilgan evfemizmlardan foydalanishi ham uni tuhmat ayblovlaridan himoya qilgan[1].

Winchell oʻz iboralarini oʻylab topdi, ular oʻsha paytda biroz irqiy koʻrinardi. Winchell ishlatgan oshiq uchun baʼzi iboralar: „pashing it“, „sizzle for“, „oʻsha yoʻl“, „bir-biringiz uchun borish“, „garbo-ing it“, „uh-huh“; va shunga oʻxshash tarzda, „yangi Garbo, shim-burilish-oʻchirgich“ va „pash“ kabi boriwlari mavjud. Nikoh uchun baʼzi Winchellizmlar: „oʻrta yoʻlak“, „qurbongoh“, „qoʻl bogʻlangan“, „Mendelsson marti“, " Lohengrin " va „birlashtirilgan“ kabi iboralari ham boʻlgan[13].

Manbalar tahrir

  1. 1,0 1,1 Robinson, Jennifer. „American Masters: Walter Winchell: The Power Of Gossip“. PBS (19-oktabr 2020-yil). Qaraldi: 21-oktabr 2020-yil.
  2. 2,0 2,1 "Walter Winchell, American journalist". Encyclopædia Britannica. 14-fevral 2018-yil. https://www.britannica.com/biography/Walter-Winchell. Qaraldi: March 11, 2018. 
  3. 3,0 3,1 Leonard, Thomas C.. Winchell, Walter, 1999. DOI:10.1093/anb/9780198606697.article.1602802. ISBN 978-0198606697. 11-mart 2018-yilda qaraldi.  (Wayback Machine saytida 11-dekabr 2018-yil sanasida arxivlangan)
  4. Gottfried, Gilbert, host. „Howard Storm and Steve Soltair“ Gilbert Gottfried’s Amazing Colossal Podcast, Starburn, 3 Feb. 2020, http://traffic.megaphone.fm/STA9864432424.mp3
  5. 70 years ago: Orson Welles’ patriotism, military service made headlines. wellesnet.com. Retrieved May 17, 2020.
  6. 6,0 6,1 6,2 „Columny“. TIME (23-sentabr 1940-yil). 13-noyabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-oktabr 2011-yil.
  7. Thomas, Bob. Winchell. Doubleday, 1971. „His ranking among the most listened-to radio programs climbed higher and higher until in 1948 his audience was the biggest in radio.“ 
  8. Archived at Ghostarchive and the Mary Martin – Topic. „The Lady Is a Tramp“ (7-noyabr 2014-yil). 20-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-oktabr 2022-yil.
    Mary Martin – Topic. „The Lady Is a Tramp“ (7-noyabr 2014-yil).
  9. Wallace, David. Capital of the World: A Portrait of New York City in the Roaring Twenties. Rowman & Littlefield, 2012 — 88 bet. ISBN 978-0762768196. 
  10. Gabler 1995.
  11. „Mrs. Winchell's Little Boy“. Time Magazine (26-mart 1972-yil). 4-fevral 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-oktabr 2011-yil.
  12. Kuethe, J. Louis (1932-yil iyun). „Johns Hopkins Jargon“. American Speech. 7-jild, № 5. 327–338-bet. doi:10.2307/452954. JSTOR 452954. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  13. 13,0 13,1 Beath, Paul Robert (1931-yil oktabr). „Winchellese“. American Speech. 7-jild, № 1. 44–46-bet. doi:10.2307/451313. JSTOR 451313. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)