Xu Syansu

Biografiya

Xu Syansu 1894-yil 24-mayda Szyansiprovinsiyasining Shinjon tumanida tug‘ilgan.U oiladagi uchinchi farzand edi,otasi Qing imperiyasi hukumatida ishlagan.1906 yildan u mahalliy maktabda o'qidi,1909 yilda Pekin shahar kollejining tayyorgarlik kursiga o'qishga kirardi.1912 yilda Xu Syansu Van Rongfenga (1893-1926) turmushga chiqdi, keyin AQShga o'qishga ketadi.1913 yildan 1916 yilgacha Xu Berklidagi Kaliforniya universiteti qoshidagi qishloq xo'jaligi kollejida o'qidi va uni imtiyozli diplom bilan tugatadi. 1918 yilda Syansu Nankindagi o'qituvchilar kollejiga o'rmon xo'jaligi professori etib tayinlandi.1922 yilda kollej Janubi- Sharqiy Universitet tarkibiga kirdi,u erda Xu botanika professori bo'ldi.Keyinchalik,botaniklar Xu Syansu va Chen Xuanyong va zoolog Бин Чжи Xitoyning birinchi biologik tadqiqot institutini tashkil etishdi va u Xu botanika bo'limi boshlig'i bo'ldi.

1923-yilda Xu yana Qo'shma Shtatlarga jo'nab ketdi,professor Jon Jorj Jek rahbarligida Garvard universitetida doktorlik dissertatsiyasini himoya qilishga tayyorlana boshladi.1925 yilda Xu Xitoydan Garvard universitetining birinchi doktori bo'ldi.

1927-yilda,Van Rongfen vafotidan so'ng,Xu ikkinchi marta Chjan Jinghengga turmushga chiqdi (1903-1975).1928 yilda Xu va Bing Fan Biologik institutini tashkil etishdi,Bing 1932 yilgacha uning direktori bo'ldi,keyin u Xu bilan almashtirildi.Xu institutning gerbariysini Xitoydagi eng yirik gerbariyga aylantirdi va 10 yildan kamroq vaqt ichida uni 185 000 tagacha kengaytirdi. Xu ham Pekin universiteti professori edi.

1934-1935 yillarda Xu Xitoy botanika jamiyatining prezidenti bo'lgan.1938-yilda u Xitoy akademiyasining ( Academia sinica ) akademigi etib saylandi.1940-yilda,yaponiyaliklar Xitoyni bosib olgan paytda,Xu Chjungchjen milliy universiteti prezidenti bo‘ldi.Fan instituti deyarli yo'q qilindi. Yaponiya taslim boʻlgandan soʻng Xu institut gerbariyini qayta tiklay boshladi.1955-yilda Xu Xitoy akademiyasiga ROX hukumatiga qarshi nashrlari tufayli qayta saylanmadi.Xu T. D. Lisenkoning SSSRdagi faoliyatiga ham faol qarshi chiqdi,buning uchun u Akademiya tomonidan qattiq tanqid qilindi.1956 yilda Lisenko nazariyasi rad etilgandan so'ng, Akademiya Xudan kechirim so'radi va uni birinchi darajali kurator etib tayinladi.1959 yilda Xu Syansu Xitoy florasi haqidagi monografiyaning 25 ta ilmiy muharrirlaridan biri etib tayinlandi.Xu yurak xurujidan omon qoldi,ammo monografiya uchun Birch oilasi ustida ishlashni davom ettirdi.

Xitoyda madaniy inqilob boshlanishi bilan Xu yana xorijiy ilmiy jurnallarda maqolalar chop etgani uchun tanqid qilindi.Xu va uning oilasidan barcha mulk musodara qilindi va u maoshidan mahrum bo'ldi.1968-yilda uni oilasidan ajratish uchun Botanika institutiga chaqirishdi.15 iyul kuni u ikkinchi marta yurak xurujiga uchradi.Hech qanday tibbiy yordam ko‘rsatilmagani holda,16 iyul kuni ertalab Xu Syansu vafot etdi.

1979-yilda Xitoy florasi haqida monografiya nashr etildi,ammo Xuning nomi mualliflar ro'yxatiga kiritilmagan.Ko'p o'tmay Xu to'liq reabilitatsiya qilindi,1984 yilda uning kuli Lushan botanika bog'iga ko'mildi.

Xuning saqlanib qolgan gerbariy namunalari Pekindagi Xitoy Fanlar Akademiyasining Botanika institutida (PE) saqlanadi.