Yuriy Batrakov

Yuriy Vasilyevich Batrakov (1926-yil 6-may — 2013-yil 22-may) — sovet va rus astronomi.

Yuriy Vasilyevich Batrakov
Tavalludi	1926-yil 6-may Toshkent, SSSR
Vafoti	2013-yil 22-may (87 yosh) Sankt-Peterburg, Rossiya
Fuqaroligi	SSSR Rossiya
Sohasi	astronomiya
Ish joylari	RFA nazariy astronomiya instituti, RFA amaliy astronomiya instituti
Taʼlimi	Leningrad universiteti
Ilmiy darajasi	Fizika-matematika fanlari doktori
Ilmiy unvoni	Professor
Mukofotlari

Biografiyasi

Toshkent shahrida tug‘ilgan, 1950-yilda Leningrad universitetini tamomlagan, so‘ng ushbu universitetning aspiranturasini tamomlagan. 1953-1955-yillarda aspiranturani tugatgach, Leningraddagi mexanika institutida ishlagan, 1955-yildan SSSR Fanlar akademiyasining Nazariy astronomiya institutida (1967-yildan — ilmiy ishlar boʻyicha direktor oʻrinbosari, 1978-yildan — professor) ishlagan. 1998-yildan — RFA AAI bosh ilmiy xodimi.

Osmon mexanikasidagi asosiy ishlari. Harakatlanuvchi tugun bilan fazoviy cheklangan dumaloq uch jismli vazifaning davriy yechimlarini topgan (1955-yil). Ellipsoidal sayyoraning sunʼiy yo‘ldoshlari uchun nisbiy muvozanat pozitsiyalari (libratsiya nuqtalari) mavjudligi aniqlangan (1957-yil), hozirda bu nuqtalarda geostatsionar yoʻldoshlar joylashtirilgan; (1958-yil) asteroidlarning asosiy yarim o‘qlarini taqsimlashda mutanosiblikka nisbatan assimetriya mavjudligini aniqlagan: mutanosiblikning ichki tomonida tashqi tomoniga qaraganda o‘rtacha ko‘proq asteroidlar mavjud. SSSRda birinchi sunʼiy yo‘ldoshlar harakatining tahliliy nazariyasini (1959-yil, V. F. Proskurin bilan birgalikda) yaratgan. Vaqt xatosi bilan optik kuzatishlar natijasida sunʼiy yoʻldosh orbitalarini aniqlash usulini (1960-yil) va rezonansli sunʼiy yoʻldoshlar harakatidan Yerning tortishish maydonini aniqlash metodini ishlab chiqqan (1963-yil). Kichik jismning katta sayyoralar bilan to‘qnashuvi holatida bezovtalanuvchi harakatni o‘rganish uchun aloqa qiluvchi oraliq orbitalarning yangi sinfi yaratgan (1974-1980-yillar). U (1974-yil, A. S. Baranov bilan birgalikda) yulduz klasterlaridagi dinamik ishqalanish, agar klaster aylanmasa, yulduz klasterlaridagi dinamik ishqalanish klaster markaziga yaqin joyda massiv yulduzlarning toʻplanishiga olib keladi hamda agar u aylansa, klaster tekisligiga yaqin joyda massiv yulduzlarning toʻplanishiga olib keladi. Chebishev splaynlaridan foydalanishga asoslangan samoviy jismlarning efemeridlarini qurish usuli (1981—1982-yillar) ishlab chiqilgan. Samoviy jismlarning yakuniy orbitalarini aniqlash usulini taklif qilgan (1984-yil), unda dastlabki kuzatishlar o‘rniga alohida hodisalarda olingan orbitalardan foydalaniladi.

„Kichik sayyoralarning efemeridlari“ yillik to‘plamining ijrochi muharriri edi. 1980-yildan SSSR Fanlar akademiyasi Astronomiya kengashining „Osmon mexanikasi“ boʻlimining „Kichik sayyoralar va kometalar dinamikasi“ ishchi guruhiga rahbarlik qilgan.

RSFSRda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1987-yil). 2702-sonli asteroid— Batrakov uning sharafiga nomlangan.

Adabiyot

• Колчинский И. Г.,Корсунь А. А.,Родригес М. Г.. Астрономы : Биографический справочник. Киев: Наукова думка, 1986.