Avstriyadagi turklar
Avstriyadagi turklar, bundan tashqari — avstriyalik turklar deb ham ataladi, ular Avstriyada yashovchi turk millatiga mansub odamlardir. Ular mamlakatdagi eng yirik etnik ozchilik guruhini tashkil qiladi yaʼni ular deyarli koʻp emas. Shunday qilib, turklar Avstriyada etnik avstriyalik xalqdan keyin ikkinchi eng katta etnik guruhdir sanaladi[1]. Avstriya turklarining aksariyati Turkiya Respublikasidan, ammo boshqa post- usmonli mamlakatlardan, jumladan, Avstriyaga Bolqondan (ayniqsa, Bolgariya, Gretsiya, Kosovo, Shimoliy Makedoniya va Ruminiyadan), Kipr orolidan va yaqinda kelgan etnik turk jamoalaridan ham xatto Iroq va Suriya sezilarli darajada turklar migratsiyasi kuzatildi.
Tarixi tahrir
Turkiya Respublikasidan turklar migratsiyasi tahrir
Turk xalqi 1964-yilda Turkiya hukumati bilan tuzilgan shartnomadan soʻng Avstriyaga Gastarbayter (mehmon ishchilar) sifatida qurilish va eksport sanoati uchun jalb qilingan edi. 1973-yildan boshlab mehmon ishchilarni ragʻbatlantirish siyosati tugatiladi va cheklovchi immigratsiya qonunlari, avvaliga 1975-yildagi Chet elliklar ish bilan taʼminlash toʻgʻrisidagi qonun, ishga ruxsatnomalar boʻyicha kvota kabilar oʻrnatadi, soʻngra 1992-yildagi yashash toʻgʻrisidagi qonun bilan ishlash huquqisiz yashash uchun ruxsatnomalar uchun kvotalar belgilanadi. 1997-yilda yanada cheklovchi tizim oʻrnatildi va 2006-yilda qoʻshimcha cheklovlar oʻrnatildi.
1970-yillardan beri Avstriyada yashovchi va ishlayotgan turklar oilani birlashtirish va Avstriya fuqaroligini olishga eʼtibor qaratadilar, buning uchun ular Avstriyada 10 yil yashashlari kerak boʻlgan edi xolos.
Turklarning Bolqondan koʻchishi tahrir
Bolgariya tahrir
Dastlab, turk bolgarlari 1980-yillarning oxirida, kommunistik hukmdor Todor Zivkov assimilyatsiya kampaniyasini boshlaganida, „Uygʻonish jarayoni“ deb nomlanuvchi bolgarlashtirish siyosatining avjidan qochib, Avstriyaga kelishdi. bolgar nomlari uchun nomlar, keyin turk tilini va etnik tozalashni taqiqlash. 1000 ga yaqin turk bolgarlari Avstriyaga boshpana topib, u yerda doimiy qolib ketishdi[2].
Turk bolgarlarining siyosiy emigratsiyasining birinchi toʻlqinining ijtimoiy tarmogʻi 1989-yil oxirida Bolgariyada totalitar tuzum qulagandan keyin Gʻarbiy Yevropaga mehnat migratsiyasining asosiga aylandi. Shunday qilib, qarindoshlikning saqlanib qolishi koʻplab turk bolgarlari uchun Gʻarbiy Yevropaga, xususan, Avstriya, Germaniya va Shvetsiyaga koʻchib oʻtishni davom ettirish imkoniyatini ochib berdi[3].
Levantdan turklar migratsiyasi tahrir
Kipr tahrir
Kipr turklarining aksariyati XX asrda iqtisodiy va siyosiy sabablar tufayli Kipr orolini tark etdi. Anʼanaga koʻra, Gʻarbiy Yevropaga koʻchib kelganlarning aksariyati Buyuk Britaniya, Germaniya, Fransiya, Niderlandiya va Avstriyada joylashdilar[4]. Avstriyaga kiprlik turklarning aksariyati 1974-yildan keyin, yunon harbiy xuntasi tomonidan amalga oshirilgan davlat toʻntarishidan soʻng, soʻngra turklarning orolga reaktsion bostirib kirishi ortidan kelgan[4]. Yaqinda, Yevropa Ittifoqining 2004-yilda kengayishi bilan, Kipr turklari Yevropa Ittifoqi fuqarolari sifatida Yevropa Ittifoqi boʻylab, jumladan, Avstriyada ham yashash va ishlash uchun erkin harakatlanish huquqiga ega boʻlishdi.
KKTC, Avstriyada yashovchi Kıbrıs Turklariga Gaming shahrida joylashgan Shimoliy Kipr Kipr Vakilligi orqali yordam beradi; Bundan tashqari, ofis Shimoliy Kipr va Avstriya oʻrtasidagi doʻstona munosabatlarni, shuningdek, iqtisodiy va madaniy aloqalarni qoʻllab-quvvatlaydi[5].
Aholi tahrir
Aholi punktlari tahrir
Turk Avstriya jamiyati Vena va Salzburg kabi yirik shaharlarda yashaydi. Bundan tashqari, kichikroq shaharlarda katta jamoalar mavjud; masalan, Telfs bozor shaharchasida turk jamoasi aholining taxminan 20 % ni tashkil qiladi[6].
-
Vohide Aydin, siyosatchi
-
Turhan Bey, aktyor
-
Ekretm Dağ, futbolchi
-
Efgani Dönmez, siyosatchi
-
Emel Heinreich, aktrisa, yozuvchi va rejissyor
-
Veli Kavlak, futbolchi
-
Alev Korun, siyosatchi
-
Murathan Muslu, aktyor
-
Ferhan va Ferzan Önder, pianinochilar
-
Ramazon Özcan, futbolchi
-
Fatima Spar, jazz musiqachisi
-
Nurten Yilmaz, siyosatchisi
-
Selma Yildirim, siyosatchi
Yana qarang tahrir
- Turk avstriyaliklar roʻyxati;
- Avstriya-Turkiya munosabatlari;
- Yevropadagi turklar;
- Germaniyadagi turklar;
- Vengriyadagi turklar;
- Italiyadagi turklar;
- Lixtenshteyndagi turklar;
- Shveysariyadagi turklar.
Manbalar tahrir
- ↑ „Austria“, Annual Report on International Religious Freedom 2007, February 2008, 110-2 Report, United States Government Publishing Office, 2008, 253-bet, „By far the largest ethnic group is Turkish, of which 123,000 have Turkish citizenship, Many more ethnic Turks are Austrian citizens.“
- ↑ Borovska, Milena (2011), Eine Minderheit in der Minderheit, Die Presse, qaraldi: 8–may 2021–yil
{{citation}}
: CS1 maint: date format () - ↑ Maeva, Mila (2011), „Миграция и мобилност на българските турци – преселници в края на ХХ и началото на ХХІ век“, Миграции от двете страни на българо-турската граница: наследства, идентичности, интеркултурни взаимодействия., Institute of Ethnology and Folklore Studies with Ethnographic Museum, 49–50-bet, ISBN 978-954-8458-41-2
- ↑ 4,0 4,1 Yurtdışındaki Kıbrıslı Türk sayısı 645 bin, Kıbrıs Postası, 2015, qaraldi: 13–fevral 2021–yil
{{citation}}
: CS1 maint: date format (). - ↑ North Cyprus Missions Abroad, CypNet, qaraldi: 10 May 2021
- ↑ Austrian town shines out as example of co-existence, Anadolu Agency, 2019, qaraldi: 27–iyul 2021–yil
{{citation}}
: CS1 maint: date format ()
Adabiyotlari tahrir
- Kroissenbrunner, Sabine (2003-yil iyul), „Islam and Muslim Immigrants in Austria: Socio-Political Networks and Muslim Leadership of Turkish Immigrants“, Immigrants and Minorities, 22 (2–3): 188–207, doi:10.1080/0261928042000244826.
{{citation}}
: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim:|date=
(yordam) - Wets, Joha (2006-yil mart), „The Turkish Community in Austria and Belgium: The Challenge of Integration“, Turkish Studies, 7 (1): 85–100, doi:10.1080/14683840500520600.
{{citation}}
: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim:|date=
(yordam)
Havolalar tahrir
- 0Avstriya Turkiya bilan munosabatlarni yaxshilash uchun siyosat oʻzgarishiga ishora qilmoqda (Wayback Machine saytida 2012-02-18 sanasida arxivlangan)