Ivan Yosifov Buresh (bolgarcha: Иван Йосифов Буреш ; 1885-yil 27-dekabr – 1980-yil 8-avgust) bolgar zoologi va entomologi boʻlib, „bolgar biologiyasining patriarxi“ nomini olgan[1].

Ivan Buresh
Memorial plaket, Sofiya, Vitosha bulvari, 59

Ivan Buresh Bolgariya Knyazligining poytaxti Sofiya shahrida 1878-yil ozodlikdan keyin Bolgariyaga qoʻnim topgan chex sinkografi va yana fotografi Yozef Buresh oilasida tugʻilgan. Buresh oʻrta maktabni Sofiyada tugatgan va yana keyinchalik Pragadagi Charlz universiteti hamda Sofiya universitetida tabiiy fanlarni oʻrgangan[2]. U 1909-yilda oʻqishni tamomlagan hamda Myunxen universitetida dunyoga mashhur zoolog Richard Xertvig va Frans Teodor Dofleyn qoʻl ostida aspiranturani davom ettirgan[3].

1914-yildan Buresh Qirollik tabiiy tarix muzeyining kuratori boʻlgan. 1918-yilda u boshqa muassasalar qatorida Qirollik tabiatshunoslik muzeyi, Sofiya hayvonot bogʻi va botanika bogʻini oʻz ichiga olgan Qirollik tabiatshunoslik institutlari direktori lavozimiga koʻtarilgan. U bu lavozimda 1946-yilgacha ishlagan[4] 1926-yilda Bolgariya Fanlar akademiyasiga muxbir aʼzoligiga qabul qilingan. 1929-yilda u haqiqiy akademik aʼzo boʻlgan. 1947-yildan 1959-yilda nafaqaga chiqqunga qadar Buresh Bolgariya Fanlar akademiyasining Zoologiya institutini boshqargan. Buresh 1980-yilda[5] 94 yoshida Sofiyada vafot etgan.

Ivan Buresh maktab yillarida zoologiyaga qiziqqan. U 1905-yilda ushbu mavzudagi birinchi maqolasini nashr etgan. Uning faoliyati 200 dan ortiq ilmiy va ilmiy-ommabop maqolalarni oʻz ichiga oladi. Uning asosiy tadqiqot sohasi entomologiya boʻlsa-da, u Bolgar speleologiyasi, gerpetologiyasi va botanikasiga ham hissa qoʻshgan[6]. Tsar Ferdinand va yana Tsar Boris III bilan yaqin aloqada boʻlishiga qaramay, Ivan Buresh hech qachon siyosat bilan faol shugʻullanmagan[7].

Manbalar tahrir

  1. Пеев, Димитър Райчев. Дива красота (Bulgarian). Pensoft Publishers, 2000 — 58 bet. ISBN 954-642-092-1. 
  2. Бакалов, Георги „Буреш, Иван Йосифов (15.XII.1885–1980)“,. Електронно издание – История на България (Bulgarian). София: Труд, Сирма, 2003. ISBN 954528613X. 
  3. Станев, Стефан Йорданов. Малко познати имена от българската ботаника (Bulgarian). Pensoft Publishers, 2001 — 163–164 bet. ISBN 954-430-756-7. 
  4. Бакалов, Георги „Буреш, Иван Йосифов (15.XII.1885–1980)“,. Електронно издание – История на България (Bulgarian). София: Труд, Сирма, 2003. ISBN 954528613X. Bakalov, Georgi; Milen Kumanov (2003). „Buresh, Ivan Yosifov (15.XII.1885–1980)“. Yelektronno izdanie – Istoriya na Bʼlgariya (in Bulgarian). Sofiya: Trud, Sirma. ISBN 954528613X.
  5. Станев, Стефан Йорданов. Малко познати имена от българската ботаника (Bulgarian). Pensoft Publishers, 2001 — 163–164 bet. ISBN 954-430-756-7. Stanev, Stefan Yordanov (2001). Malko poznati imena ot bʼlgarskata botanika (in Bulgarian). Pensoft Publishers. pp. 163–164. ISBN 954-430-756-7.
  6. Станев, Стефан Йорданов. Малко познати имена от българската ботаника (Bulgarian). Pensoft Publishers, 2001 — 163–164 bet. ISBN 954-430-756-7. Stanev, Stefan Yordanov (2001). Malko poznati imena ot bʼlgarskata botanika (in Bulgarian). Pensoft Publishers. pp. 163–164. ISBN 954-430-756-7.
  7. Бакалов, Георги „Буреш, Иван Йосифов (15.XII.1885–1980)“,. Електронно издание – История на България (Bulgarian). София: Труд, Сирма, 2003. ISBN 954528613X. Bakalov, Georgi; Milen Kumanov (2003). „Buresh, Ivan Yosifov (15.XII.1885–1980)“. Yelektronno izdanie – Istoriya na Bʼlgariya (in Bulgarian). Sofiya: Trud, Sirma. ISBN 954528613X.