Kalsiy fosfatlari
Kalsiy fosfatlari — kalsiy va kislorod tarkibli fosfor kislotalarning noorganik birikmalari. Ularning koʻrinishi oq yoki rangsiz kristallar shaklida.
Tavsifi tahrir
Quyidagi kalsiy fosfatlari maʼlum va keng qoʻllaniladi[1]:
-
Kalsiy ortofosfat (trikalsiy fosfat) (Ca 3 (PO 4) 2) -
Kalsiy vodorod fosfat (CaHPO 4) -
Kalsiy dihidroortofosfat
(Ca(H2PO4)2) -
Kalsiy pirofosfat
(Ca2P2O7)
Roʻyxatda keltirilganlarga qoʻshimcha ravishda, boshqa kalsiy fosfatlari ham mavjud, masalan: superfosfatlar — oʻgʻitlar sifatida ishlatiladigan aralashmalar; optik shisha ishlab chiqarishda ishlatiladigan polifosfatlar va boshqalar[1].
Olinishi tahrir
Sanoatda ular asosan fosfor tarkibli minerallar — fosforit va apatitni qayta ishlash orqali olinadi[2].
Qoʻllanilishi tahrir
Kalsiy fosfatlarning asosiy qoʻllanilishi fosforli oʻgʻitlardir. Bundan tashqari, ular non tayyorlashda, chorva mollari va qushlarni boqishda oziq-ovqat qoʻshimchalari sifatida, abraziv moddalar sifatida ishlatiladi. Fosfat minerallari fosfor va ortofosfor kislotasini olish uchun ham ishlatiladi[2][1].
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Ксензенко 1990.
- ↑ 2,0 2,1 Комиссарова.
Adabiyotlar tahrir
- Ksenzenko V. I., Stasinevich D. S. Kalsiya fosfati // Ximicheskaya ensiklopediya: v 5 t. / Gl. red. I. L. Knunyans. — M.: Sovetskaya ensiklopediya, 1990. — T. 2: Daffa—Medi. — S. 299. — 671 s. — 100 000 ekz. — ISBN 5-85270-035-5.
Havolalar tahrir
- Комиссарова Л. Н., Рюмин М. А. „Кальция фосфаты“ (ru). Большая Российская Энциклопедия. Министерство культуры Российской Федерации. 2022-yil 12-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 8-mart.