Mariya (reaktor)

"Mariya" – Polsha yadroviy tadqiqot reaktori, xronologik tartibda ikkinchi va Polshadagi yagona yadroviy tadqiqot reaktori hisoblanadi (1995-yilda Eva reaktori yopilgandan keyin).Varshava yaqinidagi Shverk-Otvosk shahrida joylashgan boʻlib, u Yadro tadqiqotlari milliy markazi tomonidan boshqariladi. Polsha olimi Mari Sklodovska-Kyuri sharafiga nomlangan. Bu radioizotoplarni ishlab chiqarish va neytron faollashuvini tahlil qilish,neytron nurlanishini tadqiq qilish va neytron terapiyasida qoʻllaniladigan koʻp funksiyali tadqiqot vositasi. Yillik ishlab chiqarish 4000 soat (100 soatlik bloklarda). Reaktor 1970-yil 16-iyunda qurilgan va 1974-yil 18-dekabrda ishga tushirilgan.

Texnik xususiyatlari tahrir

Mariya reaktori 20 dan 30 MVtgacha boʻlgan issiqlik quvvatiga ega hovuzdir. Birlamchi sovutgichga ulangan kanallarni (alyuminiy quvurlar) oʻz ichiga oladi. Suv havzasi boshqa yoʻl bilan sovutilishi mumkin boʻlmagan yonilgʻi elementlarini sovutishni taʼminlaydi va radiatsiyaga qarshi qalqon sifatida ishlatiladi. Yoqilgʻi bilan boyitilgan uran (Uran-235 1999-yilgacha 80% va 1999-yildan 36% boyitilgan).Yoqilgʻi elementlari va kanallari vertikal, konus shaklida joylashtirilgan. Suv va berilliy bloklari moderator sifatida xizmat qiladi. Alyuminiy ostida yashiringan bor karbid qismlari nazorat, kompensatsiya va xavfsizlik uchun ishlatiladi. Berilliy bloklaridan foydalanish yoqilgʻi va katta yuk tashish maqsadlari uchun yetarlicha katta davr mavjudligini taʼminlaydi. Bundan tashqari, alyuminiy qatlami bilan qoplangan grafit neytronli reflektor ham mavjud. Mariya reaktori 4x10¹⁴ neytron/sm² termal neytronlar uchun va 2x10¹⁴ neytron/sm² tez neytronlar uchun neytron oqimlarini taʼminlaydi. Oltita gorizontal kanal neytron nurlanishini boshqaradi. Bundan tashqari, qoʻrgʻoshinli oyna mavjud, u orqali siz reaktor yadrosini koʻrishingiz mumkin. Reaktor germetik yopiq binoda joylashgan^[1]^[2]^[3].

2004-yildan 2012-yilgacha boʻlgan tayyorgarlik jarayonida reaktor past boyitilgan urandan foydalana boshlandi^[3]^[4].2010-yil fevral oyida reaktor Kanadaning Milliy universal tadqiqot reaktori yopilishi sababli qayta taʼminlash uchun Covidien bilan birgalikda tibbiy izotoplar ishlab chiqarishni boshlashi va Pettendagi Yadro reaktorini eʼlon qildi.

Reaktor qurilishi

Yana qarang tahrir

Manbalar tahrir

↑ „Реактор на сайте Польского института атомной энергетики“ (en). POLATOM. 2011-yil 28-fevralda asl nusxadan arxivlangan.
↑ „Реактор на сайте Польского института атомной энергетики“ (pl). POLATOM. 2009-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
↑ ^3,0 ^3,1 Krzysztoszek, Grzegorz „Maria research reactor conversion to LEU fuel“. Institute of Atomic Energy. IAEA (2007). 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 31-oktyabr.
↑ NNSA (2012-yil 25-sentyabr). „NNSA Helps Poland Convert Reactor, Remove Highly Enriched Uranium“. Press-reliz.

Mariya (reaktor) haqida Vikipediyaning qardosh loyihalarida koʻproq bilib oling
	Maʼno va tarjimalari Vikilugʻatda
	Media fayllar Vikiomborda
	Taʼlim resurslari Vikiversitetda
	Xabarlar Vikiyangiliklarda
	Iqtibos, maqol va matallar Vikiiqtibosda
	Asarlar matnlari Vikimanbada
	Kitob va darsliklar Vikikitobda

Koordinatalari: 52°07′22″N 21°20′38″E / 52.1228°N 21.3439°E / 52.1228; 21.3439^G O

[1] „Реактор на сайте Польского института атомной энергетики“ (en). POLATOM. 2011-yil 28-fevralda asl nusxadan arxivlangan.

[2] „Реактор на сайте Польского института атомной энергетики“ (pl). POLATOM. 2009-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.

[krzysztoszek-2007-3] 3,0 ^3,1 Krzysztoszek, Grzegorz „Maria research reactor conversion to LEU fuel“. Institute of Atomic Energy. IAEA (2007). 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 31-oktyabr.

[4] NNSA (2012-yil 25-sentyabr). „NNSA Helps Poland Convert Reactor, Remove Highly Enriched Uranium“. Press-reliz.

[1]

[2]

[3]

[4]