|
| tavallud_sanasi = {{tugʻilgan sanasi va yoshi|1976|07|22}}
| tavallud_joyi = [[Chust tumani]], {{TavalludJoyi|Namangan}}, Oʻzbekiston
| turmush_oʻrtogʻi = Malika (sobiq)<br/>Moʻmina (sobiq)<br/>Saodatxon
| bolalari = 7 ta
| dini = [[Islom]]
| taʼlimi = 1994—1998 – Andijon viloyati „Abdussalom Maxdum“ nomli madrasada tayyorlov kursi talabasi.
| fuqaroligi = {{flagicon|Oʻzbek SSR}} [[Oʻzbek SSR]]<br />{{UZB}}
}}
'''Abror Muxtor Aliy''' (asl ismi: '''Abror Abduazimov'''; [[1976-yil]] [[22-iyul]], [[Chust tumani]], [[Namangan viloyati]], [[Oʻzbekiston SSR]], [[SSSR]]) – [[Oʻzbekiston islom sivilizatsiyasi markazi]] jamoatchilik bilan ishlash boʻlimi bosh ilmiy xodimi va [[Oʻzbekiston musulmonlari idorasi]] Qurʼon va tajvid oʻrgatish boʻlimi mudiri oʻrinbosari<ref name=":1">[https://www.uzreport.news/society/abror-muxtor-aliy-diniy-idorada-masul-vazifaga-tayinlandi Abror Muxtor Aliy Diniy idorada mas’ul vazifaga tayinlandi]</ref><ref>{{Veb manbasi |sarlavha=Abror Muxtor Aliy: „Ramazon— ilm va kitobxonlik oyidir“ |url=https://www.qadriyat.uz/suhbatlar/1418-abror-muxtor-ali-ramazon-ilm-va-kitobxonlik-o-idir |qaralgan sana=13-dekabr 2021-yil |arxivsana=13-dekabr 2021-yil |arxivurl=https://web.archive.org/web/20211213175551/https://www.qadriyat.uz/suhbatlar/1418-abror-muxtor-ali-ramazon-ilm-va-kitobxonlik-o-idir }}</ref><ref>[https://qalampir.uz/uz/news/abror-mukhtor-aliy-musulmonlar-idorasida-mas-ul-lavozimini-egalladi-44061 Abror Muxtor Aliy Musulmonlar idorasida mas’ul lavozimini egalladi]</ref>. Omma orasida ziddiyatli hamda [[LGBT|LGBTga]]Ahli bid'atga qarshi keskin chiqishlari bilan tanilgan diniy bloger<ref>{{Cite news |title=Ўзбекистон: Таниқли блогер Аброр Мухтор Алий жанжал қилгани учун 15 суткага қамалган |language=uz-Cyrl |work=BBC News O'zbek |url=https://www.bbc.com/uzbek/uzbekistan-68230008 |access-date=2024-02-12}}</ref><ref>{{Cite web |title=Abror Muxtor Aliy jarimaga tortildi |url=https://www.gazeta.uz/oz/2023/02/20/abror-muxtor-aliy/ |website=Газета.uz |date=2023-02-20 |access-date=2023-12-11 |language=oʻzbekcha}}</ref>.
== Biografiyasi ==
== Biznesi ==
Uchtepa tumanidagi Koʻkcha darvoza va Kichik halqa yoʻli koʻchalari chorrahasida joylashgan „Help me feed“ [[masʼuliyati cheklangan jamiyat]]ining 50 foiziga egalik qilgan. Hozirda jamiyat ishlamaydi<ref>{{cite web|url=https://orginfo.uz/organization/28c19dff08cb/|title="HELP ME FEED" mas'uliyati cheklangan jamiyati}}</ref>.
Shayxontohur tumani Labzak koʻchasida joylashgan „Merhaba Meat House“ kafesining 33 foiziga ega<ref>{{cite web|url=https://orginfo.uz/organization/6d5c36cb6e0b/|title="MERHABA MEAT HOUSE" mas`uliyati cheklangan jamiyati}}</ref>.
[[Shayxontohur tumani]] Nurafshon va Shayxontohur koʻchalari chorrahasida joylashgan „Senior Meat“ tamaddixonasining 50 foiziga ega<ref>{{cite web|url=https://orginfo.uz/organization/23dee72bf1c2/|title="SENIOR MEAT" mas`uliyati cheklangan jamiyati}}</ref>.
[[Uchtepa tumani]]dagi transport xizmatlariga ixtisoslashgan „Abir„A1 transport N-1“ [[masʼuliyati cheklangan jamiyat]]ining 100 foiziga egalik qilgan. Hozirda jamiyat ishlamaydi<ref>{{cite web|url=https://orginfo.uz/organization/23dee72bf1c2/|title="ABIRA1-TRANSPORT N-1" mas`uliyati cheklangan jamiyati}}</ref><ref>{{cite web|url=https://freedomhouse.org/country/uzbekistan/nations-transit/2022|title=Score changes in 2022. Executive Summary}}</ref>.
== Tanqidlar ==
[[2017|2017-yilgacha]], 20 yilga yaqin muddat davomida hukumatning qattiq nazorati ostida boʻlgan dindorlardan biri<ref>{{veb manbasi|url=https://www.ozodlik.org/a/28712453.html|title=Ўзбекистонда "қора рўйхат"да турган 17 минг мусулмондан 16 мингтаси ундан чиқарилган}}</ref>. Diniy erkinlik berilgach, ijtimoiy tarmoqlarda ziddiyatli chiqishlari bilan tanilgan.
[[2021-yil]] [[11-fevral]]da „xotinlar uradigan erkaklarni yaxshi koʻradi“ degan soʻzlari aks etgan video ortidan qattiq tanqid qilindi. Keyinroq, ayollardan uzr soʻrab chiqdi va „ayollarni urmaslik kerak“ deya taʼkidladi<ref>{{veb manbasi|url=https://www.ozodlik.org/a/tarmoqni-titratgan-trendlar/31203599.html|title=Рамазон, Гагарин ва Шералининг парвози. Тармоқни титратган трендлар}}</ref>.
[[2021-yil]] [[26-iyun]]da [[Olmazor tumani]]dagi Toʻxtaboy masjidida bloger [[Fozilxoʻja Orifxoʻjayev]] bilan nizo kelib chiqqan. Fozilxoʻja Orifxoʻjayev masjidda maʼruza qilayotgan Abror Abduazimovga qarshi fikrlar bildirgan va „munofiqlik“da ayblagan. Masjiddagi hodisadan soʻng, Orifxoʻjayev [[Maʼmuriy javobgarlik toʻgʻrisidagi kodeks]]ning 183-moddasiga (mayda bezorilik) koʻra, 15 sutkaga qamalgan. Keyinroq Orifxoʻjayevga nisbatan jinoyat kodeksining „jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga tahdid soladigan materiallarni tayyorlash, saqlash, tarqatish yoki namoyish etish“ alomatlari bilan jinoyat ishi qoʻzgʻatilgan. Jinoyat ishlari boʻyicha Toshkent shahar Olmazor tumani sudi 2022-yil 26-yanvar kuni Fozilxoʻja Orifxoʻjayevni aybdor deb topib, 7 yilu 6 oyga ozodlikdan mahrum qildi<ref>{{cite web|url=https://kun.uz/uz/34204263|title=Bloger Fozilxo‘ja Orifxo‘jayev 7,5 yilga ozodlikdan mahrum etildi}}</ref>. [[2023-yil]] [[7-dekabr]]da Orifxoʻjayev muddatidan oldin ozodlikka chiqdi<ref>{{cite web|url=https://www.gazeta.uz/oz/2023/12/07/arifxodjaev/|title=Bloger Fozilxo‘ja Orifxo‘jayev ozodlikka chiqdi}}</ref>.
Oʻzbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi Matbuot xizmati Abror Muxtor tomonidan chiqarilayotgan murojaatlar oʻzining shaxsiy fikri ekanligi taʼkidlangan<ref>{{Cite web |title=Abror Muxtor Aliy ma’ruzalari bo‘yicha aholiga ogohlantirish berildi |url=https://qalampir.uz/ |website=Qalampir.uz |access-date=2023-11-23 |language=oʻzbekcha}}</ref>. Bungacha Abror Muxtor markazda oʻrindoshlik asosida faoliyat yuritib kelgan edi. Islom sivilizatsiyasi markazi tomonidan chiqarilgan rasmiy xabarda shunday deyilgan:
{{Quote|text=Texnik nuqtai nazardan ekspertizaga muhtoj va ko‘rinishidan bayonotning bir qismi bo‘lgan chiqishda aytilgan fikrlar ham diniy, ham dunyoviy tomondan keskin tanqidga loyiq.}}
[[2021-yil]] [[28-mart]] kuni [[Toshkent shahri]] markazidagi [[Amir Temur xiyoboni]]da yapon animesi va koreys pop musiqasi muxlislarining navbatdagi tadbirini oʻtkazmoqchi boʻlgan bloger Miraziz Bozorov shu kuni kechqurun kaltaklab ketilgan. Bozorov bu ishlarni Abror Muxtor Aliy uyushtirganini taʼkidlagan<ref>{{veb manbasi|url=https://www.ozodlik.org/a/31174058.html|title=ЖК дан "Бесоқолбозлик" моддасини олиб ташлаш кераклигини ёзган блогер қаттиқ калтакланди}}</ref>. Andijondagi kutubxona xodimlari bilan uchrashuv paytida tahlilchi Larisa Burakovaning [[oʻzbek tili]]ga tarjima qilingan „Gruziya muvaffaqiyatga qanday erishdi?“ kitobini „Oʻzbekistonda rangli inqilob qilishga tashviq“ deya tanqid qildi<ref>{{veb manbasi|url=https://www.ozodlik.org/a/31306809.html|title=Андижондаги сайловолди тадбирида Грузия ислоҳоти ҳақидаги китоб “зарарли” деб айтилди}}</ref>. Oʻzbekiston xalq artisti [[Yodgor Saʼdiyev]]ning soqol qoʻyish haqidagi tanqidiy fikrlari aks etgan video ortidan, Saʼdiyevni „jirkanch artist“, „oʻldirilishi joiz boʻlgan togʻut“, „ayollar libosini kiygan hezalak“ kabi haqorat va tahdidli soʻzlar bilan nishonga oldi<ref>{{veb manbasi|url=https://www.ozodlik.org/a/31333790.html|title=Соқолни танқид қилган халқ артисти Ëдгор Саъдиев виртуал сазойи қилинди}}</ref>. [[Toshkent shahri]]dagi kitob doʻkonlari boʻylab uyushtirilgan tekshiruv chogʻida [[Leonardo da Vinci]] va [[Rembrandt]] kabi gʻarb rassomlari ishlagan jahon sanʼati durdonalarini „oʻzbek xalqi uchun yot“ ekanini aytgan<ref>{{veb manbasi|url=https://www.ozodlik.org/a/%D0%B4%D0%B0-%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%87%D0%B8-%D0%B1%D0%B8%D0%B7%D0%B3%D0%B0-%C3%AB%D1%82-%D0%B4%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%BD-%D0%B4%D0%B0%D1%8A%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%BB%D0%B0%D1%80-%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B4%D0%B0-%D1%82%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B4%D0%B0%D0%B3%D0%B8-%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%B0-%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B0-%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BC%D0%B8-%D1%9E%D1%87%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%B1-%D1%82%D0%B0%D1%88%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8/31354476.html|title=“Да Винчи бизга ëт” деган даъватлар манзарасида Тошкентдаги Мона Лиза расми ўчириб ташланди}}</ref>. 2022-yil dekabr oyida Nikita Makarenko Abror Muxtor Aliy nomi bilan tanilgan fuqaro unga nisbatan tuhmatni oʻz ichiga olgan hamda „[[Adobe Photoshop|Photoshop]]“ dasturida soxtalashtirilgan xabarlarni eʼlon qilganini bildirgan. Jurnalist holat yuzasidan Ichki ishlar vazirligiga murojaat qilgan. Huquqbuzarligi uchun bazaviy hisoblash miqdorining 50 baravari miqdorida jarima jazosiga tortilgan<ref>{{veb manbasi|url=https://m.kun.uz/news/2023/02/18/bloger-abror-abduazimov-jarimaga-tortildi|title=Блогер Аброр Абдуазимов жаримага тортилди}}</ref>.
== Bahsli munozaralari ==
Abror Muxtor Aliy [[2021|2021-yil]] may oyida jurnalist-huquqshunos va bloger Zafar Solijonovni „xoin“ va „LGBT tarafdori“, deb atagan. Shuningdek, jurnalist [[Nikita Makarenko]]ga nisbatan „miyasini qoʻy yegan yoki eshakni miyasini yeb qoʻygan odam bor – [[Nikita Makarenko]]. Majoziy maʼnoda aytyapman, fikrlari eshak fikrlar. Yaʼni eshak ham qilmaydi bu fikrlarni. Yaʼni LGBT haqida dars berib yurgan agneshka“, kabi soʻzlarni ishlatgan<ref>{{Citation |title=ZAFAR SOLIJONOVNI 1TA MAQOLASI UCHUN LGBT TARAFDORIGA CHIQARIB YUBORDINGIZ..... |url=https://www.youtube.com/watch?v=SFfb1yUyCRA |access-date=2023-12-09 |language=en}}</ref>. Yakkasaroy tumani sudida Abror Muxtor Aliy tomonidan 2022-yil 8-dekabr kuni [[Facebook|Facebookdagi]] sahifasi orqali jurnalist Nikita Makarenkoni qadr-qimmatini kamsitish va obroʻsizlantirganligi bilan bogʻliq ayblov boʻyicha maʼmuriy ish koʻrib chiqildi. Unga koʻra Abror Muxtor Aliy 6 mln soʻm jarima toʻlashi belgilangan<ref>{{Cite web |title=Abror Muxtor Aliy jarimaga tortildi |url=https://www.gazeta.uz/oz/2023/02/20/abror-muxtor-aliy/ |website=Газета.uz |date=2023-02-20 |access-date=2023-12-10 |language=oʻzbekcha}}</ref>.
[[2023|2023-yilning]] [[15-yanvar]] kuni Abror Muxtorga tegishli Youtube platformasidagi kanalga joylangan video murojaatlaridan birida „Gʻarb“ning sobiq ittifoq davlatlarida Rossiyaga qarshi propagandani amalga oshirish uchun mablagʻ ajratayotganini iddao qilib chiqqan. Oʻz iddaosi davomida manbasi nomaʼlum boʻlgan bir roʻyxat orqali Oʻzbekistonga ham bu borada 8 million dollar ajratilganini aytib oʻtgan. Shuningdek, intervyu davomida Gʻarbning Rossiyaga qoʻyayotgan sanksiyalariga asosiy sabab qilib Rossiyaning [[LGBT|LGBTga]] qarshiligini koʻrsatib oʻtgan. Rossiya va Ukraina oʻrtasidagi urushni esa haq va botil oʻrtasidagi urushning tutantirigʻi deb atagan<ref>{{Citation |title=Abror Muxtor Aliy. LGBT Propaganda si... |url=https://www.youtube.com/watch?v=IDVS-mU1zVk |access-date=2023-11-23 |language=en}}</ref>.
== Oilasi ==
Uning 7 nafar farzandi bor. [[2021-yil]]ning [[12-oktyabr]] kuni 7 yashar oʻgʻli Muhammad To Ha vafot etgan<ref>{{veb manbasi|url=https://qalampir.uz/uz/news/abror-mukhtor-aliyning-oilasida-ogir-zhudolik-47752|title=Abror Muxtor Aliyning oilasida og‘ir judolik}}</ref>.
=== Rafiqalari bilan mojarolari ===
Abror Muxtor Aliy [[2017|2017-yilning]] [[30-yanvar]] kuni „Kaptiva“ mashinasi salonida sharʼiy nikoh oʻqitish orqali Saodatxon Aʼzamxoʻjaeva bilan turmush qurgani aytiladi. 2018-yilning fevral oyida 21 yoshli Saodatxon Aʼzamxoʻjaeva avval kaltaklangan, soʻngra 8 oylik homila bilan koʻchaga haydalgan. Bundan keyingi voqelar fonida Abror Muxtor Aliy 10-fevral kuni oʻzi faoliyat yuritgan Toshkentdagi „Minor“ masjidi imomi noibligi lavozimidan boʻshatilgan<ref>{{Cite web |title=Учинчи хотинини калтаклаб кўчага ҳайдаган имом ноиби Аброр Мухтор Али ишдан бўшатилди |url=https://eltuz.com/satira/202723/ |website=Eltuz |date=2018-02-12 |access-date=2023-12-10 |language=oʻzbekcha}}</ref><ref>{{Veb manbasi |url=https://oyina.uz/uz/posts/7212 |sarlavha=46 yoshli diniy bloger Abror Muxtor Aliy 18 yoshli xotinini kaltaklagani va tahqirlagani aytilmoqda |arxivurl=https://web.archive.org/web/20240208103642/https://oyina.uz/uz/posts/7212 |arxivsana=2024-02-08 |qaralgan sana=08.02.2024 }}</ref>.
== Hibsga olinishi ==
Abror Muxtor Aliy [[Oʻzbekiston]] Maʼmuriy javobgarlik toʻgʻrisidagi kodeksining 194- hamda 195-moddalarida koʻrsatilgan huquqbuzarlikni sodir etishda aybli deb topilib, 2024-yilning 8-fevral kuni Shayxontohur tuman sudi tomonidan 15 sutka maʼmuriy qamoq jazosi oʻtashi hamda bazaviy hisoblash miqdorining 1 baravari, yaʼni 340 000 soʻm jarima toʻlashi belgilandi<ref>{{Cite web |title=Блогер Аброр Абдуазимов ҳибсга олинган |url=http://m.kun.uz/news/2024/02/08/bloger-abror-abduazimov-hibsga-olingan |website=Kun.uz |access-date=2024-02-08 |language=kr}}</ref><ref>{{Veb manbasi |url=https://oyina.uz/uz/posts/21319 |sarlavha=Abror Muxtor Aliy hibsga olindi |arxivurl=https://web.archive.org/web/20240208103315/https://oyina.uz/uz/posts/21319 |arxivsana=2024-02-08 |qaralgan sana=08.02.2024 }}</ref>. Shuningdek, sudlanuvchi bergan koʻrsatmaga koʻra, uning oilaviy sharoiti hisobga olinib, qamoqda saqlash bilan bog‘liq xarajatlardan ozod etilgan. Abror Muxtor Aliyning advokati 13-fevral kuni appelyatsiya shikoyati yozgani sababli bu masala 14-fevral kuni boʻlib oʻtgan sud majlisida koʻrib chiqildi. Sud majlisi berilgan apellyatsiyani rad etdi<ref>{{Cite web |title=Sud qaroridan qaytmadi: Abror Muxtor Aliyning apellyatsiyasi rad etildi |url=https://qalampir.uz/ |website=Qalampir.uz |access-date=2024-02-14 |language=uz}}</ref>. Tergov hujjatlarida keltirilishicha, Abror Muxtor Aliy ijtimoiy tarmoqlar orqali 1725 nafar shaxsga nisbatan haqarotomuz izohlar yozgan va oʻzining video chiqishlarida 161 marta soʻkingan<ref>{{Cite web |title=Аброр Мухтор Алийнинг қўлга олинишига Муниса Ризаеванинг аризаси сабаб бўлганлиги айтилди |url=https://aniq.uz/yangiliklar/abror-muxtor-aliyning-qulga-olinishiga-munisa-rizaevaning-arizasi-sabab-bulganligi-aytildi |website=Aniq.uz |date=2024-02-08 |access-date=2024-02-12 |language=oz |last=Aniq.uz}}</ref>.
[[2024-yil]] [[21-fevral]] kuni Oliy sudning nazorat organi Abror Muxtor Aliyning qamoq muddatini ikki sutkaga qisqartirgani munosabati bilan u ozod etildi<ref>{{Cite web |title=Bloger Abror Muxtor Aliyning qamoq muddati qisqartirildi va ozod qilindi |url=https://www.gazeta.uz/oz/2024/02/21/arest/ |website=Газета.uz |date=2024-02-21 |access-date=2024-02-24 |language=uz-Latn}}</ref>.
== Manbalar ==
{{vikiiqtibos}}
* {{Instagram|abrormuxtoraliy}}
* {{Telegram|abrormuxtoraliyrasmiyabrormuxtoraliy}}
* {{Telegram|Dindorlar_dinsizlar}} Ilmiy bahs maydoni
* {{Tashqi havolalar}}
{{DEFAULTSORT:Muxtor Aliy, Abror}}
| 