Nikolay Andrenevich Krijanovskiy (1818-yil 30-oktyabr, Sankt-Peterburg — 1888-yil 29-aprel) — rus generali, Qrim urushi, Sevastopol mudofaasi va Turkiston yurishlari ishtirokchisi, Orenburg general-gubernatori[1][2].

Nikolay Andreнevich Krijanovskiy
Крыжановский Николай Андреевич
Tavalludi 30-oktyabr 1818-yil
Oryol, Rossiya imperiyasi
Vafoti 29-aprel 1888-yil(1888-04-29)
(69 yoshda)
Sankt-Peterburg, Rossiya imperiyasi
Fuqaroligi Rossiya imperiyasi
Unvoni Piyoda qoʻshinlari generali
Lavozimi Orenburg general-gubernatori
Jang/urush Qrim urushi

Hayoti tahrir

Otasi Andrey Konstantinovich Krijanovskiy onasi Mariya Pavlovna Bezak. 1818-yil 30-oktyabrda Sankt-Peterburgda tugʻilgan, artilleriya maktabini tugatgan va 1837-yilda dala artilleriyasida ofitser sifatida xizmat qila boshlagan. 1839-yilda u harbiy gvardiyaning 1-artilleriya brigadasiga oʻtkazildi va oʻsha yili Berlinda harbiy agent yordamchisi etib tayinlandi[3].

1842-yilda Krijanovskiy Qora dengiz qirgʻoqlari polki boshligʻi sifatida maxsus topshiriqlar boʻyicha xizmat qilish uchun tayinlandi. Mahalliy xalq qoʻzgʻolonlarini bostirdi. 1850-yilda Krijanovskiy Kiyev arsenalining sunʼiy qismi uchun shtab ofitseri etib tayinlandi va Qrim urushi boshlanishi bilan Janubiy armiya artilleriya boshligʻietib tayinlandi. „Jasorat uchun“ medali bilan taqdirlangan. Dunaydagi jangovar harakatlar toʻxtatilgach, Krijanovskiy Qrim armiyasining artilleriya shtab boshligʻi etib tayinlandi va Sevastopolni himoya qilishda faol ishtirok etdi.

1857-yilda Qrim urushi oxirida Krijanovskiy Mixaylovskiy artilleriya maktabi va akademiyasining boshligʻi etib tayinlandi. 1860-yilda u Polsha Qirolligida joylashgan 1-armiya shtab boshligʻi boʻlib xizmat qildi va 1861-yilda general-leytenant unvoniga koʻtarildi. Varshava harbiy generali, gubernatori va Polsha Qirolligidagi gubernatorining maxsus idorasi rahbari etib tayinlangan. Ushbu qiyin va mas’uliyatli lavozimlarni aʼlo darajada bajargani uchun Krijanovskiy 1862-yil 22-mayda general-ad’yutant unvoniga sazovor boʻldi.

1864-yilda Krijanovskiy Vilna harbiy okrugi qoʻmondoni yordamchisi etib tayinlandi va 1866-yil 9-fevralda Orenburg general-gubernatori va Orenburg harbiy okrugi qoʻmondoni lavozimini egalladi. Bu tayinlash Orenburg viloyati rasmiylari uchun mutlaqo kutilmagan voqea boʻldi, chunki N.A.Krijanovskiy mintaqaga mutlaqo notanish va u bilan hech qanday aloqasi yoʻq odam edi. Krijanovskiy bu lavozimni amakisi, Kiyev general-gubernatori Aleksandr Pavlovich Bezak homiyligida olgani haqida mish-mishlar tarqaldi (u ilgari Orenburg general-gubernatori lavozimini egallagan).

1866-yil iyun oyida, Buxoroga qarshi harbiy harakatlar vaqtida Turkistonga kelgan Krijanovskiy harbiy harakatlarga boshchilik qildi. Krijanovskiy Jizzaxni egallashda qoʻshinga rahbarlik qilgan.

Adabiyotlar tahrir

  • Ефремова Т. И. «Уходцы» в документах, воспоминаниях и рассуждениях. Досадная страничка из жизни Уральского Казачьего Войска и Государства Российского. Beenleigh, 2014
  • Жакмон, П. П. Хищение башкирских земель. Из воспоминаний оренбургскаго старожила. //Исторический Вестник. Историко-литературный журнал, Март, 1907, стр. 855—872
  • Крыжановские // Военная энциклопедия : [в 18 т.] / под ред. В. Ф. Новицкого … [и др.]. — СПб. ; [М.] : Тип. т-ва И. Д. Сытина, 1911—1915.
  • Семёнова В. П., Семёнов В. Г. Губернаторы Оренбургского края. Оренбург, 1999
  • Терентьев М. А. История завоеваная Средней Азии. Т. 1—3. СПб., 1903
  • Чернов И. В. Записки генерал-майора Ивана Васильевича Чернова //Труды Оренбургской Ученой Комиссии. Вып. XVIII. — Оренбург, 1907, 224 с., 18 л. ил., портр.

Manbalar tahrir

  1. „Николай Андреевич Крыжановский“. www.kultura.orb.ru. Qaraldi: 27-sentabr 2023-yil.
  2. Zygmunt Szczęsny Feliński, Pamiętniki, Warszawa 1986, s. 723.
  3. „Русский генерал, участник Туркестанских походов, Оренбургский генерал-губернатор Биография“. www.peoplelife.ru. Qaraldi: 27-sentabr 2023-yil.