Oq qorinli o‘q quloq
Oq qorinli oʻq quloq, yoki yoki Gemprix oʻq qulogʻi[1] (lotincha: Otonycteris hemprichii) — qoʻlqanotlilar turkumiga kiruvchi sutemizuvchilar sinfi vakili. U silliq, burunli koʻrshapalaklar oilasiga mansub. Maxsus nom nemis zoologi Fridrix Vilgelm Gemprix (1796-1825) sharafiga berilgan[2].
| Oq boshli qumo | |
|---|---|
 | |
Ilmiy tasniflash | |
| Olam: | Hayvonlar |
| Tip: | Xordalilar |
| Sinf: | Sut emizuvchilar |
| Oila: | Vespertilionidae |
| Urugʻ: | hemprichii |
| Turlari: | Oq boshli qumo |
| Xalqaro ilmiy nomi | |
| Otonycteris hemprichii (Peters, 1859) | |
Tavsif tahrir
Tana uzunligi 7,3 dan 8,1 sm gacha, dumining uzunligi 4,7-7 sm, vazni 18 dan 20 grammgacha. Tanasining yuqori qismi oqish qum rangidan toʻq jigarranggacha, pastki qismi odatda oq boʻladi. Quloqlari katta, uzunligi taxminan 4 sm.
Tarqalishi tahrir
Shimoliy Afrikada (Marokash va Nigerdan Misrgacha), Arabiston yarim orolida va Oʻrta Osiyoda (Qozogʻiston va Kashmirgacha) tarqalgan. Choʻl va yarim choʻl mintaqalarida yashaydi. U uyqu uchun joy sifatida toshlardagi yoriqlar yoki sun’iy inshootlardan foydalanadi. U kechalari faol, yerdagi oʻrgimchaksimonlar va hasharotlarni, shuningdek, oʻlaksalar bilan oziqlanadi. Urgʻochilar yozda 60 tagacha (odatda kamroq) boʻlgan koloniyalarini hosil qiladi. Ikkitagacha bolalashi mumkin, koʻpayishi deyarli oʻrganilmagan.
Oʻzbekiston hududida - Koʻhitang, Nurota, Qurama tizmalari, Sirdaryo, Zarafshon daryosi vohalarida uchraydi.
Yashash joyi tahrir
Choʻl tekisliklari, vodiy, togʻ etaklarining dengiz sathidan.1000 metrgacha boʻlgan balandlik qismida qoʻnim topgan.
Soni tahrir
Doimo kam boʻlgan. Erkaklari odatda yakka holda, urgʻochilari kichik guruh (3-7 ta) boʻlib uchraydi, urgʻochilari koʻpayish davrida koloniyalar (15-25 ta) hosil qiladi.
Hayot tarzi tahrir
Oʻzbekistonda yetarlicha oʻrganilmagan. Aprel-oktabrda tungi paytlari faol boʻladi, kunduz kunlari tashlandiq xarobalar, gʻorlarga, qoyalar yoriqlariga berkinadi. Yakka-yakka holda qishni ham oʻsha yerda oʻtkazadi. Bahor va kuzda 100 km gacha koʻchadi. Kuz yoki bahorda juftlashadi, iyun-iyulda bolalaydi (odatda 2 ta). Bolalari iyul-avgustda ucha boshlaydi, bir qishlovdan soʻng jinsiy voyaga yetadi. Qoʻngʻizlar, ba’zan ninachi va kapalaklar bilan oziqlanadi.
Himoya choralari tahrir
Nurota qoʻriqxonasi va Ugom-Chotqol milliy tabiat bogʻida muhofaza ostiga olingan. Saqlanib qolgan barcha populyasiyalarini aniqlash, muhofazasini tashkil qilish, areali, soni va yashash[3].
Manbalar tahrir
- ↑ Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. 5391 назв. Млекопитающие. — М.: Русский язык, 1984. — С. 75. — 352 с. — 10 000 экз.
- ↑ Bo Beolens, Michael Watkins, and Mike Grayson. The eponym dictionary of mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009 — 185 bet. ISBN 978-0-8018-9304-9.
- ↑ ОҚ ҚОРИНЛИ ЎҚ ҚУЛОҚ (Wayback Machine saytida 2022-08-18 sanasida arxivlangan) Redbook.uz
Adabiyotlar tahrir
- Benda, P., Aulanier, S. & Hutson, A. M. 2008-yil. Otonycteris hemprichii. In: IUCN 2012
- Ronald M. Nowak. Walker's Bats of the World, JHU Press, 1994. ISBN 0801849861.