Sabriye Eredjepova
Sabriye Eredjepova (qrim tatarcha: Sabriye Erecepova, Сабрие Эреджепова; 1912-yil 12-iyul, Boqchasaroy, Tavrida gubernatorligi – 1977-yil, Oʻzbekiston SSR) – sovet qrim-tatar xonandasi. Qrim ASSRda xizmat koʻrsatgan artist (1940), Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan artist (1966).
| Sabriye Eredjepova | |
|---|---|
| Tavalludi |
12-iyul 1912-yil Boqchasaroy, Tavrida gubernatorligi |
| Vafoti |
1977-yil Oʻzbekiston SSR |
| Fuqaroligi |
 SSSR |
| Kasbi | xonanda |
| Mukofotlari | O‘zbekiston SSRda xizmat ko‘rsatgan artist |
Hayoti tahrir
Sabriye Eredjepova 1912-yil 12-iyulda Boqchasaroyda oʻqituvchi Kerim Jemilev (Naji aka Kerimafyz) oilasida tugʻilgan. Onasi – Saide (? – 1924), shoir Jemil Kermenchiklining singlisi. Aka-ukalari Abduramon va Abdulloh. Simferopoldagi 13-sonli toʻqqiz yillik qrim-tatar maktabini tamomlagan. U Varvara Xanbekovadan qoʻshiqchilik boʻyicha tahsil olgan[1]. U birinchi marta 1928-yilda 16 yoshdaligida aktrisa Sara Baykinaning yubileyida xorda chiqish qildi. Maktabni tugatgach, Tav-Bodrak qishlogʻidagi yetti yillik maktabda dars berdi[1]. 1932-yildan boshlab yosh xonanda Qrim radiosida xalq qoʻshiqlari repertuari bilan chiqish qiladi.
1935 yilda u „Dunay narigi kazak“ (rejissyor I.Kavaleridze) filmining dublyajiga taklif qilindi va sahna ortida „Majbur oldim“ va „Pendjereden kar gelir“ („Qor bor“) qoʻshiqlarini kuyladi.
1939-yilda u Moskvada boʻlib oʻtgan Birinchi Butunittifoq estrada tanlovida „Nogai beitleri“ qoʻshigʻi bilan ishtirok etdi, spektakl ajoyib boʻldi va hakamlar hay’ati raisi Isaak Dunaevskiy unga yuqori baho beradi. Eredjepova „Iqtidorli yosh xonanda“ diplomi bilan taqdirlandi. Xuddi shu vaqtdan u oʻzini televidenyeda sinab koʻrdi.
1940-yilda u Qrim Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasida xizmat koʻrsatgan artist unvoniga sazovor boʻldi.
Ulugʻ Vatan urushi davrida, 1941-yil noyabr oyida Qrim ishgʻol qilinishidan oldin, u Qrim Davlat tatar drama teatrining targʻibot guruhi tarkibida frontda va kasalxonalarda konsertlarda qatnashgan. Bosqin yillarida u Qrim radioqoʻmitasining solisti sifatida Germaniya hukumati tomonidan ochilgan oʻsha teatrga qoʻshildi va Simferopolda uning sahnasida chiqish qildi. 1943-yilda teatr truppasi nemis-rumin qoʻshinlari bilan birgalikda Ruminiyaga evakuatsiya qilindi[2]. 1944-yilda vataniga qaytarilgandan soʻng Oʻrta Osiyoga surgun qilingan, u yerda 1950-yil 15-sentyabrda urush paytida dushman davlat hududida boʻlgani uchun 25 yilga lagerda oʻtirishga hukm qilingan[1]. 1956-yil 12-martda jinoyat tarkibi yoʻqligi sababli ish toʻxtatildi va u ozod qilindi[1]. Reabilitatsiyadan soʻng Toshkentda Xaytarma ansamblida solist boʻlib ishladi va 1966-yilda Sabriyaga Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan artist faxriy unvoni berildi[3].
1977-yil 18-sentyabrda vafot etgan va Toshkent shahrida dafn etilgan.
Mukofotlari tahrir
- Qrim Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasida xizmat koʻrsatgan artist (1940).
- Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan artist (1966).
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Земине Эмирусеинова. „Сабрие Эреджепова“. http://medeniye.org/. Alem-i Medeniye (2009-yil 2-aprel). 2019-yil 6-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 6-noyabr.
- ↑ Гульнара Бекирова. „Крымский соловей Сабрие Эреджепова“. https://ru.krymr.com/. Крым.Реалии (2017-yil 12-iyul). 2019-yil 6-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 6-noyabr.
- ↑ „Ремзие Баккал: «Богатством Сабрие Эреджеповой была любовь ее народа…»“. www.goloskrimanew.ru. Qaraldi: 26-noyabr 2023-yil.