Shaqildoq

Shaqildoq, treskotux - rus xalqining zarbli musiqiy cholg'u asbobi, idiofon.^[1]

Tarixi tahrir

1992-yilda Novgoroddagi arxeologik qazilmalar paytida ikkita yupqa taxta topilgan, ular V.I.Povetkin, XII asrdagi qadimiy Novgorod shaqildoqlari to'plamiga kiritiladi.^[2]

Tuzilmasi tahrir

Rossiyaning janubi-g'arbiy qismida (Kursk, Tula va Kaluj viloyatlarida) to'y, ulug' marosimlar yoki raqsbop qo'shiqlarga, ba'zida garmojkali livenka ansamblida hamrohlik qilish uchun qo'llanilgan.

Uning bir uchi arqonga tortilgan 14-20 dona kichik (uzunligi 130-150, eni 50-70 mm) eman, yongʻoq yoki chinor taxtalardan iborat toʻplam hisoblanadi. Taxtalar o'rtasida bo'shliqlar mavjud bo'lib, ular ba'zida 4-8 qo'ng'iroqchalar bilan jihozlangan bo'ladi. Shaqildoqlar arqonning uchlaridagi ilmoqlar tomonidan ushlab turiladi va o'tkir yoki silliq harakatlar bilan bir maromli novdalar ustiga bosiladi.^[3]

B-rasmdagi mandal. M. Vasnetsova Biryuchi (chapda)

Rossiyaning shimoli-g'arbiy qismida qo'llanilgan shaqildoq 200×100 mm o'lchamdagi to'rtburchak ramkadan iborat bo'lib, uning qisqa tomoniga mahkamlangan 1-4 ta tarang novda hisoblanib, uning uzunligi taxminan ramka uzunligiga teng. Ramka qo'lda aylanadi, uning bo'sh uchlari elastik chiziqlar bu tutqichning tishli qismi bilan aloqa qiladi. Natijada paydo bo'lgan shitirlash pulemyotning uzluksiz otishmasini eslatadi.

Leningrad va Novgorod viloyatlarida u ov va bolalar asbobi sifatida saqlanib qolgan.

Yana qarang tahrir

Shaqildoq haqida Vikipediyaning qardosh loyihalarida koʻproq bilib oling
	Maʼno va tarjimalari Vikilugʻatda
	Media fayllar Vikiomborda
	Taʼlim resurslari Vikiversitetda
	Xabarlar Vikiyangiliklarda
	Iqtibos, maqol va matallar Vikiiqtibosda
	Asarlar matnlari Vikimanbada
	Kitob va darsliklar Vikikitobda

Manbalar tahrir

↑ Мациевский И.В. „Трещотка“,. Музыкальная энциклопедия. Том 5. М.: Советская энциклопедия, 1981.
↑ „Трещотка“,Музыкальный энциклопедический словарь. М.: Советская энциклопедия, 1990 — 552 bet.
↑ Руднева А. В. „Трещотки“,. Курские танки́ и карагоды. М.: Советский композитор, 1975 — 189—191 bet.

Adabiyot tahrir

Агажанов А.П. „Трещотки“,. Русские народные музыкальные инструменты. М.: МузГИз, 1949 — 28—30 bet.
Багрий Ю.А. „Русские трещотки“,. Памяти К. Квитки. Сборник статей. М.: Советский композитор, 1983 — 249—269 bet.
Рогаль-Левицкий Д.Р. „Трещотка“,. Современный оркестр. Том 3. М.: МузГИз, 1956 — 163—168 bet.
Буданков О.А., Вахутинский М.Б., Петров В.К. „Трещотки“,. Практический курс игры на русских народных духовых и ударных инструментах. М.: Музыка, 1991 — 87—91 bet.
Васильев Ю.А., Широков А.С. „Трещотка“,. Рассказы о русских народных инструментах, 2-е изд, М.: Советский композитор, 1986 — 15 bet.
Povetkin V.I. Novgorod shitirlashlarining kashfiyoti (Qayta tiklash ishlari tajribasidan) // Madaniyat yodgorliklari. Yangi kashfiyotlar: Yozish. Art. Arxeologiya. Yilnoma - 2000. - M .: Nauka, 2001. - S. 160-166.

Havolalar tahrir

[muzenc-1] Мациевский И.В. „Трещотка“,. Музыкальная энциклопедия. Том 5. М.: Советская энциклопедия, 1981.

[muzslov-2] „Трещотка“,Музыкальный энциклопедический словарь. М.: Советская энциклопедия, 1990 — 552 bet.

[rudn-3] Руднева А. В. „Трещотки“,. Курские танки́ и карагоды. М.: Советский композитор, 1975 — 189—191 bet.

[1]

[2]

[3]