Timur Segizbayev
Timur Sanjarovich Segizbayev (rus:Timur Segizbayev; 1941-yil 12-may — 2017-yil 15-dekabr) — qozogʻistonlik futbol murabbiyi.
| Shaxsiy maʼlumot | |||
|---|---|---|---|
| Toʻliq ismi | Timur Sanjarovich Segizbayev | ||
| Tavallud sanasi | 12-May 1941-yil | ||
| Tavallud joyi | Qozogʻiston SSR | ||
| Vafot sanasi | 15-dekabr 2017-yil | ||
| Vafot joyi | Qozogʻiston | ||
| Ampluasi | Yarim himoyachi | ||
| Professional faoliyati* | |||
| Yillar | Jamoa | Isht. | (Gol.) |
| 1958—1959 | FC Ordabasy | ||
| 1960—1970 | Qayrat | 213+ | (19+) |
| Boshqargan klublari | |||
| 1971 | FC Kaisar | ||
| 1971—1972 | FC Shakhter Karagandy | ||
| 1973—1979 | Qayrat | ||
| 1979—1982 | South Yemen | ||
| 1983 | FC Kaisar | ||
| 1986—1988 | Qayrat | ||
| *Professional klublardagi gollari (ichki chempionat) | |||
Biografiyasi tahrir
Semipalatinskda, Qirgʻiziston (Qozoq) ASSR Oliy sudi repressiyaga uchragan raisining oilasida tugʻilgan). Otasi Sanjar Segizboyev Stalin qatag‘onlari yillarida hibsga olinib, mo‘jizaviy tarzda qatldan qutulib qolgan va 1938-yilda reabilitatsiya qilingan. Urush yillarida u orqada ishlagan. Keyin oila Issiqqa koʻchib oʻtdi, u yerda otasi Olma-Ota viloyatining Enbekshiqozoq tumani tuman ijroiya qoʻmitasi raisi boʻlib ishlagan. Otam Oliy partiya maktabini tugatgach, uzoq yillar Olmaotada Qozog‘iston SSR Vazirlar Soveti apparatida mas’ul lavozimlarda ishladi. Onasi — uy bekasi, Temur sakkiz farzand orasida uchinchi, lekin oʻgʻillarning eng kattasi edi.
Futbolchilik faoliyati tahrir
Janubiy Yaman terma jamoasi bosh murabbiyi sifatida u mamlakatda tabiiy oʻt bilan qoplangan birinchi stadionni oʻrnatib, ularga Jahon chempionati saralashida qatnashish imkonini berdi.[1]
SSSR parchalanganidan soʻng u Oʻrta Osiyo ligasini tashkil etishga urinib koʻrdi.[1]
Klub tahrir
Olmaota futboli tarbiyalanuvchisi, maktab oʻquvchisi sifatida u murabbiy Georgiy Kozelko bilan „Avangard“ klubida, keyin Olma-Ota FSMda M. T. Puttsev bilan shugʻullangan. U Qozogʻiston terma jamoasi safida SSSR maktab oʻquvchilarining ikkita Spartakiadasida — 1957-yilda Rigada va 1958-yilda — Tbilisida oʻynagan. Oxirgi boʻlimda Armaniston terma jamoasiga birinchi boʻlimdan keyin 0:5 hisobida magʻlub boʻlganida u gol urdi. 17 yoshli Timur 5 ta gol urdi va uchrashuv durang bilan yakunlandi.
Oʻsha yili u 1960-yilda Qozogʻiston futboli tarixida birinchi marta oliy divizion jamoalari oʻrtasidagi SSSR chempionatida ishtirok etgan „Qayrat“ga qabul qilindi. 1960-yil 14-mayda Belarus (keyinchalik „Dinamo Minsk“) bilan mehmonda, 1960-yil 12-mayda, 19 yoshga toʻlgan kuni Timur SSSR chempionati oliy ligasida „Qayrat“ safida debyut qildi va ikkita gol urdi Minskliklarga qarshi. 1963-yilda SSSR kubogining yarim finaliga chiqqani uchun Segizboev SSSR sport ustasi unvonini oldi. 1964-yil 26-avgustda Moskvaning „Spartak“ jamoasi bilan mehmonda (2:0) gʻalaba qozongan oʻyinda ham Timur „Qayrat“ning sobiq futbolchisi Vladimir Lisitsin himoya qilgan qizil-oq darvozaga ikki marta zarba berdi. Butunittifoq „Izvestiya“ gazetasi o‘sha uchrashuv haqidagi xabarni „Temur va uning jamoasi“ deb nomladi, bu ibora keyinchalik juda mashhur bo‘ldi.
1966-yildan 1970-yilgacha jamoa sardori sifatida foliyat olib bordi. 29 yoshida u belning surunkali radikuliti tufayli faoliyatini yakunladi. Futbolchini 1970-yil 9-may kuni SSSR kubogi uchun Bokuning „Neftchi“ jamoasi bilan Olma-Otadagi „Markaziy“ stadionida o‘yinda kutib olish marosimi bo‘lib o‘tdi.[2]
Murabbiylik tahrir
KazGIFK (futbol murabbiyi) diplomiga ega boʻlgan Segizboev 1971-yilda KazGU jurnalistika fakultetida diplom himoya qilish uchun tayyorlanayotgan edi. Ammo keyin Qiziloʻrda viloyati viloyat partiya qoʻmitasi kotibi Xasan Bekturganov uni mahalliy „Avtomobilchi“ jamoasiga qabul qilishga koʻndiradi. Keyinroq u ikki yil davomida Qarag‘andaning „Shaxtyor“ klubini boshqargan. 1973-yilda Segizboev Olma-Otaning „Qayrat“ jamoasiga bosh murabbiy boʻldi. 1976-yilda klub Birinchi ligada 1-oʻrinni egalladi va oliy ligaga qaytdi.[3]
Oʻzining tugʻilgan klubi boshqaruvida oʻtkazgan 6 mavsumdan soʻng Timur Sanjarovich Yamanga taklif qilinadi. U yerda 3 yil davomida terma jamoa bosh murabbiyi bo‘lgan, biroq vatanidan uzoq vaqt uzoqda bo‘lgani uchun qaytishga qaror qilgan va u oʻzining tashabbusi bilan qurilgan mamlakatdagi birinchi maysa yuzasiga ega 15 000 tomoshabinga moʻljallangan stadionni ortda qoldirib ketdi.[4]
1986-yilgi mavsumda Segizboev Leonid Ostroushkoni Qozogʻiston SSR Davlat sport qoʻmitasining futbol boʻlimi boshligʻi lavozimidan „Qayrat“ bosh murabbiyi sifatida almashtirdi. Sobiq murabbiyning qattiq choralaridan charchagan jamoa oʻzini ozod qildi va yettinchi oʻrinni egalladi, bu SSSR chempionati Oliy ligasidagi barcha yillardagi eng yaxshi koʻrsatkich edi.
1989-yildan 2001-yilgacha futbol funksioneri sifatida FARC (KazSSR) vitse-prezidenti (1989-yildan), FARC prezidenti (1994—1996), FSK prezidentining bosh kotibi va maslahatchisi lavozimlarida ishlagan. 1994-yilda Chikagoda boʻlib oʻtgan FIFAning 51- kongressida Qozogʻiston Respublikasi futbol assotsiatsiyasi FIFAga qabul qilinganda, u Qozogʻiston davlat bayrogʻini prezident Joau Avelanjga topshirdi.
Qiziqarli faktlar tahrir
- 1998-yilda Rossiya futbolining 100 yilligi munosabati bilan Segizboyev prezident Yeltsindan sovg‘a — 3000 AQSh dollari olgan.
- 2001-yilda kitob nashr etildi: B. Galinskaya-Musina. „10 kun va Timur Segizboevning butun hayoti“.
- 2010-yilda „Timur Segizboyev. Futbolga berilgan yurak“ filmi Qozog‘istonning barcha yetakchi telekanallari tomonidan namoyish etildi.[5]
- 2014-yil 25-sentabrda „Qayrat“ futbol klubining yoshlar akademiyasiga Qozog‘iston futbolining afsonaviy futbolchisi va faxriysi nomi berildi.[6]
Mukofotlar tahrir
- SSSR sport ustasi (1963)
- Qozogʻiston SSR va Qozogʻiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan murabbiy (1974).
- Xizmat koʻrsatgan sportchi.
- Qozog‘iston Respublikasi Milliy olimpiya qo‘mitasining buyrug‘i (2011).
- „Otan“ ordeni (2016).
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 Timur Segizbaev — serdse, otdannoe futbolu sportinfo.kz
- ↑ „«Спартак» (Москва) — «Кайрат» (Алма-Ата) 0:2 (0:1)“. 23-mart 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-dekabr 2017-yil.
- ↑ „Тимур СЕГИЗБАЕВ - ум, честь и совесть казахстанского футбола“ (deadlink). 2017-yil 8-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-dekabr 2017-yil.
- ↑ „10 ДНЕЙ И ВСЯ ЖИЗНЬ“. 22-dekabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-dekabr 2017-yil.
- ↑ „«Тимур Сегизбаев. Сердце, отданное футболу» / Футбол“. 26-fevral 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-dekabr 2017-yil.
- ↑ „Тимур Сегизбаев — главный символ отечественного футбола“. 19-dekabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-dekabr 2017-yil.
Havolalar tahrir
- Timur Segizbayev Footballfacts.ru saytida