Yevrosfera
Yevrosfera yoki Yevropa imperiyasi[1] — Mark Leonard[2] va Yan Zelonka[1] Oksford universiteti akademiglari, Yevropa Ittifoqining harbiy-siyosiy masalalar boʻyicha bosh direktori Robert Kuper[3] va Yevropa Komissiyasining sobiq prezidenti Xose Manuel Barrozo[4] tomonidan taklif qilingan konsepsiya hisoblanadi.
- To'q ko'k: Yevropa Ittifoqi
- Taklif etilgan Yevrosfera hududlar
- Faraziya: Yevrosferaning yaqin qo'shnichilik siyosati
- Jiggarrang: Afrika mamlakatlari, Tinch okeani va karib havzasi mamlakatlari
Asosiy shartlar tahrir
Oxirgi 50 yil ichida Yevropa Ittifoqi 6 ta asoschi aʼzodan 27 taga koʻpaydi; Bundan tashqari, 7 ta nomzod davlat va potensial nomzodlar aʼzolikka kirishni kutmoqda: nomzod boʻlgan Albaniya, Chernogoriya, Shimoliy Makedoniya, Serbiya va Turkiya, shuningdek, ariza bergan va potensial nomzod boʻlgan Bosniya va Gersegovina va Kosovo ham potensial nomzod, lekin aʼzolikka ariza bermagan. Bir qator Yevropa davlatlari iqtisodiy jihatdan yagona Yevropa bozorining bir qismi sifatida birlashgan va yagona valyuta — yevrodan foydalanadi. Oʻzining „Tashqi ishlar va xavfsizlik siyosati boʻyicha ittifoq oliy vakili“ orqali Yevropa Ittifoqi jahon sahnasida bir ovozdan gapira oladi, shuningdek, koʻplab davlatlar bilan birlashma va erkin savdo shartnomalarini tuzadi. Bundan tashqari, Yevropa qoʻshnichilik siyosati va Oʻrta yer dengizi ittifoqi orqali u oʻz chegaralaridagi davlatlar bilan yaqinroq aloqalarni oʻrnatadi. Yevrosferaning asosiy maqasdlaridan biri yaqin savdo aloqalar va tinch siyosiy kelishuvlar sanaladi.
Yevropa Ittifoqiga aʼzo boʻlishga intilayotgan mamlakatlar Turkiya kabi kuzatilgan oʻlim jazosini bekor qilish kabi katta islohotlarni amalga oshirishi kerak. Mark Leonard Yevropa Ittifoqining taʼsir doirasini „Yevrosfera“ deb taʼriflaydi.
Yevrosferadagi davlatlar tahrir
Mark Leonardning fikricha, Yevrosfera 109 ta davlatni oʻz ichiga oladi. Yevropada bular Yevropa Ittifoqiga aʼzo 27 davlat, Yevropa Ittifoqiga aʼzo boʻlishni xohlovchi nomzod davlatlar, Gʻarbiy Bolqon mamlakatlari va Mustaqil Davlatlar Hamdoʻstligi (jumladan, Armaniston, Belarusiya, Gruziya, Moldova, Ukraina va transkontinental Qozogʻiston). Qizigʻi shundaki, u allaqachon Yevropa Ittifoqining yagona bozoriga integratsiyalashgan baʼzi Gʻarbiy Yevropa mamlakatlari (masalan, Norvegiya) haqida gapirmaydi. Yevropadan tashqarida u barcha Afrika mamlakatlari va Yaqin Sharqdagi barcha mamlakatlarni, shuningdek, Eron, Ozarbayjon va Rossiya kabi Yevrosferaning sharqiy chegarasini tashkil etadi deb aytib oʻtgan.
Yevrosferada kiritilishi mumkin boʻlgan boshqa mamlakatlar ham mavjud: bular toʻgʻridan-toʻgʻri Yevropa mamlakatlari, Islandiya yoki Lixtenshteyn kabi Yevropa iqtisodiy hududiga kiruvchi davlatlar, yevroni valyuta sifatida ishlatadigan davlatlar: Andorra, Monako va San-Marino yoki Yevropa Ittifoqining eng chekka hududlari Karib dengizi, Janubiy Amerika va Atlantika okeanida, masalan, Fransiya Gvianasi, Gvadelupa, Reunion, Martinika va Sent-Martin. Bundan tashqari, Atlantika, Karib dengizi, Tinch okeani va Janubiy okeanlardagi Yevropa Ittifoqi bilan chambarchas bogʻliq boʻlgan chet el davlatlari va chekka hududlar, odatda, Aruba, Bonaire, Kyurasao, Fransiya Polineziyasi, Grenlandiya va Sent-Pyer va Mikelon kabi Yevrosferaning hududiy tarkibiga kiritilgan.
Yuqoridagi barcha mamlakatlar va guruhlar bugungi kunda Yevropa Ittifoqi bilan mustahkam iqtisodiy va siyosiy aloqalarga ega mamlakatlar sifatida qaraladi.
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 Zielonka, J. (2006), Europe as Empire, Oxford University Press: Oxford.
- ↑ Leonard, M. (2005), Why Europe will run the 21st century, Fourth Estate: London.
- ↑ Cooper, R. (2003), The Breaking of Nations, Atlantic Books: London.
- ↑ „The birth of new rome“. 12-iyun 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan.
Adabiyotlar tahrir
- Ankerl, Guy. Global communication without universal civilization, INU societal research. Geneva: INU Press, 2000. ISBN 2-88155-004-5.