Yoqali kaltakesak
Yoqali kaltakesak[1] (lotincha: Chlamydosaurus kingii) — Agamik oilasiga mansub kaltakesak, Chlamydosaurus jinsining yagona vakili.
Yoqali kaltakesak | |
---|---|
Ilmiy tasniflash | |
Olam: | Eukariotlar |
Tip: | Chordatlar |
Sinf: | Sut emizuvchilar |
Turkum: | Xartumlilar |
Oila: | Agamovye |
Xalqaro ilmiy nomi | |
Chlamydosaurus kingii Gray, 1825 | |
Kichik turlar | |
Xavfsizlik holati |
Tarqalishi tahrir
Yoqali kaltakesakning vatani Avstraliyaning shimoli-gʻarbiy va yangi Gvineya janubidir. U erda quruq oʻrmonlar va oʻrmon-dashtlarda yashaydi.
Xususiyatlari tahrir
Yoqali kaltakesak uzunligi 80 dan 100 sm gacha, urgʻochilar erkaklarnikidan ancha kichikroq. Rangi sariq-jigarrangdan qora-jigargacha. U uzun dumi bilan ajralib turadi, bu yoqali kaltakesak tanasi uzunligining uchdan ikki qismini tashkil qiladi. Biroq, eng sezilarli xususiyati — bosh atrofida va tanaga ulashgan katta yoqaga oʻxshash teri burmasi. Burmada koʻplab qon tomirlari mavjud. Yoqali kaltakesak kuchli oyoq-qoʻllari va oʻtkir tirnoqlari bor.
Xatti-harakatlar tahrir
Yoqali kaltakesak yolgʻiz va asosan daraxtlarda yashaydi. U oʻljasini daraxtlar va yerdan qidiradi. Xavf ostida ogʻzini ochadi va choʻzilgan jagʻ suyaklari bilan taʼminlangan yorqin rangli yoqasini chiqaradi. Bundan tashqari, u orqa oyoqlarida tik turadi, shivirlagan tovushlarni chiqaradi va dumi bilan yerni uradi. Shunday qilib, u oʻzidan koʻra xavfliroq va kattaroq koʻrinadi. Effektni kuchaytirish uchun Yoqali kaltakesak, iloji boʻlsa, baland joyda turadi.
Yoqa tanadan 30 sm dan oshmasligi kerak. Qochish paytida u oʻrnidan turadi va orqa oyoqlarida yuguradi, oʻzini barqarorlashtirish uchun dumidan foydalanadi, aksariyat hollarda eng yaqin daraxt tomon yuguradi. Chiqib ketgan yoqaning yana bir maqsadi tana haroratini sozlashdir. Ertalab kaltakesak quyosh nurlarini bilan tuyinadi va qattiq qizib ketganda, kaltakesakning sovishiga yordam beradi. Shuningdek, u ayollarni jalb qilish va raqiblarga qarshi kurashishda muhim rol oʻynaydi.
Ovqati tahrir
Frilled kertenkele hasharotlar, oʻrgimchaklar, kichik sutemizuvchilar va boshqa kaltakesaklarni ovlaydi. Qush tuxumlarini isteʼmol qilishni yaxshi koʻradi.
koʻpayish tahrir
Erkak ayolni boshini qimirlatib jinsiy aloqaga chaqiradi. Agar u tayyor boʻlsa, erkak uning orqasiga koʻtarilib, sirpanib ketmaslik uchun boʻynini tishlaydi. Muvaffaqiyatli juftlashgandan soʻng, urgʻochi 8 dan 14 gacha tuxumni qumning nam joyiga koʻmadi. Taxminan oʻn hafta oʻtgach, nasl tugʻiladi.
Fotosurat tahrir
Manbalar tahrir
- ↑ Ананьева Н. Б., Боркин Л. Я., Даревский И. С., Орлов Н. Л. Пятиязычный словарь названий животных. Амфибии и рептилии. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. / под общей редакцией акад. В. Е. Соколова. — М.: Рус. яз., 1988. — С. 149. — 10 500 экз. — ISBN 5-200-00232-X.
Havolalar tahrir
- The Reptile Database: Chlamydosaurus kingii (angl.)