Vikipediya

Žuži Jelinek

Žuži Jelinek (tugʻilgan Suzana Ferber ;[1] 1920-yil 17-iyul — 2016-yil 23-yanvar) — vengriyalik xorvat moda stilisti, dizayner va yozuvchi.

Žuži Jelinek
Tavalludi
Suzana Ferber

17-iyul 1920-yil
Budapesht, Vengriya Qirolligi
Vafoti 23-yanvar 2016-yil(2016-01-23)
(95 yoshda)
Zagreb, Xorvatiya
Kasbi Moda stilisti, dizayner, yozuvchi

Yoshligi

tahrir

Jelinek 1920-yilda Budapeshtda[2][3] kambagʻal yahudiy ota-onalari Izidor va Ruza Ferberning oilasida uch farzandning eng kichigi boʻlib tugʻilgan. Uning otasi familiyasini Farberdan Ferberga oʻzgartirdi. Jelinekning otasi tomonidan bobosi Morits Farber, Ludbreglik toʻqimachilik savdosi.[4] Uning ota-onasi kar edi, otasi Lyudbregdan, onasi Vengriyadan edi. Ular Budapeshtda uchrashishdi va u yerda oilalari tomonidan hududdagi karlar uchun yagona ixtisoslashtirilgan maktabga yuborildi.[5] Jelinekning ikkita ukasi ham bor edi. Jelinek tugʻilgandan keyin uning oilasi Zagrebga koʻchib oʻtdi. Ular shaharning kambagʻal qismida yashashgan. Jelinekning xolasi, otasining singlisi, boy zagreblik yahudiyga turmushga chiqqan boʻlsa-da, Jelinek uning oilasi bundan foyda koʻrmaganini aytdi. Jelinekning xolasi kambagʻal kar akasidan uyaldi, shuning uchun Jelinekning oilasi tashrif buyurganida, u ularni oshxonada qabul qilardi, chunki Jelinekning soʻzlariga koʻra, ular uydagi salonlar uchun sharoit yetarli emas edi. Oʻsha paytda Jelinek muvaffaqiyatli hayot kechirishiga qasam ichdi. Bolalikdagi qashshoqlikda boshdan kechirgan xoʻrlik uning munosib hayotga erishishiga turtki boʻldi. U Zagreb tikuvchilik maktabini tamomlagan.Manba xatosi: Closing </ref> missing for <ref> tag[6]

Karyera va keyingi hayot

tahrir

Jelinek Parijda Nina Ricci fabrikasida tikuvchi boʻlib ishlay boshlaganida atigi 17 yoshda edi. Parijda Jelinek qisqa vaqt ishlagan Coco Chanel bilan uchrashdi. Ikkinchi Jahon urushi tufayli Jelinek 1939-yilda Zagrebga qaytib keldi. Zagrebda u tikuvchi doʻkon ochdi va u yerda badavlat yahudiy oilalari uchun tikuvchilik qildi. Jelinek til oʻrganishda ham faol edi. 1941-yilda u birinchi turmush oʻrtogʻi Zagreblik stomatolog doktor Erich Jelinek bilan uchrashdi va turmushga chiqdi. Bu nikohdan Jelinekning ikki farzandi bor: oʻgʻli Ivica va qizi Dijana.[7][8]

1941-yilda Mustaqil Xorvatiya davlatining barpo etilishi bilan, mash’um Ustaše siyosati tez orada uning aka-ukalarini lagerlarga olib bordi, ular ikkalasi ham oʻldirilgan, biri Kerestinec konslagerida, ikkinchisi esa Yadovno konslagerida.[7] Ustasha va natsistlar taʼqibidan qochish uchun Susakda boʻlganida, Jelinek ota-onasi Jasenovac konslageriga olib ketilayotganini bildi. U italiyalik ofitserning oldiga bordi, uni vasvasaga soldi va shu tariqa ota-onasini deportatsiyadan qutqardi. Urush paytida Jelinek partizanlarga qoʻshildi. Urushdan keyin u yana tikishni boshladi va 40 yoshida AQShga koʻchib oʻtdi.[8]

Qoʻshma Shtatlarda u tikuvchilik bilan shugʻullangan va bu borada juda muvaffaqiyatli boʻlgan. U Zagrebga qaytib kelganida, Jelinek eri uni xizmatkor qizga tashlab ketganini bildi. U qattiq ishlashda davom etdi va dunyo boʻylab sayohat qildi. Ammo bu Josip Broz Titoni bezovta qildi. Tito unga qoʻngʻiroq qildi va u sayohatni davom ettira olmasligini va oʻz modellarini Žuzi Jelinek sifatida targʻib qila olmasligini aytdi, chunki u buni Yugoslaviya ishchilarining oʻzini oʻzi boshqarishi uchun foydali emas deb hisobladi. U uni Makedoniyaning Teteks moda kompaniyasining direktori qilishni taklif qildi. Jelinek bu taklifni rad etdi va 1962-yilda nutqida Tito uni Yugoslaviyadagi salbiy element deb atadi. Unga ketishni aytishdi. Keyin u bolalari va ota-onasi bilan Jenevaga koʻchib oʻtdi. U kelganida, Jelinek koʻchaga chiqdi va oilasi uchun eng arzon kvartirani soʻradi. Oʻsha koʻchada vafot etganida u toʻrtta uyning egasi edi. 1964-yilda Tito uni uyga taklif qilganida u Zagrebga qaytib keldi. U kelganidan keyin u Titoning rafiqasi Jovanka Broz uchun moda asarlarini tikdi. Faoliyati davomida Jelinek AQSh, Yaponiya va butun Yevropada moda asarlarini sotgan.[9][10]

Jelinek sakkizta kitob muallifi va 1994-yildan boshlab Xorvatiya ayollar jurnali Gloriyaning doimiy sharhlovchisi boʻlgan.[11][12] Xorvatiya radiotelevideniyesi Jelinekning qashshoqlikning dastlabki yillaridagi hayoti va keyingi muvaffaqiyatlari haqida hikoya qiluvchi hujjatli film tayyorladi.[13] Oʻlimidan bir necha yil oldin Jelinek oʻz hayoti haqida film suratga olmoqchi boʻlgan Steven Spielbergdan taklif oldi. Aytishlaricha, u Xolokost paytida ota-onasini qutqarish uchun oʻz hayotini xavf ostiga qoʻygan yolgʻiz yahudiy ayol haqidagi hikoyasini eshitgan. Shunda Spielberg Jelinekni filmning bosh maslahatchisi boʻlishga taklif qildi. Oxir-oqibat, u taklifdan juda mamnun boʻlgan boʻlsa-da, Jelinek rad etdi va vaqti cheklanganligi sababli AQShda ikki yil oʻtkaza olmadi, degan xulosaga keldi.[13] Jelinek Zagreb, Jenevada va Opatiyada yashagan. Jelinek birinchi nikohidan keyin uchta nikohga ega edi.[14] Uning oxirgi eri Milorad Ronkulin edi.

Jelinek uzoq vaqtdan beri Zagrebdagi yahudiy jamiyatining kengash aʼzosi edi.[15]

Jelinek 2016-yil 23-yanvarda 95 yoshida vafot etdi.[16]

Nashr etilgan asarlar

tahrir
  • Seks liječi sve, Profil, 2004-yil
  • Žene, osvajajte. . . , Znanje, 2010-yil
  • Mijenjaju li se muškarci, Znanje, 2011-yil

Manbalar

tahrir
  1. ↑ Prgomet, Ivana. „Jovanka Broz: Drugarice Jelinek, volim vaše cipele“ (xorvatcha). 24sata (20-iyun 2008-yil). Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.
  2. ↑ „Nakon Zagreba Žuži Jelinek slavila u Rijeci“ (xorvatcha). Jutarnji list (26-iyul 2008-yil). 1-yanvar 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.
  3. ↑ „Portreti – Žuži Jelinek“ (xorvatcha). Croatian Radiotelevision (2-fevral 2012-yil). Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.
  4. ↑ „Holocaust Survivors and Victims Database: Zuzi Jelinek“. United States Holocaust Memorial Museum. Qaraldi: 8-fevral 2013-yil.
  5. ↑ Božić, Tanja. „Žuži Jelinek: U 92. pišem knjigu "Živjeli muškarci"“ (xorvatcha). Večernji list (15-aprel 2012-yil). Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.
  6. ↑ Celevska, Ivančica. „Žuži Jelinek: Nemoralne ponude prihvatite s 50 godina“ (xorvatcha). Slobodna Dalmacija (7-avgust 2011-yil). 24-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.
  7. ↑ 7,0 7,1 Božić, Tanja. „Žuži Jelinek: U 92. pišem knjigu "Živjeli muškarci"“ (xorvatcha). Večernji list (15-aprel 2012-yil). Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.Božić, Tanja (April 15, 2012). "Žuži Jelinek: U 92. pišem knjigu „Živjeli muškarci“" (in Croatian). Večernji list. Retrieved June 17, 2012.
  8. ↑ 8,0 8,1 Bolanča, Sandra. „Moj savjet svim ženama: Svakoga si jutra recite da ste mlade, lijepe i sretne“ (xorvatcha). Jutarnji list (11-avgust 2011-yil). 19-dekabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.Bolanča, Sandra (August 11, 2011). „Moj savjet svim ženama: Svakoga si jutra recite da ste mlade, lijepe i sretne“ (Wayback Machine saytida 19-dekabr 2013-yil sanasida arxivlangan) (in Croatian). Jutarnji list. Retrieved June 17, 2012.
  9. ↑ Bolanča, Sandra. „Moj savjet svim ženama: Svakoga si jutra recite da ste mlade, lijepe i sretne“ (xorvatcha). Jutarnji list (11-avgust 2011-yil). 19-dekabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.Bolanča, Sandra (August 11, 2011). „Moj savjet svim ženama: Svakoga si jutra recite da ste mlade, lijepe i sretne“ (Wayback Machine saytida 19-dekabr 2013-yil sanasida arxivlangan) (in Croatian). Jutarnji list. Retrieved June 17, 2012.
  10. ↑ „Žužina životna priča stiže na male ekrane“ (xorvatcha). Jutarnji list (14-iyun 2007-yil). 1-yanvar 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.
  11. ↑ Celevska, Ivančica. „Žuži Jelinek: Nemoralne ponude prihvatite s 50 godina“ (xorvatcha). Slobodna Dalmacija (7-avgust 2011-yil). 24-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.Celevska, Ivančica (August 7, 2011). „Žuži Jelinek: Nemoralne ponude prihvatite s 50 godina“ (Wayback Machine saytida 24-sentabr 2015-yil sanasida arxivlangan) (in Croatian). Slobodna Dalmacija. Retrieved June 17, 2012.
  12. ↑ Mirković, Nada. „Žuži Jelinek: 'Muškarci su zbog feminizma postali oholi: čekaju da žene njih osvoje'“ (xorvatcha). Jutarnji list (16-may 2010-yil). 7-avgust 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.
  13. ↑ 13,0 13,1 „Žužina životna priča stiže na male ekrane“ (xorvatcha). Jutarnji list (14-iyun 2007-yil). 1-yanvar 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.„Žužina životna priča stiže na male ekrane“ (Wayback Machine saytida 1-yanvar 2014-yil sanasida arxivlangan) (in Croatian). Jutarnji list. June 14, 2007. Retrieved June 17, 2012.
  14. ↑ Jelinek, Žuži. „Ljubav kao kamen smutnje“ (xorvatcha). Gloria. 28-mart 2009-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.
  15. ↑ Pavičić, Darko. „Dr. Kraus: Sinagogu ćemo graditi sami!“ (xorvatcha). Jutarnji list (6-noyabr 2006-yil). 1-yanvar 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2012-yil.
  16. ↑ „Preminula legendarna Žuži Jelinek“. Telegram.hr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Žuži_Jelinek&oldid=3613232" dan olindi