Кosmologik singulyarlik

Кosmologik doimiysi - Olam holatining oldingi zamondagi aniq vaqti. Bu vaqtda quvvat zichligi va vaqt-fazosining qiyshiqligi katta boʻlgan — planck ahamiyat tartibida. Bu holat, Olamning keyingi bosqich bilan birgalikda rivojlanishi, quvvat zichligi yuqori boʻlgan vaqtni yana ʼʼKatta potlashʼʼdeb ham ataydilar. Kosmologik doimiysini gravitatsiya doimiysi, umumiy nisbiylik nazariyasi va muqobil nazariya gravitatsiyasini misol qilib keltirsa boʻladi.

1967-yilda Stephen Hawking bu doimiyni paydo boʻlish imkonini isbotlagan. U yozgan:

Bizning natijalarimiz koʻrsatishi boʻyicha, bizning Olam aniq vaqtda mavjudga kelgan. Lekin Olamning paydo boʻlishi, doimiyligi bitta ham maʼlum fizika qonunlariga boysinmadi.

Masalan harorat va zichlik bir vaqtda bir hil bola olmaydi, buning sababi tartibsizlik mezonining cheksiz ravishda nol darajasiga tirishmogʻidadir.

Kosmologik doiymining borligi fizikada eng katta jiddiy muammolardan biridir. Buning sababi bizda Katta portlashdan oldin nima boʻlgani haqida hech qanday maʼlumotlar yogʻdir.