1895-yilda Angliya-Rossiya kelishuvi
1895-yildagi Angliya-Rossiya shartnomasi yoki 1895-yildagi Angliya-Rossiya delimitatsiyasi ― 1895-yil 27-fevralda (11-mart) Rossiya va Britaniya imperiyalari hukumatlari oʻrtasida tuzilgan xalqaro shartnoma boʻlib, u oʻsha qudratli davlatlar oʻrtasidagi barcha hududiy masalalarni nihoyat hal qildi. Pomirdagi delimitatsiya va Oʻrta Osiyoning bu qismida ikkala davlatning taʼsir doirasi haqida[1].
Ushbu bitimning yakuniy nuqtasida, Afgʻoniston amirligi chegarasi, Zorkul koʻlining gʻarbiy qismida, Panje daryosi boʻlib xizmat qilishini koʻrsatdi va shunga koʻra afgʻon amiri Pyanjning oʻng qirgʻogʻidagi barcha yerlarni, yaʼni Shugnanning Sharqiy qismlarini va Vahonning Shimoliy qismini, Buxoro amiri Amudaryo janubida, yaʼni Darvazning Janubiy qismida joylashgan yerlarni tozalashi kerak edi[1].
Har ikki hukumat — rus va ingliz hukumati — bu joylarni tozalash amalga oshirilishi uchun ikkala amirga ham oʻz taʼsirini ishlatishga vaʼda berdi[1].
Ikki qudratli davlat oʻrtasida Pyanj daryosi boʻylab chegara oʻrnatish masalasida baʼzi qarama-qarshiliklarga qaramay, bu yerda delimitatsiya Pomirning sharqiy hududlariga qaraganda tezroq amalga oshirildi[1].
Yana qarang tahrir
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Искандаров 1962.
Adabiyotlar tahrir
- Londonskiy dogovor 1895 // Bolshaya rossiyskaya ensiklopediya : [v 35 t.] / gl. red. Yu. S. Osipov. — M. : Bolshaya rossiyskaya ensiklopediya, 2004—2017.
- Iskandarov B. I. I // Vostochnaya Buxara i Pamir vo vtoroy polovine XIX v. / Radjabov S. A.. — Dushanbe : AN Tadjikskoy SSR, 1962. — 357 p.
- Iskandarov B. I. II // Vostochnaya Buxara i Pamir vo vtoroy polovine XIX v. / Radjabov S. A.. — Dushanbe : AN Tadjikskoy SSR, 1963. — 352 p.
- Shoxumorov A. Razdelenie Badaxshana i sudbi ismailizma / Yemelyanova N. M.. — Moskva-Dushanbe : IV RAN, 2008. — 126 p.