A. P. Chexov yodgorligi (Badenveyler)
A.P. Chexov yodgorligi — 1908-yilda Germaniyaning Badenveyler shahrida oʻrnatilgan yodgorlik[1]. Bu A.P. Chexovning[2] dunyodag[3] i birinchi yodgorligi.
1908-yilgi yodgorlik
tahrir1908-yilda Germaniyaning Badenveyler shahri bogʻida Anton Pavlovich Chexovning birinchi haykali ochilgan. U Konstantin Stanislavskiy[1] tashabbusi bilan yaratilgan boʻlib, u ham yozuvchi P. Boborikin va adabiyotshunos A. Veselovskiy[4] bilan birga yodgorlikning ochilishida ishtirok etgan.
Yodgorlik muallifi rus haykaltaroshi N. Shleyfer[2] boʻlib, yodgorlik bronzadan yasalgan[5]. Chexov byusti yam-yashil yonbagʻirda, sachratilgan toshlar orasiga qoʻyilgan edi[6]. 1908-yilda ochilgan Badenveylerdagi yodgorlik A.P.Chexov xotirasiga o‘rnatilgan dunyodagi birinchi yodgorlik bo‘lgan. U boshqa yodgorliklar qatori ruslarning xayr-ehsonlari hisobiga yaratilgan[3].
Badenveylerda Chexov haykali ochilishi tantanali ravishda o‘tkazildi. Yodgorlik atrofiga gullar qo‘yildi, omma uchun maydoncha yasaldi, ko‘plab fotosuratchilar qatnashdi . Ular A.P.Chexovni xotirlash marosimini o‘tkazganlaridan so‘ng ochilish marosimi bo‘lib o‘tdi, unda tantanali nutq so‘zlandi. Nutqni gofmeyster D. A. Eyxler, akademiklar A. N. Veselovskiy, P. D. Boborikin, Moskva badiiy teatri direktori Konstantin Stanislavskiy so‘zlashgan. Yodgorlik oʻzining nafis koʻrinishi bilan ajralib turardi[3].
Ochilish marosimidan soʻng mehmonxonalardan birining ayvonida musiqa bilan tantanali nonushta uyushtirildi, rus kompozitorlari musiqalari ijro etildi[6].
Birinchi jahon urushi oxirida bu yodgorlikning faqat poydevori qolgan, chunki byustning oʻzi boshqa yodgorliklar qatori eritish uchun yuborilgan. Toshda „Yaxshi odam va shifokorga bagʻishlanadi“ va „Buyuk yozuvchi — Anton Chexovga“ yozuvlari saqlanib qolgan[1].
1964-yilda A.P.Chexovning birinchi haykali oʻrnatilgan joyga sovet jurnalistlari tashrif buyurishdi[1].
Yodgorlik 1992 yil
tahrir1992-yilda Badenveylerdagi A.P.Chexov haykali Saxalin aholisining yordami bilan qayta tiklandi . Yangi yodgorlik muallifi saxalinlik haykaltarosh Vladimir Chebotarev edi. Yodgorlik 1908-yilgi eski postamentga oʻrnatilgan boʻlib, Chexov yoqasi yuqoriga burilgan holda tasvirlangan. Mehmonlarga yanada qulayroq boʻlishi uchun bu yerga yangi piyoda yoʻlakchasi qurildi . Yangi yodgorlikni Saxalindan Chexovning „Saxalin oroli“ bir kitobi muzeyi direktori Georgiy Miromanov olib keldi . Yangi yodgorlik ham bronzadan quyilgan[7].
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Музей Чехова в Баденвейлере“. 2018-yil 7-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ 2,0 2,1 К.С. Станиславский.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Нива & 5 июля 1908.
- ↑ „Литературная газета“. 2020-yil 22-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Памятные места в других странах“. 2018-yil 8-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ 6,0 6,1 О.Л. Книппер — М.П. Чехова.
- ↑ „В Баденвайлере создано первое Немецкое общество Чехова“. 2021-yil 25-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
Adabiyotlar
tahrir- Ольга Леонидовна Книппер, Мария Павловна Чехова. О.Л. Книппер — М.П. Чехова. Переписка. Том 1: 1899–1927. ISBN 978-5-4448-0477-3.
- К. С. Станиславский „Открытие памятника А.П.Чехову в Баденвайлере“, . Статьи. Речи. Заметки. Дневники. Воспоминания (1877-1917). Проспект.
- Иллюстрированный журнал литературы и современной жизни "Нива", №27. Издательство А. Ф. Маркса, 5 июля 1908.
- Коллектив авторов. Чехов А.П. и Общество любителей российской словесности (сборник).
- Markina L. G. TSCHECHOW-DENKMAL BADENWEILER PAMYaTNIK ChYeXOVU BADYeNVAYLYeR // Kultura Germanii: lingvostranovedcheskiy slovar / pod obщey redaksiey prof. N. V. Muravlyovoy. — M.: AST, 2006. — S. 998. — 1181 s. — 3000 ekz. — ISBN 5-17-038383-5.