Abu

Abu, kengaytirilganda Abu al, Abu-l, Abul, Abu-l (abū, arabcha: أبو; yoki abū'l), shuningdek, "abi" (roditelniy padej shakli) — arabcha „ota“ so‘zi; arabcha ismning bir qismi (kunya), „falonchining otasi“ degan maʼnoni anglatadi. Yahudiycha „Ab“ ga mos keladi. Semit xalqlari orasida „abu“ yoki „abi“ bilan atoqli otlar anʼanasi juda qadimiy bo‘lib, qadimgi Misr yodgorliklarida o‘yilgan nomlarda uchraydi^[1].

Toʻngʻich oʻgʻil yoki qiz uchun avlod qavmini, „ibn“ soʻzi esa ajdod qavmini hosil qiladi. Misollar: Amru yoki Hasan ismli o‘g‘ilning otasi Abu-Amru va Abul-Hasan deb nomlanishi mumkin; Amr o‘g‘li va Hasan otasi bo‘lgan Zeid ismli kishi Abu Hasan Zeid ibn Amru deb ataladi.

Ayol avlodlarining ismlari „umm“ (umm), ona so‘zi bilan yasaladi.

Foydalanish misollari

Arablar orasida bu so‘z ko‘plab o‘ziga atoqli otlarning bir qismi bo‘lib, quyidagilarni ifodalaydi:

otaning o‘g‘ilga nisbatan haqiqiy munosabati;
metonim;
hukmronlik, biror narsaga egalik qilish.

„Abu“ sifatni ifodalashi mumkin, masalan:

Abul-feda — vafo otasi, yaʼni sodiq;
Abul-yakzon — hushyorlik otasi, yaʼni xoʻroz;
Abul-Xayr — ezgulik otasi.

„Abu“ laqabning, jumladan istehzoli laqabning bir qismi bo‘lishi mumkin, masalan:

Abu-Enf — burunning otasi, yaʼni uzun burunli;
Abu-Lehiye — soqolning otasi, yaʼni soqolli;
Abu Safir — hushtakning otasi, yaʼni hushtakchi.
Suriyalik yozuvchi Abu-Farajning laqabi (Abu al-Faraj) „o‘yin-kulgi otasi“ deb tarjima qilinadi.

Geografik nomlar: Abu-Simbel (boshoq otasi), Abu-Dabi (g‘azal otasi), Abu-Greyb (qarg‘a otasi).

Yahudiycha talaffuz

Yahudiylar „abu“ so‘zini „ab“ yoki „abi“ (yunoncha yozishda „av“ va „avi“) deb talaffuz qiladilar, shundan Avimelex (mening otam shoh), Avishalom (mening otam tinchlik, orom) va boshqalar.

Yana qarang

Adabiyotlar

Абу // Энциклопедический словарь, составленный русскими учёными и литераторами. СПб., 1861.

Manbalar

↑ Абу // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

Havolalar

Abu // Ensiklopedicheskiy leksikon: V 17 t. — SPb.: Tip. A. Plyushara, 1835—1841.

[1] Абу // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

[1]