Adicha
Bu maqola oʻzbek tilining imlo qoidalariga muvofiq yozilmagan. Qarang: VP:ORFO. |
Adicha (saxa.: Адыаччы) (Borong yuqori oqimida) — Saxadagi daryo, Yana daryosining oʻng irmogʻi.
| Adicha | |
|---|---|
| Tavsif | |
| Uzunligi | 715 |
| Suv sarfi | 512,5 m³/s |
| Davlat | Rossiya |
| Adicha | |
Geografiyasi
tahrirUzunligi 715 km, suv havzasi maydoni 89,8 ming km² ni tashkil qiladi. Cherskiy tizmasining gʻarbiy yon bagʻirlaridan boshlanadi. Tomponskiy va Verxoyansk tumanlari hududi orqali keng vodiy boʻylab oqadi[1]. Yana daryosiga uning 648-kilometrida quyiladi.
Gidrologiya
tahrirQor va yomgʻir suvlaridan toʻyinadi. Yillik oʻrtacha suv sarfi boshlanishidan 26 km uzoqlikda 512,5 m³/s[2], 212 km.da — 327,76 m³/s[3], 334 kmda — 300,92 m³/s[4] ni tashkil qiladi. Yilning oktabr oyida muzlashni boshlaydi, qishda 1 oydan 4,5 oygacha muzlaydi; may oyining oxirida foydalanish uchun ochiladi. Katta hajmda muzlar uchrab turishi bilan oʻziga xosdir.
Asosiy irmoqlari
tahrir(quyilish masofasi)
- 68 km — Tuostax daryosi (oʻng irmoq)
- 222 km — Borulax daryosi (chap)
- 338 km — Charki daryosi (oʻng)
- 351 km — Nelgese daryosi (chap)
- 429 km — Derbeke daryosi (chap)
- 463 km — Delakag daryosi (oʻng)
Xoʻjalikda foydalanish
tahrirAdicha daryo transporti uchun juda qulay. Oyun-Xomoto qishlogʻidan boshlanuvchi 223 km uzunlikdagi qismi Rossiya Federatsiyasining[5] ichki suv yoʻllari roʻyxatiga kiritilgan.
Sovet davrining oxirida daryoda Adichan gidroelektrostantsiyasi qurish rejalashtirilgan edi, ammo mamlakatdagi qayta qurish va iqtisodiy qiyinchiliklar bu loyihani bekor qilinishiga olib keldi.
Suv reestri maʼlumotlari
tahrirRossiya suv resurslari federal agentligi tomonidan Rossiya davlat suv reestri hamda RF hududlaridagi suv xoʻjaliklarini geoaxborotlashtirish tizimi maʼlumotlariga koʻra tayyorlangan:
- Havza hududi — Lenskiy
- Daryo havzasi — Yana
- Daryo quyi havzasi — Adicha
- Suv xoʻjaligi uchastkasi — Adicha
Manbaalar
tahrir- ↑ „Адыча“. Публичная кадастровая карта. 11-iyun 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-aprel 2013-yil.
- ↑ „Adycha At Yurduk-Kumakh“. Статистика на сайте R-ArcticNET. — Данные наблюдений 1937—1999 гг. 30-aprel 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-aprel 2013-yil.
- ↑ „Adycha At Oiun-Khomoto“. Статистика на сайте R-ArcticNET. — Данные наблюдений 1942—1999 гг. 30-aprel 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-aprel 2013-yil.
- ↑ „Adycha At Ust'-Charky“. Статистика на сайте R-ArcticNET. — Данные наблюдений 1943—1997 гг. 30-aprel 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-aprel 2013-yil.
- ↑ „Приказ Минтранса РФ от 17 августа 2012 г. № 316 «Об определении бассейнов внутренних водных путей Российской Федерации»“. Qaraldi: 25-aprel 2013-yil.
Adabiyotlar
tahrir- Adicha // Bolshaya sovetskaya ensiklopediya : [v 30 t.] / gl. red. A. M. Proxorov. — 3-e izd. — M. : Sovetskaya ensiklopediya, 1969—1978.
- Adicha // Slovar sovremennix geograficheskix nazvaniy / Rus. geogr. o-vo. Mosk. sentr; Pod obщ. red. akad. V. M. Kotlyakova. Institut geografii RAN. — Yekaterinburg: U-Faktoriya, 2006.
- Adicha // Ensiklopedicheskiy slovar Brokgauza i Yefrona : v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1890—1907.