Dr. Agop Handanyan (Յակոբ Հանտանեան , 1834, Diyarbakir, Usmonli imperiyasi — 1899 yil 30 oktyabr Istanbul, Usmonli imperiyasi) taniqli shifokor, yozuvchi, tarjimon, professor va Usmonlidagi birinchi ilmiy turdagi kitob muallifidir[1] Uning asli kelib chiqishi arman hisoblanadi.[2]

Agop Handanyan Diyorbakirda tugʻilgan, lekin 5 yoshida Konstantinopolga (Istanbul) koʻchib oʻtgan edi. U dastlab Üsküdardagi Jemaran arman maktabida tahsil oladi. O‘rta maktabni tugatgach, shifokorlik faoliyatini boshlaydi. 1860 yilda Usmonlilar imperiyasidagi birinchi tibbiyot maktabi Mekteb-i Tıbbiye-i Shahaneda taʼlim oladi. 1878 yilda Usmonli arman professori Servichan Afandi isteʼfoga chiqishga qaror qilganida, Harbiy Tibbiyot Akademiyasi professori etib tayinlanadi. Keyinchalik Fuqarolik tibbiyoti maktab kengashining umumiy arxivida ishlaydi.

Tarjimalar tahrir

Fransuz tilini yaxshi bilgan doktor Agop Handanyan fransuzcha tibbiyot kitoblarini Usmonli turk tiliga tarjima qilish bilan shugʻullanib keladi. U birinchi marta 1875 yilda Jozef Briand va Ernest Chaude kitoblarini fransuz tilidan ingliz tiliga tarjima qilgan edi. Keyinchalik, 1877 yilda fransuz tilidan tarjima qilingan „Tıbb-ı Kanuniy“ asarini yozadi. Shundan soʻng 1885 yilda „Kimyo-yi Kanuniy“ nomli toksikologiya oid tadqiqotlarini jamlaydi. Bu kitoblar Usmonli davlati tarixidagi dastlabki tibbiyot kitoblari hisoblanadi.[3]

Manbalar tahrir

  1. Osmanlı'da asayiş, suç ve ceza : 18.-20. yüzyıllar (Türkçe). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 2007 — 107 bet. ISBN 9789753332156. 
  2. Türk kimya eserleri bibliyografyası: (basmalar 1830-1928) ve modern kimya biliminin Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşuna kadar olan durumu ve gelişmesi (Türkçe). İslâm Tarih, Sanat, ve Kültür Araştırma Merkezi, 1985 — 19 bet. 
  3. „Yurdumuzda Adli Tıp Öğretimi“ (Türkçe). I.T.U. - Istanbul University Tip Fakueltesi. 9 mayıs 2007da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 kasım 2012.