Apple I
Apple I (shuningdek, Apple-1)-bu dastlabki shaxsiy kompyuter, ehtimol toʻliq yigʻilgan holda sotilgan birinchi shaxsiy kompyuter.
 | |
| Turi | персональный компьютер |
|---|---|
| Chiqarilgan sanasi | июль 1976 года |
| Protsessor | MOS 6502 на частоте 1 МГц |
| Xotirasi | ОЗУ 4 КБ, возможно увеличение до 8 или 48 КБ платами расширения |
Tarixi
tahrirKompyuter shaxsiy foydalanish uchun Stiv Voznyak tomonidan ishlab chiqilgan. Voznyakning doʻsti Stiv Jobsda uni sotish gʻoyasi bor boʻlgan. Apple I Apple Computer kompaniyasining (hozirgi Apple Inc.) birinchi mahsuloti boʻlib, 1976-yil aprel oyida Kaliforniyaning Palo Alto shahridagi „Homebrew Computer Club“ida namoyish etilgan.
Homemade Computer Club yigʻilishlaridan birida Jobs va Voznyak oʻzlarining birinchi kompyuter taqdimotini oʻtkazganlar. Omma oldida nutq soʻzlashi juda qiyin boʻlgan uyatchan Voznyak eʼtiborini oʻz qurilmasining afzalligiga qaratadi, bu unga eng muhimi boʻlib tuyuldi, yaʼni ekranda tezkor displey bilan klaviaturadan maʼlumotlarni qulay kiritish. Shundan soʻng tabiatan notiq boʻlib chiqqan Stiv Djobs olomon bilan gaplashdi. U tinglovchilarga ritorik savollar bilan murojaat qilib, ishtiyoq va ishonch bilan gapirdi. Biroq, bunday jozibali taqdimotda ham bu taklif tinglovchilarda ishtiyoq uygʻotmadi, faqat bir kishi Apple I ni sotib olishga qiziqish bildirgan. Bu Pol Terrell boʻlib chiqti, u yaqinda Menlo Parkdagi El Camino Realda ochilgan Byte kompyuter doʻkonining egasi edi. Ertasi kuni Jobs yalangoyoq Byte doʻkonida paydo boʻldi va u ham Voznyak keyinchalik hayotlarida asosiysi deb ataydigan bitim tuzdilar. Terrell bir vaqtning oʻzida 50 ta kompyuterga buyurtma berdi, lekin uni bosma platalar qiziqtirmagan, unga toʻliq kompyuterlar kerak edi va u har biri uchun 500 dollar toʻladi. Jobs darhol rozi boʻldi, garchi ularda bunday buyurtmani bajarish uchun mablagʻlari yoʻq boʻlsaham[1]. Bunga 15 000 dollar kerak edi, ammo Jobs vaziyatdan chiqish yoʻlini topdi: u doʻstlaridan 5 000 dollar qarz olishga muvaffaq boʻldi va Cramer Electronics distribyutoridan 30 kunga kreditga komponentlar oldi va Terrellni kafil qildi ham da u haqiqatan ham butun loyihani moliyalashtirgan[1].
Hamkorlar Jobsning uyi va garajini egallab olishdi. Ish qaynay boshlaydi, Stiv qoʻlidan kelgan hammani oʻziga tortadi. Uning doʻsti Daniel Kottke va homilador singlisi Patti bir dollar evaziga chiplarni kiritadilar[2]. Denielning zargarlik biznesida tajribaga ega boʻlgan sobiq sevgilisi Elizabet Xolms dastlab mikrosxemalarni lehimlash bilan shugʻillanadi . Ammo u tasodifan plataga lehim tushirganida, Jobs ularda ehtiyot qismlar yoʻqligini aytadi va uni buxgalteriya va hujjatlarga oʻtkazdi. U lehimlashni oʻziga oldi. Sifat nazorati va agar kerak boʻlsa, muammolarni bartaraf etish Voznyak tomonidan amalga oshirilgan[1]. Ushbu qoʻshma ish davomida Jobs birinchi navbatda oʻzini ancha qattiqqoʻl qilib, oʻzini avtoritar rahbar sifatida koʻrsatadi. U faqat Voznyak uchun istisno qiladi va u doʻstlik va hamkorlik davrilarida hech qachon ovozini koʻtarmagan.
Bir oy oʻtgach, buyurtma tayyor boʻldi, hamkorlar Terrellga 50 ta kompyuterni yetkazib berishadi va komponentlar uchun kreditni toʻlashdi. Apple I hech qanday klaviatura, monitor, quvvat manbalari va hatto korpuslar bilan birga kelmadi-faqat toʻliq jihozlangan anakartlar. Shunga qaramay, Apple I tarixda ishlab chiqaruvchi tomonidan tayyor holda yuborilgan birinchi kompyuter sifatida keng eʼtirof etilgan axir, oʻsha paytdagi boshqa kompyuterlar, shu jumladan Altair ham, sotuvchi yoki oxirgi xaridor tomonidan yigʻilishi kerak boʻlgan toʻplamlar sifatida bozorga chiqarardi. Apple I ning koʻrinishi Terrellning kutganiga toʻgʻri kelmadi, ammo Djobsning diplomatik mahorati tufayli u bu safar ham yarim yoʻlda uchrashib, buyurtma uchun pul toʻlashga rozi boʻladi. Platalar ishlab chiqarish kutilganidan ancha arzonga tushdi, sababi Jobs yetkazib beruvchi bilan butlovchi qismlarga sezilarli chegirma toʻgʻrisida kelishib olgan edi. Tejamkorlikdan foydalanib, ular yana 50 ta qurilma yigʻishga muvaffaq boʻlishadi, Jobs va Voznyak ularni uy qurilishi kompyuter klubidagi doʻstlariga sotib, foyda koʻrishadi [1]. Keyinchalik, sheriklari boshqa doʻkonlar va doʻstlari orasida yana yuzdan ortiq Apple I kompyuterlarini sotishga muvaffaq boʻlishadi. Elizabet kompaniyaning hisobchisi sifatida roʻyxatdan oʻtadi va soatiga 4 dollar maosh oladi, Djobsning onasi Klara esa kotib sifatida qoʻngʻiroqlarga javob bergan. Shu sababli Jobsning uyida hech qachon boʻlmagan mijozlar va biznes hamkorlar haqiqatan ham bu manzilda katta xodimlarga ega jiddiy kompaniya joylashgani haqida taassurotga ega edilar.
Kompyuter 1976-yil iyul oyida sotuvga chiqdi va 1976-1977-yillarda ishlab chiqarilgan, qurilmaning jami 200 ga yaqin nusxasi yigʻilgan. Aytishlaricha, kompyuter 666,66 dollarga sotilgan, chunki Voznyak takroriy raqamlarni yaxshi koʻrar edi va ular dastlab mahalliy doʻkonga 500 dollarga sotilgan, unga uchdan bir qismi qoʻshilgan.
Oʻz davrining boshqa kompyuterlaridan farqli oʻlaroq, toʻplamlar sifatida sotiladigan Apple I butunlay 30 ga yaqin chiplarni oʻz ichiga olgan elektron plataga yigʻilgan va koʻpchilik tomonidan birinchi toʻliq huquqli shaxsiy kompyuter deb hisoblangan. Lekin, ishlaydigan kompyuterni olish uchun foydalanuvchilar korpus, quvvat manbai, klaviatura va monitorni qoʻshishlari kerak boʻlar edi. Maʼlumotlarni saqlash uchun kasseta yozuvchisi bilan aloqani taʼminlovchi qoʻshimcha plata keyinroq 75 dollargacha koʻtarildi.
Apple I baʼzan toʻliq yigʻilgan holda sotilgan birinchi shaxsiy kompyuter sifatida tilga olinadi, ammo boshqalar bu sharaf haqli ravishda MOS Technology KIM-1, Datapoint 2200 yoki Altair 8800 kabi boshqa mashinalarga tegishli ekanligini aytishadilar (ularni qismlar toʻplami koʻrinishida sotib olish mumkin boʻlgan yoki qoʻshimcha haq evaziga yigʻilgan).
- Omon qolgan nusxalar
2010-yilda bu kompyuter Christieʼs auksion uyida kimoshdi savdosiga qoʻyilgan edi. Mutaxassislarning fikricha, narxi 160 dan 240 ming dollargacha. Aslida u 133 250 funt sterlingga[3] (taxminan 224 ming dollar) sotilgan.
2013-yilda,1976-yilda ishlab chiqarilgan Apple I kompyuterining oltita ishchi nusxasidan biri 671 400 dollarga sotilgan edi[4], bu asl narxidan 1000 barobar koʻproq edi. 2014-yilda Qoʻshma Shtatlardagi kim oshdi savdosida Genri Ford muzeyi Apple I ning ishchi nusxalaridan birini rekord narxga: 905 000 dollarga sotib oldi, bu ushbu qurilmaning dastlabki narxidan deyarli 1400 baravar qimmat edi.
Emulyatorlar va klonlar
tahrirReplicas deb nomlangan original dasturiy taʼminotga mos keladigan Apple I kloni 2003-yilda taxminan 200 dollarga chiqarilgan. Yanada Koʻrsatmalar bilan oʻz-oʻzini yigʻish toʻplamlari ham mavjud[5][6].
MAME emulyatori ushbu kompyuterni qoʻllab-quvvatlaydi.
Agat Emulator Apple I-ni qoʻllab-quvvatlaydi[7].
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Айзексон 2012.
- ↑ Возняк 2011.
- ↑ „На аукционе Christie’s продали первый компьютер Apple“. 2010-yil 26-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 25-noyabr.
- ↑ „Apple 1 breaks auction record, goes for $671,400 | Apple – CNET News“. 2013-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 26-may.
- ↑ Owad, Tom Apple I Replica Creation (Wayback Machine saytida 2023-07-23 sanasida arxivlangan)
- ↑ „A-one“. 2009-yil 27-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 19-iyun.
- ↑ „Agat Emulator Home Page - Эмулятор ПЭВМ "Агат"“. agatemulator.sourceforge.net. 2017-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 15-fevral.
Adabiyot
tahrir- Voznyak C., Smit D. Stiv Djobs i Ya. Podlinnaya istoriya Apple = iWoz. – M.: Eksmo, 2011. – 288 s. – ISBN 978-5-699-53452-4.
- Ayzekson U. Stiv Djobs = Steve Jobs: A Biography. – M.: Astrel, 2012. – 688 s. – ISBN 978-5-271-39378-5.
- Price, Rob, So Far: the First Ten Years of a Vision, Apple Computer, Cupertino, CA, 1987, ISBN 1-55693-974-4
- Owad, Tom (2005). Apple I Replica Creation: Back to the Garage. Rockland, MA: Syngress Publishing. Copyright © 2005. ISBN 1-931836-40-X