Aprinchur tigin
Aprinchur tigin (yoki Apryn Chor Tigin) — Uygʻur xoqonligi davrida, taxminan VIII–IX asrlarda yashagan va Moniylik dini taʼsirida sheʼrlar yozgan ilk turk-uyʻur shoirlaridan biri[1]. Turfon qazishmalarida topilgan sheʼrlar ilk bor 1919-yilda nemis olimi Albert von Le Coq tomonidan nashrga tayyorlangan. Topilgan ikki sheʼrning birinchisi uch misradan iborat va ilohiy uslubda yozilgan panegirik (maqtov) tarzida yozilgan sheʼrdir. Birinchi sheʼrning ilk misrasi jiddiy zarar koʻrgan. Aprinchur tiginning ikkinchi sheʼri sevgi mavzusida yozilgan boʻlib, diniy mazmunga ega boʻlmagan sheʼrdir. Bu yetti misrali sheʼrning ham birinchi misrasi yoʻqolgan. „Sevgili“ deb atalgan bu sheʼr uygʻur adabiyotida lirik sheʼriyatning ilk va eng qadimiy namunasi sanaladi[2].
| Aprinchur tigin | |
|---|---|
| Tavalludi | VIII asr |
| Ijod qilgan tillari | Qadimgi uygʻur tili |
| Fuqaroligi | Uygʻur hoqonligi |
Manbalar
tahrir- ↑ „Oʻzbek adabiyoti tarixi“. 2024-yil 30-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 30-yanvar.
- ↑ Sözlüğü, Türk Edebiyatı İsimler „APRIN ÇOR TİGİN“. teis.yesevi.edu.tr. Qaraldi: 2024-yil 29-yanvar.
Adabiyotlar
tahrir- Bican Ərcilasun, Əhməd. Türk Dili Tarihi / Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla (tr). Akçağ Yayınları, 2013 — 486-bet. ISBN 9753385893.0.
- "Turfan Kazıları" (tr). Türk ansiklopedisi. Ankara: Milli Eğitim Basımevi. 1983,. p. 32. https://docplayer.biz.tr/15794314-Turk-ansiklopedisi-m-e-b-devlet-kitaplari-milli-egitim-basimevi-32-c-ankara-1983-http-turkoloji-cukurova-edu-tr.html.
- Fikri Sərtqaya, Osman. Eski Türk şiirinin kaynaklarına toplu bakış (tr).
- Arat, Rəşid Rəhməti (1960). "Edebiyatımızda İlk Lirik Şiir" (tr). Türk Yurdu (284): 37–38.
- Təkin, Tələt (1986). "İslam Öncesi Türk Şiiri" (tr). Türk Dili Dergisi (Türk Şiiri Özel Sayısı I 409): 3–42.