Aqay Ongarbayev

Aqay Ongarbayev
	qozoqcha: Ақай Оңғарбаев
Qozogʻiston SSR Davlat nazorati qoʻmitasi (ministri).
	Mansab davri; 1943 – 1955
Oʻtmishdoshi	Orexov Pyotr
Qozogʻiston SSR Vazirlar Soveti Raisining oʻrinbosari
	Mansab davri; 1943 – 1955
Semey viloyati viloyat ijroiya qoʻmitasi raisining oʻrinbosari
	Mansab davri; 1955 – 1960
Qozog‘iston SSR Markaziy statistika boshqarmasi boshlig‘i
	Mansab davri; 1960 – 1971
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	1909; Sirdaryo viloyati Sarisu tumani 5-son qishloq
Vafoti	1974 ; Olmaota
Dafn qilingan joyi	Kengsay qabristoni; Kengsay qabristoni
Fuqaroligi	SSSR
Siyosiy partiyasi	KPSS
Turmush oʻrtogʻi	Spasskaya Glafira
Bolalari	Daulbayeva Galina
Onasi	Kerjagʻalova Togʻjan
Otasi	Qondibayvich Ongarbay
Mukofotlari	Hurmat ordeni

Aqay Ongarbayev (1909-1974) — Qozogʻiston SSR Davlat nazorati qoʻmitasi (vazir), Qozogʻiston SSR partiya, siyosiy va davlat arbobi. 1938-yildan KPSS aʼzosi^[1].

Biografiyasi

Aqay Ongarbayev 1909-yil mart oyida Sarisu tumanidagi 5-son qishlog‘ida tug‘ilgan. Kichik juzning Jetiru birlashmasining Tama urugʻidan chiqqan. Otasi Qondibayev Ongarbay, onasi Kerjagʻalova Tog‘jan kambag‘al odamlar bo‘lib, faqat tirikchilik qilishdan iborat edi. Betpaq choʻl hududida chorvachilik farovonligi bilan yashagan. Oktabr inqilobidan soʻng oila chorvachiligini jamoalashtirish natijasida „Tugisken“ (Gʻalaba) jamoasi tarkibiga kirdi. Aqay onadan juda yosh qoldi. 1924-yilgacha otasi qaramog‘ida bo‘lgan.

Mehnat faoliyati

1928-yilda otasi vafot etdi, endi kelajakdagi hayot yoʻlini oʻzi tanlashi, oʻzi qaror qilishi kerak edi. Umumtaʼlim maktabining 5-sinfini tamomlab, boshlang‘ich maʼlumotga ega bo‘lgach, mehnat faoliyatini moliya xodimi sifatida boshlashga qaror qildi. Shu maqsadda dastlab Chimkentdagi, keyin esa Olmaotada buxgalterlar tayyorlash kurslarida qatnashdi.
1931-yilda yoʻllanma bilan Guryev shahriga kelib, SSSR Davlat banki filialida hisobchi bo‘lib ishladi. Yarim yil ishlagandan soʻng Guryev viloyati Norin tumanidagi Davlat banki filiali katta iqtisodchisi lavozimida ishladi.
1932-yilda istiqbolli xodim sifatida Moskvaga SSSR Davlat banki o‘quv kombinatining ishchilar fakultetiga o‘qishga yuboriladi. 1934-yil iyul oyida uni imtiyozli tugatdi.
O‘z oldiga maqsad sari intiluvchan, bilimga, bilim olishga ishtiyoqi baland bo‘lgan Ongarbayev ko‘p vaqtini mustaqil o‘qishga, ayniqsa, ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy bilimlar yo‘nalishiga bag‘ishladi. Bu davrda uning yetakchilik qobiliyati talaba yoshlar orasida yaqqol namoyon bo‘ldi. Komsomol, partiya va boshqa jamoat tashkilotlari ishlarida faol qatnashgan.
1932-yildan beri Ukraina Kommunistik partiyasi (BKP) aʼzoligiga nomzod boʻlgan Ongarbayev bir necha bor Moskva shahar boshlangʻich partiya tashkilotlari kotibi va tuman partiya qoʻmitasining plenum aʼzosi etib saylangan.
1943-yil fevral oyida Ongarbayev Aqay Qozogʻiston SSR Davlat nazorati Xalqkomi raisining oʻrinbosari (1946-yildan vazir) va bir vaqtning oʻzida Qozogʻiston SSR Vazirlar Soveti Raisining oʻrinbosari lavozimiga koʻrsatildi. U bu lavozimlarda oʻn ikki yildan ortiq ishlagan. Qozog‘iston Kompartiyasining oltita qurultoyida (ikkinchi, uchinchi, to‘rtinchi, beshinchi, oltinchi va yettinchi) Qozog‘iston Kompartiyasi Markaziy Komiteti aʼzosi va Qozog‘iston SSR Oliy Kengashi deputati etib saylangan^[2].

Umrining soʻnggi yillari

1971-yilda nafaqaga chiqdi. Umrining so‘nggi yillarida Xalq xo‘jaligi institutida „Qishloq xo‘jaligida buxgalteriya hisobi“ kursidan dars bergan. 1974-yil sentabrda Olmaotada vafot etdi. Olmaotadagi Kensay qabristoniga dafn etilgan^[3].

Mukofatlari

Vatan oldidagi xizmatlari uchun Mehnat Qizil bayrogʻi
ikkita „Hurmat“ ordeni bilan.
Sovet Ittifoqi medallari bilan
Qozogʻiston SSR Oliy Kengashining faxriy yorliqlari va boshqa mukofotlar bilan taqdirlangan.

Manbalar

↑ М.Х.Жакыпов, А.С. Зулкашева, А.Н. Ипмаганбетова, Е.В. Чиликова, Наркомы Казахстана (ruscha), 1920-1946 — 400-bet-bet.
↑ „База персоналий «Кто есть кто в Центральной Азии»“ (ruscha).
↑ „Место захоронения.“ (ruscha) (2022-yil 19-mart). 2021-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan.

Havolalar

M. X. Jakipov, A. S. Zulkasheva, A. N. Ipmaganbetova, Ye. V. Chilikova, Narkomi Kazaxstana. 1920-1946 gg. Biograficheskiy spravochnik. — Almati: Izdatelstvo „Aris“, 2007. — 400 s. ISBN 9965172536
Pernebay Duysenbin, Sarisunama. — Almati: JShS „Litera-M“, 2008. — 544 s. ISBN 9965988587

[1] М.Х.Жакыпов, А.С. Зулкашева, А.Н. Ипмаганбетова, Е.В. Чиликова, Наркомы Казахстана (ruscha), 1920-1946 — 400-bet-bet.

[2] „База персоналий «Кто есть кто в Центральной Азии»“ (ruscha).

[3] „Место захоронения.“ (ruscha) (2022-yil 19-mart). 2021-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan.

[1]

[2]

[3]

Aqay Ongarbayev
qozoqcha: Ақай Оңғарбаев

Qozogʻiston SSR Davlat nazorati qoʻmitasi (ministri).
Mansab davri 1943 – 1955
Oʻtmishdoshi	Orexov Pyotr
Qozogʻiston SSR Vazirlar Soveti Raisining oʻrinbosari
Mansab davri 1943 – 1955
Semey viloyati viloyat ijroiya qoʻmitasi raisining oʻrinbosari
Mansab davri 1955 – 1960
Qozog‘iston SSR Markaziy statistika boshqarmasi boshlig‘i
Mansab davri 1960 – 1971
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	1909 Sirdaryo viloyati Sarisu tumani 5-son qishloq
Vafoti	1974 Olmaota
Dafn qilingan joyi	Kengsay qabristoni Kengsay qabristoni
Fuqaroligi	SSSR
Siyosiy partiyasi	KPSS
Turmush oʻrtogʻi	Spasskaya Glafira
Bolalari	Daulbayeva Galina
Onasi	Kerjagʻalova Togʻjan
Otasi	Qondibayvich Ongarbay
Mukofotlari	Hurmat ordeni