Askalaf (yoki Ascalab va qadimgi yunoncha: Ἀσκάλᾰφος qadimgi yunoncha: Ἀσκάλᾰφος) — qadimgi yunon mifologiyasida[1] Hades bogʻboni. Acheron va Gorgira (yoki Acheron va Orfne)ning oʻgʻli yoki Stiksning oʻgʻli[2].

Persefonening birinchi marta Hades shohligidan yerga qaytmoqchi boʻlganida, Askalaf maʼbuda „oʻliklarning taomini“ — qadimgi yunon mifologiyasida anor urugʻini qanday yeyayotganini koʻrganini aytdi. Persefone Demeterning gʻazablangan onasi bogʻbonni tosh bilan qoplangan chuqurga qamab qoʻydi[3]. Gerkules uni qoplagan toshni orqaga agʻdarib, ozod qildi, keyin Demeter Askalafni boyqushga aylantirdi (yoki boyqush[4] yoki boyoʻgʻli[5]).

Boshqa bir manbaga koʻra, Askalaf („Dogʻli kaltakesak“) — Mismaning oʻgʻli Eleusisdan bir bola. Onasi Demeterni mast qilib qoʻyganida, u uni mazax qildi va Demeterni „ochkoʻz“ deb atadi, chunki u Mismaning ichimlikini bir qultumda ichub qoʻyadi. Keyin Demeter unga ichimlikning qolgan qismini (yalpiz va un bilan aralashtirilgan suv) quyadi. Askalaf ariqlar yaqinida yashovchi dogʻli kaltakesakga aylanadi[6].

Shunga oʻxshash voqea Eleusinian shohi Celeus’un toʻngʻich oʻgʻli Abantes va uning rafiqasi Metanira haqida aytiladi.

Manbalar

tahrir
  1. Lyubker F. Реальный словарь классических древностей. M., 2001. V 3 t. T.1. S.192
  2. Perviy Vatikanskiy mifograf I 7, 3
  3. Yevforion, fr.9 Pauell; Psevdo-Apollodor. Mifologicheskaya biblioteka I 5, 3
  4. Psevdo-Apollodor. Mifologicheskaya biblioteka II 5, 12
  5. Ovidiy. Metamorfozi V 535—550
  6. Antonin Liberal. Metamorfozi 24, so ssilkoy na I knigu poemi Nikandra „Prevraщeniya“; Ovidiy. Metamorfozi V 446—461