Asl metallar
Asl metallar — Oltin, kumush, platina va platina guruhidagi metallar (ruteniy, rodiy, palladiy, osmiy, iridiy). Kimyoviy jihatdan turgʻun, qiyin eruvchan (oltin, kumushdan tashqari), zanglamaydi, ulardan yasalgan buyumlar koʻrkamligi bilan ajralib turadi. Oltin, kumush va platinaning plastikligi yuqori. Kimyogarlar platinani o`rganib, platinali metallar guruhini aniqlashdi. Ular orasida Yerdagi eng og`ir metall - Osmiy ham bor. U qo`rg`oshindan ikki marta, temirdan esa deyarli uch marta og`ir. Platinadan maxsus kimyoviy idish - platina tigeli tayyorlanadi. Bu metallarning shu xususiyatlari texnikada va hayotda keng ishlatiladigan qotishmalarida ham namoyon boʻladi[1].
| Metall nomi | Solish-girma ogʻirligi g/sm1 | Erish temperaturasi, °S | Qattiqligi, N boʻyicha kg/mm2 |
|---|---|---|---|
| Ruteniy (Ru) | 12,2 | 2450 | 200 |
| Palladiy (Pd) | 1262 | 1550 | 30 |
| Kumush (Ag) | 10,6 | 960,0 | 20 |
| Osmiy (Os) | 22,5 | 2700 | 350 |
| Iridiy (Ir) | 22,4 | 2443 | 160 |
| Platina (Pt) | 21,6 | 1769 | 30 |
| Oltin (Au) | 19,6 | 1063 | 18 |
Manbalar
tahrir- ↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent 2000-yil
Havolalar
tahrir- http://referat.arxiv.uz (Wayback Machine saytida 2019-11-28 sanasida arxivlangan)
 |