Avliyo Nikolay cherkovi

Novaya Slobodadagi Avliyo Nikolay cherkovi (Novaya Slobodadagi Xudo onasining Smolensk ikonasi cherkovi) — Moskvaning Tverskoy tumanidagi pravoslav cherkov.

Avliyo Nikolay cherkovi
Temel bilgiler
Joy	Moskva, Dolgorukovskiy ko'chasi
Mazhab	pravoslav
Ochilish yili	1625-yil
Meʼmor
Meʼmor(lar)	Sergey Voskresenskiy, Nikolay Kurdyukov
Jabhaning yoʻnalishi	Stalin me'morchiligi yo'nalishi
Tugatish yili	1934-yil
Xususiyatlari
Gumbazlar soni	4 ta gumbaz, 26 ta xona

Dastlab, XVI asrda shu joyda cherkov paydo bo'lgan. Keyinchalik cherkov yana bir necha marta qayta qurilgan. 1903—1905-yillarda shu kungacha saqlanib qolgan qo'ng'iroq minorasi va oshxonasi qayta ta'mirlangan. 1934-yilda u yopildi, 1937-yilda ateizm muzeyiga o'tkazildi va Stalin me'morchiligi uslubida besh qavatli jabha qurilishi bilan qayta qurilib, zamonaviy ko'rinishga keltirildi. 1945-yildan 2017-yilgacha bu yerda "Soyuzmultfilm" studiyasining binolari joylashgan. 2018-yil fevral oyida bino nihoyat Rus pravoslav cherkoviga topshirildi. Binoni ta’mirlash bo‘yicha keng ko‘lamli ishlar amalga oshirilgan.

Tarixi

Ibodatxona qurilishi

Bu ibodatxonadagi birinchi yodgorlik XVI asrga tegishlidir. Yog'ochdan yasalgan bir qarorgohli ibodatxona birinchi marta 1625-yilda patriarxal buyruqlar hujjatlarida qayd etilgan. XVI—XVII asrlarda koʻchaning gʻarbiy tomonidagi hovlilar orqasidagi baʼzi joylarda toʻqayzorlar saqlanib qolgan. Balki, shuning uchun Novo-Dmitrovskaya Slobodadagi Avliyo Nikolay cherkovi "To'r ostida nima bor" degan nomga ega edi, keyinchalik bu nom "Ilmoq" ga aylandi. 1631-yilda cherkovda 26 ta xonadon boʻlgan.

Qirol Aleksey Mixaylovichning ruxsati bilan, Xudo onasining Smolensk ikonasi nomiga yog'och o'rniga tosh cherkov qurilgan. Qurilish boshlangan vaqt noma'lum, ammo ruhoniy Kirill Feodotovning qabr toshidagi yozuvidan ma'lum bo'lishicha, u Nikolayevskaya, Novaya Sloboda cherkovida 1672-yildan 1712-yilgacha 40 yil xizmat qilgan va yana cherkov qayta qurilgan. XVIII asr oʻrtalarida oʻzining ulugʻvorligi va goʻzalligi bilan mashhur boʻlgan ibodatxonaga qoʻngʻiroq minorasi qoʻshilgan; uning asl nusxasi Drachi Nikolay cherkovining qo'ng'iroq minorasi edi. Eng katta qo'ng'iroqning og'irligi 105 funt (taxminan 1700 kg) bo'lgan. Aytishlaricha, unining ustasi Konstantin Nikolayev Slizov Moskva Kremelining Ivan qo'ng'iroq minorasiga katta Uspen qo'ng'irog'ini qo'ygan.

Nikolay Naydenovning albomidan olingan surat, 1882-yil

Shu bilan birga, ibodatxonaning o'zida to'rt qavatli baland ikonostaz qurilgan. Umuman olganda, bu Moskvaga xos bo'lgan ibodatxona cherkovi bo'lib, uning oshxona va qo'ng'iroq minorasi ham bor edi. 1812-yilda ibodatxonada oziq-ovqat ombori tashkil etildi. Ibodatxona 1820-yillarda ta'mirlangan, o'sha vaqtda ustalar derazalarga yangi panjaralar yasagan. 1860-yillarda ibodatxonani kengaytirish haqidagi birinchi g'oya paydo bo'ldi. Shu bilan birga, u Dolgorukovskaya ko'chasi nomini oldi (marhum Moskva general-gubernatori knyaz Vladimir Dolgorukov sharafiga) va turar-joylar qurila boshlandi. 1863-yilda oshxona va gumbazlar oq temir bilan qoplangan. 1873-yilda binoning old tomoni ta'mirlandi, cho'yan plitalari Podolskiy marmari bilan almashtirildi, bosh cherkovning yangi o'yilgan ikonostaz yuvilib o'rnatildi. Unda XVII asr oxiri XVIII asr boshlari tasvirlangan. Ibodatxona yaqinida yashagan rus rassomi Vasiliy Surikov binoning chap tomoniga "Boyar Morozova" (1884—1887) nomli epik rasmini tasvirlagan.

Cherkovning yopilishi va qayta qurilishi

1934-yilda cherkov yopildi va idora ehtiyojlari uchun qirg'oqlarni qurilish trestiga topshirildi. 1936-yilda Moskva shahar kengashi qarori bilan cherkov binosi "Markaziy dinga qarshi muzey" ga o'tkazildi. 1944-yilda muzey binolari "Soyuzmultfilm" kinostudiyasiga o'tkazildi. Karikaturachilar 1945-yilda ko'chib o'tdilar. Bu yerda qo'lda chizilgan rasmlar tasvirlangan. Qo'g'irchoq filmlarini Arbatdagi Najotkorning o'zgarishi sobiq cherkovida qo'yilgan. Kinostudiya bu binoda ishlagan yillari davomida uning tashqarisi ham, ichi ham kapital ta’mirlanmagan.