Ayollar erkinligi uyushmasi
Ayollar erkinligi uyushmasi (forscha: انجمن حریت نسوان) 1907- yilda Konstitutsiyaviy harakatning bir qator ayol va erkak ziyolilarining munozaralari va rejalari bilan tuzilgan, uning yigʻilishlarida Erondagi ayollarning quyi mavqei muhokama qilingan[1][2].
Tarix tahrir
Eron konstitutsiyaviy inqilobi davrida Eronda koʻplab yashirin va yarim kongress uyushmalari mavjud boʻlgan. Bu davrda konstitutsiyaviy harakatda yashirincha ayollar erkinligi uyushmalari tuzilgan. Assambleyadan va Ikkinchi jahon urushidan koʻp yillar oʻtib, ayollar huquqlariga qaratilgan tashkilotlar tashkil etila boshlangan[3] [4].
Maqsadlar va faoliyat tahrir
Ayollar erkinligi assotsiatsiyasi asoschilari ayollarni ijtimoiylashish, jamiyatga qoʻshilish qoidalari bilan tanishtirishni va jamiyatda gapirishga boʻlgan ishonchini oshirishni xohlashdi, ayniqsa erkaklar hozirgi paytda. Ushbu forumda ayollar ham, erkaklar ham teng huquqli aʼzo boʻlib sessiyalarda qatnashishdi, ayollarda oʻziga boʻlgan ishonchni mustahkamlash uchun yigʻilishlarda faqat ayol aʼzolar soʻzga chiqishi yoʻlga qoʻyildi. Yigʻilishlar yashirincha oʻtkazilib, hech bir erkak yoki ayol yigʻilishlarga yolgʻiz qoʻyilmagan va ular oʻz qarindoshlari yoki tanishlaridan biri bilan kelishlari kerak boʻlgan[1][2].
Ayollar erkinligi uyushmasining mashhur aʼzolaridan baʼzilari: Mirza Baji Khanum, Navab Samii xonim, Sedigheh Dolatabadi,, Mireh KXanum, Golin KXanum Aghgar, Eftekxar al-Saltanah va Taj al-Saltanah (Nasser-al-Din shohning qizlari).), Afsar Saltanah, Shamsolmuluk Joyurkalom, Hakim xonim, Jordan xonim, Doktor Ayub xonim, Afandiyeh Xonim va Zandokht Shirazi (Shayx-al-Reys Qojarning qizi)[2].
Kengash majlislari Tehron tashqarisida, Fischarobodda, Pertiva gul bogʻida yashirincha oʻtkazilgan. Ammo kunlarning birida bir ayolga yigʻilishga borishga ruxsat berilmagan bir kishi Abbosobod bozoridagi mutaassiblar bilan boʻlib oʻtgan uchrashuvlar xaqida habar topgan, koʻp odamlarni toʻplab, majlis oʻtkaziladigan joyga borgan. Buyruq berilgan zobitlari hech narsa qilmagan. Muassaslar olomon Hukumat darvozalari deb ataladigan darvozaga yetib borishidan oldin, fotosuratlar doʻkonidagi arman talabalaridan biri Antuan Xon xabardor, velosipedi bilan uyushma aʼzolarini xabardor qilish uchun buyruq oldi. Natijada yigʻilishda aʼzolar ishdan boʻshatildi, „Ayollar erkinligi“ uyushmasi esa tarqatib yuborildi[2].
Adabiyotlar tahrir
- Janet Afari. Womenʼs Semi-constitutions in the Constitutional Movement. Translation by Dr. Javad Yousefian. Published by Bannu Newspaper 1996 translated in 1998., ISBN 964-90772-1-9
- Eliz Sanasarian. The Womenʼs Rights Movements in Iran. Praeger, New York: 1982, ISBN 0-03-059632-7. (Original from the University of Michigan)
- Bamdad Badramaulk. Iranian woman from Constitutional Revolution to White Revolution. Second volume. Tehran: Ebnasina Publishing House, 1969
- Eliz Sanasarian. The Womenʼs Rights Movements in Iran.(Revolt, decline, and repression from 1901 to 1979 revolution). Translation by Noushin Ahmadi Khorasani. First print, Tehran: Published by Akhtaran, 2005.,ISBN 964-7514-78-6
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 Eliz Sanasarian pages. 62-63
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 بامداد، بدرالملوک، ص. ۷ تا ۹Bamdad Badramaulk
- ↑ Janet Afariآفاری، ژانت
- ↑ Eliz Sanasarianساناساریان، الیز