Bashoratli tahlil

Bashoratli tahlillar (inglizcha: predictive analytics) — optimal qarorlar qabul qilish uchun obyektlar va subyektlarning kelajakdagi xatti harakatlarini bashorat qilishga qaratilgan maʼlumotlarni tahlil qilish usullari sinfidir.

Bashoratli tahlil statistik usullardan, maʼlumotlarni yigʻish usullaridan, oʻyin nazariyasidan foydalanadi, kelajakdagi voqealar haqida bashorat qilish uchun joriy va tarixiy faktlarni tahlil qiladi. Biznesda bashoratli modellar xatar va imkoniyatlarni aniqlash uchun tarixiy hamda ishlash maʼlumotlarida topilgan naqshlardan foydalanadi. Modellar maʼlum bir shartlar toʻplami bilan bogʻliq boʻlgan xavf yoki potentsialni baholash, mumkin boʻlgan tranzaktsiyalar boʻyicha qarorlarni qabul qilish uchun koʻplab omillar oʻrtasidagi munosabatlarni qamrab oladi.

Aktual hisob-kitoblar, moliyaviy xizmatlar, sugʻurta, telekommunikatsiya, chakana savdo, turizm, sogʻliqni saqlash, farmatsevtika va boshqa sohalarda qoʻllanadi.

Mashhur ilovalardan biri kredit skoringidir, skoring modellari kredit tarixi, kreditlar, isteʼmolchi maʼlumotlari va boshqa maʼlumotlarni qayta ishlaydi va potentsial qarz oluvchini istiqbolli toʻlov qobiliyati hamda kreditni toʻlashning oʻz vaqtida prognozi nuqtai nazaridan baholaydi.

Bashoratli tahlilning kamchiliklaridan biri bu sifat siljishlarini, bifurkatsiya nuqtalaridan keyingi oʻzgarishlarni notoʻgʻri hisobga olishdir, chunki ular miqdoriy, ehtimollik usullariga asoslanadi.

Adabiyotlar

• Erik Sigel. Kelajakni hisoblash: kim bosadi, sotib oladi, yolgʻon yoki oʻladi. М.: Alpina Pablisher, 2014. ISBN 978-5-9614-4541-1.