Vikipediya

Bola salomatligi

Pediatriya hamshirasi. Hamshiralik kasbining bir qismi bo'lib, ayniqsa yangi tug'ilgan chaqaloqlar va o'smirlik davrigacha bo'lgan bolalarni parvarish qilish bilan bog'liq. Pediatriya so'zi yunoncha "pedia" (bola) va "iatrike" (shifokor) so'zlaridan kelib chiqqan[1]. "Pediatriya" Britaniya/Avstraliya imlosi, "pediatriya" esa amerikacha imlodan kelib chiqqan.

Fanlar tahrir

Bevosita hamshiralik tahrir

Hamshiralik funksiyalari individual ta'lim, tajriba va shaxsiy martaba maqsadlariga qarab mintaqaviy darajada farqlanadi. Bu funksiyalar belgilangan hamshiralik parvarishi rejalariga muvofiq protseduralar va dori-darmonlarni boshqarishni o'z ichiga oladi. Hamshiralar hayotiy belgilarni kuzatadilar va bolalar va oila a'zolari, shuningdek, boshqa tibbiyot xodimlari bilan muloqot qilish ko'nikmalarini rivojlantiradilar. Bolalar va ota-onalarning tashvishlaridan xabardor bo'lish, stress paytida jismoniy hozir bo'lish, bolalar va oila a'zolariga yordam berish to'g'ridan-to'g'ri hamshiralik xizmatining umumiy funksiyalaridir[2].

Neonatal hamshiralik tahrir

Neonatal hamshiralar eng yosh bemorlar ya'ni chaqaloqlar bilan ishlashga ixtisoslashgan. Neonatal hamshiralik muddatidan oldin tug'ilgan yoki tug'ma nuqsonlar, infeksiyalar yoki yurak nuqsonlari kabi muammolardan aziyat chekadigan yangi tug'ilgan chaqaloqlarni parvarish qilish va qo'llab-quvvatlashga qaratilgan. Ko'pgina neonatal hamshiralar xavf ostida bo'lgan yangi tug'ilgan chaqaloqlarga maxsus tibbiy yordam ko'rsatadigan Neonatal intensiv terapiya bo'limida (NICU) ishlaydi[3].

Nosog'lom to'g'ilgan chaqaloq - tug'ilishda rivojlanish darajasi yomon bo'lgan chaqaloqlardir[4]. Bu yangi tug'ilgan chaqaloqlar sog'lig'i bilan bog'liq muammolar tufayli alohida parvarish talab qiladi, masalan[4].

  • Nafas olish funksiyasining yetarli emasligi
  • Tana haroratini yomon nazorat qilish
  • Qon ketish tendensiyasining kuchayishi
  • Infeksiyaga zaif qarshilik
  • Noto'g'ri ovqatlanish
  • Yetilmagan buyraklar va teri
  • Sariqlik

Neonatal hamshiralar tibbiy usullardan, jumladan, inkubatorlardan foydalanishadi. Asosan, inkubator "tegishli issiqlik, namlik, kislorod va tumanni ta'minlaydli. infeksiyadan himoya qiladi"[4]. Tibbiy apparat xavf ostida bo'lgan yangi tug'ilgan chaqaloqlarga muhim tibbiy yordam ko'rsatadi[4][5].

Shoshilinch tibbiy yordam tahrir

Pediatriya hamshiralari hayot uchun xavfli vaziyatlarda stressli vaziyatlarga tezkor javob berishlari kutilmoqda. Bolalar shoshilinch hamshirasining asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat[6].

  • Ko'p qirrali jarohatlar, yoki kasallik holatlarini bemorlarning favqulodda vaziyatga tushib qolishlariga yo'l qo'ymasdan ko'rib chiqish
  • Bemorlarni barqarorlashtirish
  • Vaziyatlarni tezda tashxislash va joyida echimlarni taqdim etish
  • Og'riqni bartaraf etish uchun tegishli dori-darmonlarni qabul qilish
  • Ko'nikmalar va bilimlarni oshirish
  • Sabr-toqatli bo'lish va bemorga hamroh bo'lgan shikastlangan oilalarga g'amxo'rlik qilish
  • Yaxshilanmagan bemorlar atrofida xotirjamlikni saqlash[7].

Pediatriya hamshirasi amaliyotchilari tahrir

Pediatriya hamshirasi amaliyotchisi bakalavr darajasini olganidan keyin kamida ikki yil davomida maktabda qatnashishi, imtihondan o'tishi va davlat hamshiralik kengashiga murojaat qilishi kerak[8].

Psixiatriya hamshirasi tahrir

Ba'zi pediatrik hamshiralar psixiatrik hamshiralik bo'yicha o'z ustalari uchun maktabga qaytishni tanlashlari mumkin. Bolalar psixiatriya hamshiralari psixiatrik muammolari bo'lgan bolalar va o'smirlarga g'amxo'rlik qilish uchun mas'uldirlar.

Maqsadlar tahrir

  • Kasalxonaga yotqizish paytida bolaning hayotini normallashtiring.
  • Bolaning o'ziga xos holatining ta'sirini minimallashtiring.
  • O'sish va rivojlanishga yordam bering.
  • Haqiqiy, funktsional va muvofiqlashtirilgan uyda parvarish qilish rejalarini ishlab chiqing.
  • Oila rollarini hurmat qiling.
  • Kasallikning oldini olish va salomatlikni mustahkamlash.

Trening tahrir

Avstraliya tahrir

Amaliyot uchun ro'yxatdan o'tgan hamshiralik litsenziyasi talab qilinadi. Ro'yxatdan o'tgan hamshira fan bakalavri (hamshiralik ishi), 3-4 yillik kunduzgi ta'limni talab qiladi. Klinik sharoitda 12-18 oyni tugatgandan so'ng, pediatrik hamshiralik bo'yicha bitiruv sertifikatini to'ldirish talab qilinadi[9].

Qo'shma Shtatlar tahrir

CPN (sertifikatlangan pediatrik hamshira) imtihoni ro'yxatdan o'tgan hamshira (RN) litsenziyasidan tashqari bilim va tajribani tasdiqlaydi. Muvofiq RNlar diplom, dotsentlik darajasi, BSN, MSN yoki undan yuqori hamshiralik ishi darajasiga ega bo'lishi mumkin va kamida 1800 soat pediatrik hamshiralik tajribasiga ega bo'lishi kerak. 30 000 dan ortiq hamshiralar 2021-yil 15-aprel holatiga koʻra CPN sertifikatini faol oʻtkazdilar[10].

Trening rasmiy ta'lim va klinik tajriba aralashmasini o'z ichiga oladi. Pediatriya hamshiralari ushbu sohada sertifikatga ega bo'lishlari va keyingi ixtisoslashuvni tanlashlari mumkin. Talabalar assotsiatsiya yoki bakalavr dasturiga yozilishlari mumkin. Faqat shifoxonalar orqali taqdim etiladigan ba'zi diplom dasturlari talabalarni RN imtihoniga tayyorlashi mumkin.

Global rivojlanish tahrir

Janubiy va Sharqiy Afrika tahrir

Afrika davlatlarida besh yoshgacha bo'lgan bolalar o'limini kamaytirishning asosiy strategiyasi sifatida pediatrik hamshiralik ishchi kuchini kuchaytirilgan[11]. Afrikaning ko'plab mamlakatlarida bolalar aholining yarmiga yaqinini tashkil qiladi, ammo tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, bolalar hamshiralari ko'pincha hamshiralar ishchi kuchining 1% dan kamrog'ini tashkil qiladi. 2019-yilda ishchi kuchi o'rtasida o'tkazilgan so'rovda Janubiy Afrika, Uganda, Zambiya, Malavida 4000 ga yaqin malakali bolalar hamshiralari qatnashgan.

Karyera haqida umumiy ma'lumot tahrir

 
Yangi tug'ilgan chaqaloqni tekshirish[12]

Pediatriya hamshiralari shifokorlar kabinetlari va jamoat joylarida kasalxonalar va jiddiy tibbiy yordam muassasalarida ishlaydi.  Pediatr hamshiralari pediatrlarga yordam berishi yoki ular bilan birga ishlashi mumkin. Pediatriya hamshiralari bolalarning keng tarqalgan kasalliklarini tashxislash va davolash, rivojlanish skrininglarini o'tkazish kabi birlamchi tibbiy yordam xizmatlarini taklif qiladi.  Surunkali kasallar uchun o'tkir parvarish va maxsus xizmatlar ham mavjud. Ba'zi pediatrik hamshiralar va hamshira amaliyotchilari kardiologiya, dermatologiya, gastroenterologiya yoki onkologiya kabi sohalarda ixtisoslashgan.  Pediatriya hamshiralari bemorlarga shifoxona sharoitiga moslashishga va ularni tibbiy muolajalar va muolajalarga tayyorlashga yordam berish uchun javobgardir. Hamshiralar, shuningdek, ota-onalarni davolashning muhim belgilari va javoblarini kuzatish va kutish, bolaning qulayligini oshirish va hatto doimiy parvarish qilishni o'rgatadi. 

Ta'lim tahrir

Pediatriya hamshirasi mutaxassisliklari maxsus ta'limni talab qiladi. Hamshiralar birinchi navbatda ro'yxatdan o'tgan hamshira (RN) bo'lishlari, bolalar sog'liqni saqlash muassasasida tajriba orttirishlari va keyin sertifikatlangan pediatrik hamshira (CPN) imtihonidan o'tishlari kerak[13]. Agar CPN pediatriya hamshirasi amaliyotchisi bo'lishni xohlasa, ular o'z magistrlarini qabul qilish uchun maktabga qaytishlari kerak. Pediatriya hamshirasi bo'yicha bakalavriat talabalarining 45 foizi talabalarga bolalar bilan bevosita tibbiy yordam ko'rsatish bo'yicha klinik o'rganish imkoniyatlarining etishmasligi haqida xabar berishdi[14]

Maslahat berish tahrir

Shikastlanishning oldini olish strategiyalari va oldindan ko'rish bo'yicha ko'rsatmalar maslahatlar orqali taqdim etiladi. Bolaga yoki oilaga muammoni hal qilishda yordam berish odatda ilg'or amaliyot hamshiralari yoki boshqa tajribali hamshiralar tomonidan ta'minlanadi[15][16].

Advokatlik tahrir

Samarali advokat hamshira bolaning va oilaning ehtiyojlari, oilaning resurslari va mavjud tibbiy xizmatlardan xabardor bo'lishi kerak[17]. Hamshiralar oilalarni mustahkamlashga yordam berishadi, ularga tibbiy xizmatlar bo'yicha bilimli tanlov qilishda va bolaning manfaatlarini ko'zlab harakat qilishda yordam berishadi[15].

Manbalar tahrir

  1. ↑ Datta, Parul. Paediatric Nursing. Jaypee Brothers, Medical Publishers, 2007 — 506 bet. ISBN 9788180619700. 2015-yil 27-martda qaraldi. [sayt ishlamaydi]
  2. ↑ Ball, Jane W.. Pediatric Nursing: caring for children, 3rd, Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hall, 2003 — 4 bet. ISBN 0-13-099405-7. 
  3. ↑ „Is a Career in Neonatal Nursing Right for You?“.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Thompson 1976.
  5. ↑ Healthwise Staff. „Isolette (Incubator)“. Healthwise.
  6. ↑ „Role of pediatric emergency nursing“. www.multibriefs.com. Qaraldi: 2021-yil 4-aprel.
  7. ↑ Majudmar. „Role of pediatric emergency nursing“. Multibriefs (2010). [sayt ishlamaydi]
  8. ↑ „Pediatric Nursing Careers“. www.pncb.org. Qaraldi: 2016-yil 25-oktyabr.
  9. ↑ „How to Become a Paediatric Nurse“ (en). Nursing Courses. Qaraldi: 2021-yil 4-aprel.
  10. ↑ „Pediatric Nursing Certificate Board“. Qaraldi: 2015-yil 27-mart.
  11. ↑ „GHWA task force on scaling up education and training for health workers. Country case study: Malawi's emergency human resources programme“. WHO.
  12. ↑ Duque, Linda (2012-04-13), Photo, qaraldi: 2016-10-25
  13. ↑ „How to Become a Pediatric Nurse“ (en). Herzing University (2019-yil 10-oktyabr). Qaraldi: 2021-yil 24-sentyabr.
  14. ↑ „Resources“ (en). IPN. Qaraldi: 2021-yil 21-sentyabr.
  15. ↑ 15,0 15,1 Ball, Jane W.. Pediatric Nursing: caring for children, 3rd, Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hall, 2003 — 4 bet. ISBN 0-13-099405-7. 
  16. ↑ Fraser, J.. Paediatric Nursing in Australia. Cambridge, 2014. ISBN 978-1-107-68500-0. 
  17. ↑ Sterling, Yvonne M. (2013-05-01). „Pediatric Nurses as Advocates“. Journal of Pediatric Nursing (inglizcha). 28-jild, № 3. 309–310-bet. doi:10.1016/j.pedn.2013.02.022. ISSN 0882-5963. PMID 23473712.

Qo'shimcha o'qish uchun tahrir 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Bola_salomatligi&oldid=3630648" dan olindi